نقشه‌خوانی سود و زیان شرکت‌های بورسی
در سال ۱۴۰۳، برخی شرکت‌ها در صنایع شیمیایی، فلزات و سرمایه‌گذاری با کاهش یا افزایش شدید سود عملیاتی مواجه شدند؛ نقش کلیدی تسعیر ارز و استراتژی‌های مالی در ایجاد این تفاوت عملکردی بسیار برجسته بود. همچنین، شرکت گسترش صنایع روی ایرانیان با رشد ۵۲۸ درصدی سود عملیاتی، یکی از شاخص‌ترین موارد در افشائیه‌ها بود.
به گزارش بورس امروز؛ در سال ۱۴۰۳ شاهد تغییرات قابل توجهی در عملکرد برخی شرکت های بازار سرمایه بودیم که منجر به انتشار توضیحاتی حول علل رشد یا کاهش قابل توجه سودآوری و بندهای حسابرسی بوده است. در این گزارش ضمن بیان کلیت افشائیه ها به بررسی دو صنعت پیشرو بازار سرمایه و تغیرات عملکرد برخی شرکت های حاضر خواهیم پرداخت.
یکی از افشائیه های مهم شرکت ها در بازار سرمایه مربوط به بیان علت تغییرات قابل توجه پارامترهای صورت های مالی آنها می باشد که حاکی از تغییرات مثبت یا منفی بزرگ در عملکرد آنها طی دوره مالی مورد بررسی بوده است. در خرداد ماه و تیر ماه ۱۴۰۴ شاهد انتشار بیش از ۲۰۰ اطلاعیه از شرکت های حاضر در بازار سرمایه بودیم که از تغییرات مثبت یا منفی قابل توجه عملکردشان سخن گفته و علت این تغییر را افشا کرده اند. همان طور که در نمودار زیر مشاهده می شود، عمده افشائیه های تغییر عملکرد مربوط به صنایع محصولات شیمیایی، فلزات اساسی، سرمایه گذاری ها، سیمان و آهک، بیمه و خودرو بوده است.
شیمیایی‌ها میان افزایش هزینه و افت سود
از جمله شرکت های حاضر در صنعت محصولات شیمیایی که تغییر قابل توجهی در عملکرد یک سال منتهی به اسفند ۱۴۰۳ را تجربه نمودند میتوان به شرکت های شسم، شگویا، شصفها، شکبیر، شغدیر، شلرد، شاروم، شفارا، پارسان، فارس، خراسان، کرماشا، شصدف و دهدشت اشاره کرد. شرکت شسم در توضیحات خود اعلام کرد علت افزایش بیش از ۳۰ درصدی زیان عملیاتی این شرکت مربوط به افزایش هزینه های حقوقی، حقوق و دستمزد، مشاورین و حق حضور اعضا غیرموظف هیئت مدیره بوده است.
در کنار زیان شسم، شرکت هایی همچون شگویا با کاهش سود عملیاتی در سال ۱۴۰۳ رو به رو شدند که شگویا علت این کاهش را افزایش ۲۸ درصدی نرخ بهای تمام شده محصولات در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال مالی ۱۴۰۲ در مقابل رشد ۱۱ درصدی درآمد حاصل از فروش بوده است. این شرکت علت افزایش بهای تمام شده را افزایش نرخ یوتیلیتی و خوراک دریافتی از شرکت های نوری و بوعلی اعلام کرد.
پتروشیمی اصفهان نیز اگرچه با افزایش کارمزد فروش های داخلی توانست درآمد عملیاتی خود را افزایش دهد اما به دلیل افزایش سرفصل هزینه های عملیاتی که مربوط به تسعیر ارز مبالغ ارزی و افزایش ۳۲ درصدی بهای تمام شده ناشی از کاهش دریافت مقدار خوراک و تغییر فرمول محاسباتی خوراک دریافتی و به تبع آن افزایش نرخ بهای مواد اولیه و هزینه های سربار، با کاهش سود عملیاتی مواجه شد. افزایش نرخ یوتیلیتی و نرخ خوراک بر دیگر شرکت های حاضر در صنعت همچون شغدیر، شاروم، کرماشا، شپدیس و شاراک اثر گذار بود و منجر به انتشار افشائیه در خصوص علت این تغییر قابل توجه عملکردی توسط شرکت های مذکور شد.
بازگشت شیمیایی‌ها
برخی شرکت های حاضر در صنعت محصولات شیمیایی برخلاف نمادهای مذکور، با رشد بیش از ۳۰ درصد در سود عملیاتی خود مواجه شدند. شرکت پتروشیمی امیرکبیر در سال ۱۴۰۳ با رشد بیش از ۳۰ درصد سود عملیاتی رو به رو شد که علت آن را افزایش حجم و نرخ فروش محصولات صادراتی و سود ناشی از تسعیر ارز اعلام کرد. شرکت هایی همچون فارس، پارس، نوری، شصدف، شملی و فارابی به دلیل افزایش میزان و نرخ فروش و اثر عواملی همچون نرخ تسعیر ارز توانستند سود عملیاتی خود را به طور قابل توجهی نسبت به سال ۱۴۰۲ افزایش دهند.
فلزات در دو راهی زیان و صعود
در صنعت فلزات اساسی، توضیحات مربوط به صورت های مالی منتشره موضوعات مختلفی را در بر میگرفت؛ در کنار توضیحات زیاندهی و کاهش سود عملیاتی برخی شرکت ها که مربوط به کاهش خرید محصولات و پایین آمدن نرخ محصولات فلزی در بازار جهانی، افشائیه هایی مربوط به بندهای حسابرسی، مطالبه برگ مالیات و عوارض ارزش افزوده، دستورالعمل حاکمیت شرکتی، چک لیست سازمان بورس و نیز سود سهام واریز نشده در سال ۱۴۰۳ منتشر شد.
از جمله بندهای حسابرسی میتوان به بند مربوط به وضعیت دارایی در جریان ساخت شرکت فروسیلیسم خمین اشاره کرد که مربوط به پروژه ۱۸ هزار تنی کوره دوم است. شرکت در توضیحات خود اعلام کرد در سال ۱۴۰۳ با تشکیل کارگروه فنی و به کارگیری مشاور توانست در خصوص رفع اختلافات حقوقی پروژه بپردازد تا کوره مذکور سریعتر استارت خورده و مورد بهره برداری قرار گیرد.
فجهان نیز در توضیح بند ۴ گزارش حسابرسی صورت های مالی ۱۴۰۳ اعلام کرد، سند بخشی از اراضی کارخانه به مساحت ۳۳۱ هکتار به نام شرکت جهان فولاد سیجان صادر و جهت مابقی مراحل قانونی در دست اقدام است. این شرکت در خصوص بند مربوط به پرداخت سود سهام یادآور شد سود سهام سهامداران در مهلت اعلام از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه پرداخت گردیده و مانده سود سهام مربوط به سهامدارانی است که سجام آنها دچار مشکل است.
یکی از افشائیه های مربوط به افزایش قابل توجه سود عملیاتی در خصوص عملکرد شرکت گسترش صنایع روی ایرانیان بوده است که این شرکت موفق به افزایش ۵۲۸ درصد سود عملیاتی خود در سال ۱۴۰۳ شد. فگستر اعلام کرد با تبدیل خاک به شمش به علت افزایش نرخ LME (بورس فلزات لندن) و همچنین افزایش سود ناشی از تسعیر ارز به این رشد سود عملیاتی انجامیده است. از دیگر شرکت های موفق در افزایش درآمد و سود عملیاتی میتوان به شرکت فولای با رشد ۳۷ درصدی درآمد عملیاتی ناشی از افزایش تناژ و نرخ محصولات، شرکت آلومینا با رشد بیش از ۴۷ درصد سود عملیاتی ناشی از افزایش ۱۴ درصدی نرخ شمش در بازارهای جهانی (LME) و تغییر ۱۷ درصدی نرخ ارز اشاره کرد.
استراتژی‌های طلایی در صنعت سرمایه‌گذاری
در صنعت سرمایه گذاری همچون صنعت محصولات شیمیایی با دو شرایط متفاوت رو به رو بودیم؛ درحالی که برخی شرکت های سرمایه گذاری از موفقیت آمیز بودن استراتژی خود و کسب سود حاصل از فروش سهام و واحدهای صندوق ها در کنار دریافت سود سهام قابل توجه شرکت های سرمایه پذیر خبر دادند، برخی شرکت ها از عدم برگزاری مجامع شرکت های زیرمجموعه و عدم تقسیم سود خبر دادند و علت کاهش سود عملیاتی خود را بیان کردند.
شرکت وسرمایه، دریافت سود سهام شرکت های فرعی را علت تغییر بیش از ۳۰ درصدی سود عملیاتی خود اعلام کرد و شرکت سلیم فروش ملک ورودآورد در سال ۱۴۰۳ و افزایش میزان فروش محصول کیلس در شرکت ایمن خودرو شرق را عامل رشد بیش از ۳۰ درصد سود عملیاتی خود دانست. شرکت وصنعت نیز اتخاذ استراتژی های معاملاتی مناسب در شرایط حاکم بر بازار سرمایه به ویژه سرمایه گذاری در صندوق های مبتنی بر طلا و افزایش سود حاصل از واگذاری این صندوق ها در شرایط مناسب بازار را عامل رشد بیش از ۳۰ درصدی سود عملیاتی خود در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ بیان کرد.
به طور کلی، توضیحات منتشر شده در خصوص صورت های مالی نشان میدهد، عملکرد شرکت‌ها تحت تأثیر عوامل کلیدی اقتصادی و صنعتی قرار گرفته است. در صنعت محصولات شیمیایی، افزایش هزینه‌های تولید شامل نرخ خوراک و یوتیلیتی‌ها، همراه با رشد کمتر درآمدها، منجر به کاهش سودآوری بسیاری از شرکت‌ها شده است. این در حالی است که برخی واحدهای تولیدی با بهره‌گیری از مزیت‌های صادراتی و اثرات مثبت نرخ ارز، رشد قابل توجهی در سود عملیاتی تجربه کرده‌اند.
در بخش فلزات اساسی، نوسانات قیمت‌های جهانی و چالش‌های پروژه‌های عمرانی بر عملکرد مالی تأثیر گذاشته، هرچند شرکت‌هایی با تمرکز بر صادرات و بهره‌وری بالا توانسته‌اند نتایج مثبتی ثبت کنند. در صنعت سرمایه‌گذاری نیز همچون صنعت محصولات شیمیایی با دوگانگی عملکرد رو به رو شدیم؛ برخی شرکت‌ها با مدیریت سبد سرمایه‌گذاری و استفاده از فرصت‌های بازار به موفقیت دست یافته‌اند، در حالی که دیگر شرکت ها با چالش‌های ناشی از عملکرد ضعیف شرکت‌های زیرمجموعه روبرو شده‌اند.
