آثار نرخ ارز نیما بر صنایع بورسی و شاخص کل: تحلیل و دورنما
رشد شاخص در مقاطع افزایش نرخ ارز سریع بوده و مخاطرات ناشی از افزایش حباب گونه قیمت ها وجود دارد.
به گزارش بورس امروز؛ نرخ ارز نیما (سامانه نیما) به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی سیاستگذاری ارزی در ایران، تأثیرات قابلتوجهی بر بازار سرمایه و صنایع بورسی دارد . این مقاله به تحلیل آثار تغییرات نرخ ارز نیما بر شاخص کل بورس و عملکرد صنایع مختلف میپردازد. ابتدا تأثیر این نرخ بر متغیرهای کلان اقتصادی و سپس بر صنایع وابسته به صادرات و واردات بررسی شده است. همچنین دورنمای سیاستهای ارزی در آینده و پیامدهای احتمالی آن مورد بحث قرار میگیرد.
بازارسرمایه بهعنوان یکی از مهمترین ارکان اقتصادی، بهشدت تحت تأثیر تغییرات نرخ ارز قرار دارد. نرخ ارز نیما که بهعنوان نرخ تسعیر ارز رسمی برای معاملات تجاری و مالی استفاده میشود، نقشی اصلی در تعیین سودآوری شرکتهای بورسی از جمله صنایع پتروشیمی، پالایشی، بانکی و فلزات اساسی ایفا میکند.
نقش نرخ ارز در اقتصاد کلان
نرخ ارز بهعنوان یکی از متغیرهای کلیدی اقتصادی، تأثیر اساسی بر صادرات، واردات، تورم و تولید ناخالص داخلی دارد. افزایش نرخ ارز نیما به طور مستقیم بر هزینههای تولید صنایع وابسته به واردات و درآمد صنایع صادراتمحور اثر میگذارد. همچنین به دلیل افزایش تورم نیاز نقدینگی شرکت ها افزایش خواهد یافت که می تواند در فرایند تولید آنها خلل ایجاد نماید. به عبارتی پس از دوره های افزایش نرخ ارز به دلیل آثار تورمی قابل توجه، بانک مرکزی سیاست های انقباضی را در دستور کار قرار می دهد که نتیجه این سیات خود را در محدودیت نقدینگی شرکت ها نشان می دهد.
نرخ ارز نیما و شاخص کل بورس
نرخ ارز نیما تعیینکننده نرخ تسعیر درآمدهای ارزی شرکتها است. این نرخ، مستقیماً بر سودآوری شرکتهای صادراتمحور و به طور غیرمستقیم بر شاخص کل بورس تأثیر میگذارد. افزایش نرخ ارز نیما معمولاً باعث افزایش ارزش ریالی درآمدهای ارزی شرکتها میشود، اما آثار تورمی و افزایش هزینه تولید را نیز به دنبال خواهد داشت.
تأثیر نرخ ارز نیما بر صنایع بورسی
شرکتهای پتروشیمی، فولاد، معدن و سیمان به دلیل درآمد ارزی بالا، از افزایش نرخ ارز نیما بهرهمند میشوند. نرخ ارز بالاتر، ارزش ریالی درآمدهای صادراتی را افزایش داده و سودآوری این شرکتها را تقویت میکند از طرف دیگر صنایعی مانند خودروسازی، داروسازی و صنایع الکترونیکی که به مواد اولیه وارداتی وابستهاند، از افزایش نرخ ارز نیما متضرر میشوند. افزایش هزینه مواد اولیه و کاهش حاشیه سود، چالشهای اساسی برای این صنایع ایجاد میکند.
سایر صنایع نیز به طور غیرمستقیم تحت تأثیر قرار میگیرند؛ چرا که افزایش نرخ ارز نیما معمولاً به تورم و کاهش قدرت خرید مصرفکنندگان منجر میشود.
شاخص کل بورس بهعنوان نمایانگر وضعیت کلی بازارسرمایه، نسبت به تغییرات نرخ ارز نیما واکنش نشان میدهد. در دورههای افزایش نرخ ارز نیما، شاخص کل بورس معمولاً رشد میکند، اما این رشد ممکن است ناپایدار باشد و با ریسکهایی مانند افت تقاضای داخلی و کاهش اعتماد سرمایهگذاران همراه شود. رشد شاخص در مقاطع افزایش نرخ ارز سریع بوده و مخاطرات ناشی از افزایش حباب گونه قیمت ها وجود دارد.
دورنمای تغییرات نرخ ارز نیما
۱.سیاستهای ارزی و پولی
با توجه به بودجه سال آینده و همچنین نرخ ارز بودجه سال آینده ارقام پایه پولی بانک مرکزی از ناحیه دارایی های ارزی رشد قابل توجهی خواهد داشت. بنابراین باید انتظار داشت سیاست های پولی دولت به سمت انبساط حرکت کند. از سوی دیگر حرکت دولت به سمت آزاد سازی قیمت ها نیز خود منجر به افزایش سطح عمومی قیمت ها و به تبع افزایش نرخ ارز خواهد شد. بنابراین می توان پیش بینی نمود برخلاف دوره ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ سال پیش رو دولت به دنبال سیاست های تثبیت نخواهد بود
۲.تأثیر تحریمها و شرایط بینالمللی
تحریمها و محدودیتهای ارزی نقش مهمی در تعیین نرخ ارز نیما دارند. در صورت کاهش تحریمها و افزایش دسترسی به منابع ارزی، نرخ ارز نیما میتواند کاهش یابد و اثرات متفاوتی بر صنایع داشته باشد اما با فرض تدوام تحریم ها و فعال سازی مکانیزم ماشه نرخ ارز جهش قابل توجهی خواهد داشت.
منبع خبر: شماره ۱۰۲ نشریه بورس امروز – دیماه ۱۴۰۳