استفاده از بستر بازار سرمایه در واگذاری سهام دولتی

به گزارش بورس امروز؛ سازمان خصوصی سازی در راستای تحقق اهداف بودجه ای واگذاری سهام و بنگاه های دولت، طی سال های متوالی عملکرد متفاوتی داشته است. این سازمان در نیمه نخست دهه ۸۰ کمتر از ۴۰ درصد تکالیف خود را در خصوص واگذاری و واریز به حساب های تعیین شده را محقق نموده است که بیشترین تکالیف انجام شده در این دوره مربوط به سال ۱۳۸۲ به میزان ۳۵ درصد تکالیف واگذاری و واریز بوده است.

در نیمه دوم دهه ۸۰ میزان تکالیف محقق شده به بالای ۵۰ درصد رسید؛ به طوری که در ۱۳۸۹ سازمان ۱۰۳ درصد از تکالیف خود را عملیاتی کرد؛ ۳۸ هزار و ۱۱۶ میلیارد ریال از تکالیف انجام شده مربوط به واریز به حساب درآمد عمومی و ۸ هزار و ۱۲۹ میلیارد ریال مربوط به تهاتر منابع حاصل از واگذاری با بدهی دولت به اشخاص بوده است.

در نیمه نخست دهه ۹۰، سازمان خصوصی سازی به بیش از ۵۰ درصد تکالیف خود عمل کرد؛ به طوری که در سال ۱۳۹۰، ۱۵۸ درصد تکالیف به میزان ۷۱ هزار و ۳ میلیارد ریال محقق شد. در این بین، ۵۳ هزار و ۵۹۶ میلیارد ریال از آن مربوط به واریز به حساب درآمد عمومی، ۱ هزار و ۶۵۴ میلیارد ریال مربوط به واریزی به حساب های خاص در راستای بندهای قانون بودجه سالانه و ۱۵ هزار و ۷۵۳ میلیارد ریال آن، مربوط به تهاتر منابع حاصل از واگذاری با بدهی دولت به اشخاص بوده است.

در نیمه دوم دهه ۹۰، بیشترین میزان تعهدات عملیاتی شده سازمان خصوصی سازی مربوط در سال ۱۳۹۹ به میزان ۲۹۷ درصد و ارزش ۳۵۵ هزار و ۸۸۲ میلیارد ریال صورت گرفت. در سال ۱۳۹۹ سازمان خصوصی سازی ۳۰ هزار و ۲۸ میلیارد ریال از تکالیف مربوط واری به حساب درآمد عمومی، ۲۳۴ هزار و ۶۳۳ میلیارد ریال مربوط به واریز به حساب خاص خزانه، ۸۴ هزار و ۵۶۰ میلیارد ریال مربوط به واگذاری سهام بانک ها و بیمه ها، ۸۵۶ میلیارد ریال مربوط به واگذاری سهام متعلف به وزارت جهاد کشاورزی و ۴ هزار و ۷۷۴ میلیارد ریال مربوط به تهاتر منابع حاصل از واگذاری با بدهی دولت به اشخاص بوده است.

در دهه اخیر (دهه ۱۴۰۰) نیز بیشترین تکالیف عملیاتی شده سازمان خصوصی سازی در سال ۱۴۰۱ به میزان ۴۶ درصد و ارزش ۳۲۹ هزار و ۹۴۰ میلیارد ریال صورت گرفت. در این سال (۱۴۰۱)، سازمان خصوصی سازی ۳۲۹ هزار و ۶۰۵ میلیارد ریال به حساب درآمد عمومی واریز و ۲۵۷ میلیارد ریال سهام متعلق به وزارت جهاد کشاورزی را واگذار نمود.

این درحالی است که طی ۴ ماهه نخست سال ۱۴۰۳، سازمان خصوصی سازی ۳۰.۱ درصد تکالیف خود را به ارزش ۱۰۱ هزار و ۴۶۱ میلیارد ریال محقق نمود که ۱۰۱ هزار و ۱۹۷ میلیارد ریال از آن مربوط به واریزی به حساب درآمد عمومی، ۲۴۷ میلیارد ریال مربوط به منابع حاصل از فروش اموال و دارایی های منقول و غیرمنقول دولت و ۱۷ میلیارد ریال، مربوط به درآمد حاصل از واگذاری سهام متعلق به وزارت جهاد کشاورزی است.

سازمان خصوصی سازی از سال ۱۳۸۰ تا ۴ ماهه نخست سال جاری به طور پیوسته درآمدهایی را به حساب درآمد عمومی واریز و با انجام تهاتر با اشخاص، بخشی از بدهی دولت را متناسب با تکالیف بودجه ای برطرف می نمود اما تنها در دهه ۹۰ و سال های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ اقدام به واگذاری کرد؛ به طوری که واگذاری باقی مانده سهام بانک ها و بیمه ها در سال های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۹ و واگذاری های مربوط به سهام متعلق به وزارت جهاد کشاورزی از سال ۱۳۹۴ تا سه ماهه نخست ۱۴۰۳ ادامه یافت.

همان طور که در نمودار فوق مشاهده می شود، سازمان خصوصی سازی در سال ۱۳۹۴ با انجام ۱۰۰ درصد تکالیف واگذاری سهام بانک و بیمه، ۵ هزار میلیارد ریال سهام واگذار کرد در حالی که طی سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸کمتر از ۲۰ درصد تعهدات بودجه ای خود را محقق نمود اما در سال ۱۳۹۴ با واگذاری ۸۴ هزار و ۵۶۰ میلیارد ریالی سهام، ۲۱۱۴ درصد تکالیف بودجه ای خود را در خصوص واگذاری سهام بانک ها و بیمه ها را انجام داد.

این شرکت در خصوص تکالیف واگذاری سهام متعلق به وزارت جهاد کشاورزی طبق موارد تعیین شده از سال ۱۳۹۴ تا کنون طبق بودجه عمل نمود. طی این دوره مذکور، بیشترین میزان تعهدات انجام شده سازمان خصوصی سازی در سال ۱۳۹۷ به میزان ۱ هزار و ۷۹۷ میلیارد ریال که ۳۵۹ درصد تکالیف بودجه ای بوده است اما در سال های بعد، به جز سال ۱۳۹۵ که ۵۳ درصد از واگذاری های برنامه ریزی شده را عملیاتی کرد، میزان واگذاری سهام متعلق به وزارت کشاورزی کمتر از ۵۰ درصد بودجه طرح ریزی شده بوده است.

به طور کلی، سازمان خصوصی سازی از سال ۱۳۸۰ تا کنون با وجود تهاتر منابع حاصل از واگذاری با بدهی دولت به اشخاص، تنها در برخی از سال ها اقدام به واگذاری سهام و اموال منقول و غیرمنقول نموده است؛ به طوری که در سال های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ با استفاده از بستر فراهم شده در بازار سرمایه، مبالغ چشم گیری از سهام بانک و بیمه و سهام تحت مالکیت وزارت جهاد کشاورزی را عرضه و به فروش رساند.

منبع: شماره ۹۸ نشریه بورس امروز- شهریورماه ۱۴۰۳