از پتروشیمی تا خودرو؛ تحلیل تطبیقی صندوق های سرمایه گذاری در صنایع مختلف

به گزارش بورس امروز؛ در ماه‌های اخیر، بازارسرمایه ایران با نوسانات متعددی مواجه بوده، اما در این میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری، به‌ویژه صندوق های اهرمی و بخشی، توانسته‌اند توجه سرمایه‌گذاران خرد و حرفه‌ای را به خود جلب کنند. این ابزارهای نوین، به دلیل تنوع، شفافیت و قابلیت نقدشوندگی بالا، جایگزین مناسبی برای ورود غیرمستقیم به بازار سهام محسوب می‌شوند.

صندوق های اهرمی، با استفاده از مکانیسم دو واحدی (عادی و ممتاز)، این امکان را فراهم می‌کنند که سرمایه‌گذار با انتخاب سطح ریسک‌پذیری خود، بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های معمولی کسب کند. این ویژگی در شرایط نوسانی بازار به‌ویژه در نیمه دوم سال ۱۴۰۳، مورد توجه قرار گرفته است.

در بخش صندوق های بخشی، صندوق‌های مرتبط با صنایع سیمان، خودرو و پتروشیمی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده‌اند. صنعت سیمان با افزایش تقاضای داخلی و صادراتی، بهبود چشم‌گیری را تجربه کرده و بازدهی صندوق های بخشی این حوزه نیز هم‌راستا با آن بوده است. در صنعت خودرو، اگرچه نوسانات و چالش‌های ساختاری همچنان پابرجاست، اما افزایش تولید و آزادسازی قیمت‌ها سبب شده صندوق‌های بخشی خودرو نیز در بازه‌های کوتاه‌مدت سودآور باشند. صندوق‌های پتروشیمی نیز با توجه به ثبات نسبی قیمت‌های جهانی و رشد صادرات، عملکرد قابل قبولی از خود نشان داده‌اند.

صندوق‌های بخشی و اهرمی؛ نگاهی تحلیلی به عملکرد سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه ایران

تأثیر اخبار و حواشی بر عملکرد صنایع

اخبار پیرامون تعیین نرخ خوراک گاز صنایع پتروشیمی و نامشخص بودن آینده سیاست‌های صادراتی باعث شده تا صندوق‌های فعال در این بخش، نسبت به دیگر صنایع بازدهی پایین‌تری داشته باشند. همچنین، بازگشایی نمادهای خودرویی و گمانه‌زنی درباره واگذاری احتمالی سهام دولت در این شرکت‌ها، موجب افزایش تقاضا برای صندوق‌های خودرو محور شد.

در حوزه سیمان نیز خبرهایی مبنی بر افزایش نرخ انرژی و حذف یارانه سوخت برخی واحدهای تولیدی منتشر شد، اما با مدیریت انتظارات در بازار، این صنعت توانست موقعیت خود را حفظ کرده و در صندوق‌های مرتبط بازدهی چشمگیری ثبت شود.

بررسی تطبیقی بازدهی صندوق‌های بخشی و اهرمی در بازار سرمایه ایران

مورد مطالعه: صنایع سیمان، خودرو و پتروشیمی در بازه‌های زمانی یک، سه و شش‌ماهه

بازار سرمایه ایران در ماه‌های اخیر تحت تأثیر عوامل کلان اقتصادی، نوسانات سیاست‌گذاری و تحولات خاص صنایع مختلف، روزهای پرچالشی را سپری کرده است. در چنین فضایی، سرمایه‌گذاران به دنبال ابزارهایی مطمئن‌تر، تحلیلی‌تر و منعطف‌تر برای مدیریت دارایی‌های خود هستند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری—به‌ویژه صندوق‌های بخشی و اهرم‌دار—از جمله ابزارهایی‌اند که ضمن حفظ مزایای تنوع‌بخشی، امکان بهره‌برداری از رشد صنایع خاص و روندهای صعودی بازار را فراهم می‌کنند.

وضعیت بازار سرمایه و اهمیت انتخاب صندوق مناسب

در سال ۱۴۰۳، بازار سرمایه ایران با نوسانات شدید در نرخ ارز، چشم‌اندازی مبهم از سیاست‌های پولی و ارزی، و ابهام در نرخ خوراک صنایع بورسی مواجه بود؛ عواملی که تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری را با چالش‌هایی جدی روبه‌رو ساختند. در این فضای پرنوسان، رشد نقدینگی، تورم انتظاری و تحولات مرتبط با مذاکرات بین‌المللی از یک‌سو موجب اقبال مجدد به بورس شد، و از سوی دیگر، ناپایداری در سیاست‌گذاری اقتصادی و حواشی صنایع بزرگ، سرمایه‌گذاران را محتاط‌تر کرد. در چنین شرایطی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری—به‌ویژه صندوق‌های بخشی و اهرمی—با مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها و ساختارهای تخصصی خود، نقش پررنگ‌تری در استراتژی سرمایه‌گذاری سرمایه‌گذاران حقیقی و نهادی ایفا کرده و به‌عنوان ابزارهایی کارآمد برای مدیریت ریسک و بهره‌برداری از فرصت‌های بازار مطرح شدند.

در این میان، صندوق  های بخشی که تمرکز خود را بر یک صنعت خاص قرار می‌دهند، و صندوق‌های اهرمی که از سازوکار اهرم مالی برای افزایش بازده استفاده می‌کنند، با استقبال فزاینده‌ای مواجه شدند.

تحلیل بازدهی در بازه‌های زمانی مختلف

۱. بازه یک‌ماهه: عملکرد متفاوت صنایع

• صندوق‌ های سیمانی با بازدهی بیش از ۱۳ درصدی در صدر قرار گرفتند. این رشد را می‌توان ناشی از انتشار اخباری درخصوص احتمال افزایش نرخ سیمان، رشد تقاضای فصلی و مقاومت دولت در برابر قیمت‌گذاری دستوری دانست.
• صندوق‌های خودرویی نیز با بازدهی نزدیک به ۱۰ درصد عملکرد مناسبی ثبت کردند؛ این در شرایطی بود که نمادهای بزرگ خودرویی مجدداً به تابلو معاملات بازگشتند و اخبار مثبتی از احتمال واگذاری بلوک‌های مدیریتی به گوش رسید.
• صندوق‌های پتروشیمی نه‌تنها بازدهی خاصی نداشتند بلکه در برخی موارد بازده منفی هم تجربه کردند. ابهام در نرخ خوراک گاز و قیمت‌های صادراتی در کنار کاهش نرخ ارز، اصلی‌ترین عوامل این عملکرد ضعیف بودند.
• صندوق‌های اهرمی با بازدهی حدود ۵ درصدی، کمی بهتر از شاخص کل ظاهر شدند.

نتیجه: در بازه یک‌ماهه، صندوق‌ های بخشی صنعت خودرو و سیمان، بازدهی قابل توجهی فراتر از شاخص کل ثبت کرده‌اند. در مقابل، صندوق‌های پتروشیمی در همین بازه عملکرد ضعیف‌تری داشته‌اند که این موضوع تا حدودی به عدم اطمینان از سیاست‌های ارزی، نرخ خوراک و وضعیت صادرات این صنعت بازمی‌گردد.

 بازه سه‌ماهه: رشد قابل توجه صندوق‌های بخشی

• صندوق‌ های بخشی خودرو و سیمان هر دو بازدهی بین ۲۸ تا ۳۳ درصد ثبت کرده‌اند؛ بازدهی‌ای که بسیار بالاتر از میانگین رشد شاخص کل (حدود ۱۶ درصد) بوده است.
• صندوق‌های اهرمی نیز بازدهی نزدیک به ۲۷ درصد داشته‌اند و توانسته‌اند همگام با روند کلی بازار صعود کنند.
• صندوق‌های پتروشیمی مجدداً عملکرد پایین‌تری از بازار داشتند (کمتر از ۱۰ درصد بازدهی)، که عمدتاً به‌علت عدم قطعیت در سیاست‌های دولت درباره نرخ خوراک و نرخ ارز ice بود.

نتیجه:  در سه‌ماهه اخیر، بازدهی صندوق‌های بخشی در صنعت خودرو و سیمان رشد چشم‌گیری داشته و حتی صندوق‌های اهرمی نیز توانسته‌اند عملکردی بهتر از شاخص کل ارائه دهند. صنعت خودرو در این دوره با بازگشایی نمادهای بزرگی مانند “خودرو” و “خساپا” جان تازه‌ای گرفت و صندوق‌های مرتبط با این صنعت نیز از این تحولات منتفع شدند.

۳- بازه شش‌ماهه: صدرنشینی اهرمی‌ها و سیمانی‌ها

• صندوق‌های سیمانی با بازدهی خیره‌کننده‌ی بیش از ۸۵ درصد در صدر جدول قرار دارند. تقاضای فصلی، چشم‌انداز حذف قیمت‌گذاری دستوری و افزایش نرخ انرژی از عوامل تقویت‌کننده این رشد بوده‌اند.
• صندوق‌های اهرمی نیز با بازدهی حدود ۷۸ درصد نشان دادند که در بازارهای صعودی، استفاده از اهرم می‌تواند بازدهی جذابی ایجاد کند—البته با ریسک بیشتر.
• صندوق‌های خودرویی در این بازه با بازدهی نزدیک به ۴۰ درصد، همچنان عملکردی بهتر از شاخص کل داشتند.
• صندوق‌های پتروشیمی با بازدهی کمتر از ۳۰ درصد، باز هم از دیگر گزینه‌ها عقب ماندند.

نتیجه

در بازه شش‌ماهه، وضعیت کاملاً به نفع صندوق‌های اهرمی و صندوق‌های بخشی صنعت سیمان رقم خورده است. صندوق‌های اهرمی با استفاده از اهرم مالی، بازدهی بیش از ۷۰ تا ۹۰ درصدی را ثبت کرده‌اند، در حالی که شاخص کل در همین مدت کمتر از ۵۰ درصد رشد داشته است. این در حالی‌ست که صنعت سیمان نیز با چشم‌انداز افزایش نرخ فروش و حذف احتمالی قیمت‌گذاری دستوری، مورد توجه قرار گرفت و بازدهی بالایی در صندوق‌های مرتبط رقم خورد.

جمع‌بندی و توصیه تحلیلی

در شرایط فعلی بازار سرمایه ایران که پر از نوسانات سیاستی، ابهام‌های کلان اقتصادی و اخبار پراکنده در مورد صنایع مختلف است، صندوق‌های بخشی و اهرمی توانسته‌اند بازدهی‌هایی بسیار فراتر از شاخص کل ثبت کنند. سرمایه‌گذارانی که دید تحلیلی و بازه زمانی مناسب دارند، می‌توانند با انتخاب آگاهانه این صندوق‌ها، نه‌تنها در برابر نوسانات محافظت شوند، بلکه از بازدهی‌های چشمگیر نیز بهره‌مند گردند.

• صندوق‌های سیمانی و خودرویی برای سرمایه‌گذاران علاقه‌مند به تحلیل بنیادی و روندهای سیاست‌گذاری جذابیت دارند.
• صندوق‌های اهرمی برای دوره‌های صعودی بازار، انتخابی مناسب برای سرمایه‌گذاران با ریسک‌پذیری بالاتر هستند.
• صندوق‌های پتروشیمی ممکن است در کوتاه‌مدت کم‌رمق باشند، اما در صورت روشن‌شدن افق سیاستی، پتانسیل رشد دارند.

نویسنده: احسان یوسفی – تحلیلگر شرکت مشاور سرمایه گذاری ترنج

منبع: شماره۱۰۷ نشریه بورس امروز – خرداد ۱۴۰۴