تهدید بازار سرمایه با مکانیسم‌های غلط

پریا اسداللهی مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی ایران در گفت‌‏وگو با خبرنگار بورس امروز گفت: بازار پول و بازار سرمایه دو بال بازار مالی کشور هستند. بازار پول، ساختار و وظایفی دارد که دست اندرکاران آن با استفاده از مکانیسم‌های موجود، آن را پیش می‌برند. بازار سرمایه نیز دارای نقش‌های اساسی است که سیاست‌گذاران آن باید به آن‌ها توجه کنند.

وی افزود: مهم‌ترین نقش بازار سرمایه در اقتصاد کشور، تجمیع منابع سرمایه‌گذاران در بخش‌های خرد و میانی و تجهیز آن برای استفاده شرکت‌های فعال در این بازار  است.

آزادی حرکت، اصلی‌ترین نقش بازار سرمایه مقابل سهام‌داران

مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه گذاری ملی ایران با بیان اینکه بازار سرمایه نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد، تصریح کرد: بازار سرمایه با تجمیع منابع سرمایه‌گذاران و سپرده‌گذاران از بخش‌های خرد و میانی اقتصاد در بازار اولیه خود، باعث می‌شود تا شرکت‌هایی که در این بازار پذیرفته شده‌اند، بتوانند از امکانات این منابع در راستای توسعه خود استفاده کنند.

اسداللهی با بیان این‌که در آن سوی شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران وجود دارند، توضیخ داد: سرمایه۲گذاران باید بتوانند با استفاده از مکانیسم‌های موجود در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری کنند. در نتیجه با سرمایه‌گذاری در بازار منتفع شوند؛ اصلی‌ترین نقشی که بازار سرمایه در حق سهام‌داران باید انجام دهد، آزادی حرکت است.

وی با اشاره به تعریف آزادی حرکت در بازار سرمایه گفت: هر فرد در بازار سرمایه باید بتواند در هر شرکت پذیرفته شده در بورس، سرمایه‌گذاری کند و هر زمان که نیاز داشت سرمایه خود را از آن شرکت خارج کند. این آزادی حرکت از اصلی و مهم‌ترین فاکتورهای بازار سرمایه است.

دو نقش مهم بازار سرمایه در نظام مالی کشور

مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی ایران معتقد است که سیاست‌گذاران بازار سرمایه دو نقش مهم بازار سرمایه از جمله تجمیع سرمایه و منابع سرمایه‌گذاران و آزادی حرکت را در تصمیم‌ها و مکانیسم خود در نظر نمی‌گیرند.

اسداللهی در این خصوص گفت: وقتی سیاست‌گذاران مکانیسم‌های اولیه بورس را نادیده می‌گیرند، نه تنها به بازار کمک نمی‌کنند بلکه به نقش اصلی بازار هم لطمه می‌زنند؛ در نتیجه بازار سرمایه مانند امروز، کارایی خود را از دست می‌دهد.

وی با بیان اینکه در دنیا از ابزارهای موقتی با توجه به ساختارهای اقتصادی و فرهنگی استفاده می‌شود، اضافه کرد: بسیاری از مکانیسم‌ها، ابزارها و راهکارها در بازار سرمایه کوتاه‌مدت تلقی می‌شوند و بعد از گرفتن بازخورد، سعی بر اصلاح وجود داشته است. با این حال امروز در فضای بازار سرمایه شاهد استفاده از ابزارهایی مانند حجم مبنا، گره معاملاتی، محدودیت‌های رسمی اعلام فروش تعداد مشخص هر سهم از هر کد هستیم و حتی برخوردهای غیررسمی اعم از تماس ناظر با نهادهای حقوقی و کارگزاری‌ها که همه این‌ها اختلال در نقش اصلی بازار سرمایه در نظام‌مالی کشور دارند.

دامنه نوسان نامتقارن ایجاد ناامنی در بازار می‌کند

مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی ایران درباره دامنه نوسان نامتقارن گفت: سیاست‌گذاران بازار سرمایه فکر می‌کنند که با اجرای دامنه نوسان نامتقارن، سرمایه‌گذار بازار را به این صورت می‌بیند که ورود سرمایه تنها با منفی ۲ درصد است در حالی که ریسک صعودی، مثبت ۶ است؛ بنابراین بازار قابل اعتماد است و فرد ترغیب می شود تا سرمایه خود را وارد بازار سرمایه کند؛ در حالی که به این شکل نیست.

اسداللهی ادامه داد: سرمایه‌گذار بازاری را می‌بیند که دستکاری شده است و مداخلات غیربازاری در آن اتفاق می‌افتد. در این شرایط بازار سرمایه، بازاری غیر سیستماتیک است که ریسک‌های زیادی به آن تزریق شده و اجرای دامنه نوسان نامتقارن تنها مخرب فضای آرام بازار خواهد بود. به عبارت دیگر سرمایه‌گذاران بازار سرمایه مثل یک مرغ تیز پرواز می‌شوند و با هر‌گونه ناامنی به پرواز در می‌آیند.

وی افزود: بسیاری از منتقدان دامنه نوسان نامتقارن معتقدند که به دلیل اجرای این طرح بسیاری از سهم‌ها منفی هستند و چون معامله‌ای در بازار ندارند، قیمت نمی‌خورند و دامنه قیمتی خود را حفظ ‌ی کنند؛ در نتیجه شاخص‌سازی در بازار سرمایه رخ می‌دهد که این امر ترس سهام‌داران را از بازار بیشتر کرده و با چنین شرایطی تعداد سهام‌دارانی که می‌خواهند سرمایه خود را از بازار بیرون بیاورند، بیشتر می‌شود.

دامنه نوسان باز می تواند رانت در بازار را کاهش دهد

مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی ایران باز گذاشتن دامنه نوسان را راهکار خوبی برای بازار سرمایه دانست و گفت: نیازی نیست به یکباره دامنه نوسان در بازار حذف شود اما می‌شود باز شدن دامنه‌نوسان را طبقه بندی کرد. به عنوان مثال می تواند برخی از سهم‌ها که میزان شناوری مناسبی دارند و شرکت‌هایشان دارای وضعیت بنیادی خوبی است، جدا کرد و به عنوان بازار شماره یک دانست و دامنه نوسان بازتری برای آنها گذاشت. سازمان بورس می‌تواند به صورت آزمایشی این کار را انجام دهد.

اسداللهی با‌بیان اینکه رانت ها از صف ها به دست می‌آید، توضیح داد: سازمان بورس برای این‌که از رانت جلوگیری کند، بهتر است از مکانیسم دامنه‌نوسان باز استفاده کند.

مشکل بازار عرضه اولیه نیست

مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری ملی ایران درباره عرضه‌اولیه در بازار سرمایه کنونی گفت: در حال حاضر بحث بازار سرمایه، مباحث بنیادین نیست و بیشتر مداخلات است که وضعیت بازار را نا‌به‌سامان کرده است.

اسداللهی گفت: در حال حاضر پول هست اما بازار منفی است و برای تلاقی این دو باهم، نیاز به عقلانیتی فراتر از شاخص‌سازی است تا بازار روند متعادل خود را بازیابد. کافی است نگاه کنیم که شرکت‌های که نسبت P بر E آنها زیر ۴ است اما محل سرمایه گذاری افراد نیستند! آن‌ها ترجیح می دهند که در سپرده‌های سرمایه‌گذاری و اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری کنند.

وی در پایان ابراز امیدواری کرد: امیدواریم تدبیرهای لازم را سیاست‌گذاران بازار سرمایه در بازار ارائه دهند و با تصمیم‌های شجاعانه و کارساز، بازار سرمایه را از روند کنونی نجات دهند.