روند تغییر جهانی قیمت فلزات اساسی و تاثیر آن بر شرکت های شاخص بورسی با ملاحظه قیمت¬های داخلی در سال ۲۰۲۰
تغییرات جهانی قیمت‌ها در برخی فلزات اساسی مانند شمش فولاد، سنگ‌آهن، مس و روی در بازه یک‌ساله سال ۲۰۲۰ نشان‌دهنده افت قیمتی در ماه‌های اولیه سال جاری میلادی و سپس رشد قیمتی تا دسامبر سال جاری بود.
به گزارش بورس امروز، دلیل اصلی افت قیمت در ماه‌های ابتدایی سال جاری میلادی شیوع ویروس کرونا بود که به دلیل محدودیت‌های بهداشتی تعطیلی‌ها، باعث کاهش تقاضا و پایین آمدن قیمت‌ها شد. دلیل افزایش مجدد قیمت‌ها فروکش کردن ترس ناشی از شیوع ویروس کرونا و تداوم تولید فلزات اساسی چین از نیمه‌های سال جاری میلادی بود. بر این اساس، نگاهی به مهمترین فلزات اساسی خواهیم انداخت تا روند قیمت آنها را در سال میلادی جاری بررسی کنیم.
قیمت روی
قیمت روی در ژانویه ۲۰۲۰ (دی ۹۸) ۲۲۰۸ دلار بود که تا ماه می (اردیبهشت ۹۹) به ۱۹۸۷ دلار کاهش یافت، بااین‌حال روند صعودی قیمت جهانی روی از ماه بعد آغاز شد و باوجود نوساناتی که در بازه ژوئن (خرداد) تا سپتامبر (شهریور) داشت روند رو به رشد خود را ادامه داد و در ماه جاری به قیمت ۲۸۴۲ دلار نیز رسید. به عبارتی، هرچند قیمت جهانی روی در سال جاری میلادی ابتدا با افت ۱۰ درصدی مواجه شد، اما در ادامه سال به دلیل افزایش قیمتی که داشت بازدهی ۲۸ درصدی را ثبت کرد.
قیمت جهانی مس
همچنین قیمت جهانی مس که سال جاری را با ۶۲۰۰ دلار آغاز کرده بود تا ماه آپریل (فروردین ۹۹) به مرز ۵۰۰۰ دلار کاهش یافت اما بعدازآن روند افزایشی قیمت خود را ادامه داد و تا ۷۷۰۰ دلار افزایش پیدا کرد. بهعبارتی کاهش ۲۴ درصدی قیمت جهانی مس در سه ماه نخست سال ۲۰۲۰ با افزایش قیمتی که در ۹ ماهه بعدی رخ داد جبران شد و در ۱۲ ماهه سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۴ درصد بالا رفت.
قیمت فولاد
قیمت جهانی شمش فولاد (بیلت) نیز مشابه سایر فلزات اساسی در ماه‌های اولیه امسال، دستخوش نوسان قابل‌توجهی شد و درحالی‌که در ژانویه ۲۰۲۰ (آغاز سال) ۳۹۵ دلار قیمت داشت، طی چهار ماه ابتدایی سال ۱۰ درصد افت کرد؛ بااین‌وجود، از ماه می (خرداد ۹۹) تاکنون بدون وقفه افزایش قیمت داشته و تا ۴۷۵ دلار نیز رسیده است. بنابراین درمجموع سال جاری، بیش از ۲۰ درصد قیمت داشته است.
سنگ‌آهن
دیگر فلز اساسی، سنگ‌آهن است که زودتر از فلزات قبلی روند کاهش قیمت خود را متوقف کرد و بااینکه از ماه ژانویه (دی ۹۸) تا آپریل (فروردین ۹۹) بیش از ۸ درصد نزول کرد و از ۹۰ دلار به ۸۳ دلار کاهش یافت، تا پایان سال (دسامبر) به قیمت ۱۴۳ دلار رسید تا افزایشی در حدود ۶۰ درصد در سال ۲۰۲۰ را تجربه کرده باشد.
نتیجه‌گیری
نگاه کلی به روند قیمت‌های جهانی فلزات اساسی نشان می‌دهد طی چند ماه نخست سال ۲۰۲۰ (برای برخی فلزات از ژانویه تا آپریل و برای برخی دیگر از ژانویه تا می) قیمت‌ها با افت قابل‌توجهی روبه‌رو شده و بعدازآن روند افزایشی قیمت به دلیل جان گرفتن مجدد تقاضا آغازشده است، هرچند در حدفاصل ژوئن تا سپتامبر ۲۰۲۰ قیمت با نوسان‌های مقطعی کاهش یا افزایش می‌یافت اما برآیند کلی ماه‌های ژوئن تا دسامبر، بیانگر افزایش قیمت قابل‌توجه قیمت‌ها است.
وضعیت شرکت‌های داخلی
نگاهی به صورت‌های مالی شرکت‌های شاخص در گروه فلزات اساسی نیز حاکی از هماهنگی نسبی تغییرات «سود (زیان) عملیاتی» باقیمت‌های جهانی است. ذکر این نکته نیز ضروری است که قیمت دلار به عنوان نرخ تبدیل قیمت جهانی به ریال، اثر مهمی بر صورت مالی شرکت‌ها می‌گذارد. در ابتدای سال جاری قیمت دلار ۱۵ هزار و ۵۰۰ تومان بود که با افزایش قابل‌توجهی به حدود ۲۵ هزار تومان (نرخ سامانه نیما) افزایش پیدا کرد. بنابراین افزایش قیمت دلار هم در سودآوری این شرکت‌ها تأثیرگذار خواهد بود.
در حوزه مس، سود عملیاتی شرکت صنایع مس ایران (فملی) به‌عنوان یکی از شاخص‌ترین نمادهای این صنعت، در فصل چهارم منتهی به اسفند ۱۳۹۸ (آغاز سال جدید میلادی) ۳۶ هزار و ۱۸۳ میلیارد ریال بود که این رقم در فصل نخست سال ۱۳۹۹ (بازه‌ای که قیمت‌های جهانی افت کردند) تقریباً ثابت ماند و رقم ۳۶ هزار و ۳۰۰ میلیارد ریال را بهثبت رساند. اما در فصل دوم منتهی به شهریور ۱۳۹۹ (بازه رشد قیمت‌های جهانی) سود عملیاتی صنایع مس ایران به ۶۷ هزار و ۵۸۸ میلیارد ریال افزایش پیدا کرد. بهعبارتی، سود عملیاتی نماد اصلی مس در بورس تهران طی شش‌ماهه نخست امسال (آپریل تا سپتامبر) بیش از ۸۰ درصد رشد کرد.
در صنعت شمش فولاد (بیلت) نیز شرکت فولاد مبارکه اصفهان در فصل چهارم منتهی به اسفند ۱۳۹۸ رقمی معادل ۲۳ هزار و ۱۸۲ میلیارد ریال سود عملیاتی کسب کرده بود که در فصل نخست سال جاری این رقم با افزایش محسوسی به ۵۳ هزار و ۲۲۶ میلیارد ریال افزایش یافت، این روند در فصل دوم نیز تکرار شد و سود عملیاتی شرکت فولاد مبارکه به ۶۳ هزار و ۱۱۳ میلیارد ریال رسید. بنابراین فولاد نیز در این بازه زمانی بیش از ۱۷۰ درصد رشد کرد.
لازم به ذکر است ازآنجاکه قیمت سنگ‌آهن در ایران -به‌عنوان مواد اولیه تولیدات فولاد بر اساس نسبتی از قیمت فولاد تعیین می‌شود، تأثیر افزایش قیمت جهانی سنگ‌آهن در قیمت تمام‌شده فولاد چندان بروز پیدا نمی‌کند، ازاین‌رو، حاشیه سود فولاد افزایش قابل‌توجهی پیدا می‌کند.
همچنین، در سنگ‌آهن نیز، شرکت معدنی و صنعتی گل گهر (کگل) در فصل چهارم منتهی به اسفند ۱۳۹۸ سود عملیاتی ۲۷ هزار و ۱۳۱ میلیارد ریالی کسب کرده بود که این رقم در فصل اول ۱۳۹۹ به ۱۷ هزار و ۷۳۱ میلیارد ریال کاهش یافت اما در فصل دوم، هم‌زمان با شروع رشد قیمت سنگ‌آهن جهانی، به رقم ۲۵ هزار و ۷۲ میلیارد ریال رسید. درمجموع، این نماد نسبت به ابتدای سال جاری میلادی افت کرد اما به دلیل روند افزایش سود این شرکت در فصل دوم سال ۱۳۹۹ حاشیه ضرر آن از ۵۳ درصد به ۸ درصد کاهش یافت.
در صنعت روی هم، نماد باما در این حوزه فعالیت دارد که سود عملیاتی آن از ۳۰۸ میلیارد ریال، در سه‌ماهه منتهی به اسفند ۱۳۹۸ ابتدا به یک هزار و ۱۷۴ میلیارد دلار ریال و سپس به ۲ هزار و ۶۳۳ میلیارد ریال در بهار و تابستان ۱۳۹۹ افزایش یافت. بنابراین بیشترین افزایش سود عملیاتی در بین شرکت‌های موردبررسی مربوط به این نماد است که رشد ۷۵۰ درصدی را نشان می‌دهد.
همان‌طور که ملاحظه شد قیمت‌های جهانی روی، مس، بلیت و سنگ‌آهن طی سال به‌طور میانگین در ۲۰۲۰ نزدیک به ۳۵ درصد رشد کرده‌اند. از سوی دیگر، نمادهای مرتبط با این قیمت‌ها در بورس تهران نیز بیش از ۲۰۰ درصد به‌طور میانگین افزایش سود عملیاتی داشته‌اند. بخشی از آن ناشی از افزایش قیمت‌های جهانی و بخشی دیگر نیز ناشی از افزایش بیش از ۷۰ درصدی قیمت دلار بوده است. علاوه براینکه به‌طورکلی، قیمت‌های جهانی و سود عملیاتی شرکت‌های مهم فعال در حوزه فلزات اساسی رشد هم‌زمانی را تجربه کردند، در بازه‌هایی که قیمت‌های جهانی نزولی بوده نیز سود عملیاتی برخی از این شرکت‌ها کاهش یافت. (مانند فملی و کگل) ضمن اینکه زمانی که قیمت‌ها در مسیر صعودی قرارگرفته سود عملیاتی این شرکت‌ها یا با افزایش مواجه شده یا اگر پیش از آن‌هم افزایش‌یافته بود، با شیب تندتری بالا رفته است. (مانند باما) البته همان‌طور که ذکر شد، به دلیل وابستگی قیمت سنگ‌آهن به فولاد، نماد فولاد با اندکی متفاوت از بقیه نمادها رشد کرد.
در حال حاضر که قیمت جهانی فلزات اساسی رشد قابل‌توجهی داشته و از سوی دیگر، قیمت دلار در داخل کشور نیز در رقم نسبتاً بالایی قرار دارد، می‌توان گفت تداوم رشد نمادهای فلزی بر اساس رشد قیمت‌های جهانی در آینده خیلی محتمل نیست؛ چراکه در صورت عادی شدن شرایط ناشی از کرونا با ساخت واکسن، عرضه کارخانه‌های فلزی افزایش‌یافته و با توجه به اینکه تقاضا به سطح عادی خود برگشته، احتمال کاهش قیمت فلزات اساسی در بازار جهانی وجود دارد، ضمن اینکه احتمال کاهش قیمت دلار در بازار داخلی با توجه به افزایش فروش نفت بر اساس پیش‌بینی لایحه بودجه ۱۴۰۰ که منجر به افزایش عرضه ارز در داخل کشور خواهد شد نیز وجود دارد. بنابراین انتظارات از برخی عوامل اثرگذار بر قیمت سهم‌های فلزی در بورس تهران افزایشی نیست.
