سایه مداخلات دولتی بر صنعت سیمان؛ رقابت یا چالش؟
آزادسازی قیمت سیمان در بورس کالا باعث رشد ۱۵۶ درصدی شاخص این صنعت شد، اما افزایش قیمت سیمان هزینه‌های ساخت‌وساز و مسکن را بالا برده است. ورود به بورس رقابت را افزایش داده، اما همچنان مداخلات دولتی دیده می‌شود.
نادر خوش کردار کارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار بورس امروز؛ به تشریح عملکرد صنعت سیمان در بورس کالا و همچنین اثرات جانبی آن بر بازار مسکن پرداخت.
وی در ابتدا به حضور دیرینه دولت در قیمت گذاری ها اشاره کرد و گفت: در ایران شرکت‌ها و تولیدکنندگان بسیاری در بورس فعالیت دارند و با توجه به تملک دولت در بسیاری از شرکت‌ها و به منظور حمایت از مصرف‌کننده، سایه مداخلات دولتی در قیمت‌گذاری‌ها گریبان‌گیر بسیاری از صنایع بورسی می باشد.
در ادامه؛ خوش کردار ضمن یادآوری این موضوع که قیمت گذاری دستوری همواره مورد انتقاد و اعتراض کارشناسان و تولید کنندگان بوده تاکید کرد: یکی از صنایعی که به واسطه این نوع سیاست‌گذاری متحمل زیان‌های بسیاری شده صنعت سیمان است وعواقب این نوع قیمت گذاری در صنعت سیمان سیاست‌گذاران را برآن داشت که با تغییر رویه این صنعت را احیا نمایند.
این کارشناس در خصوص مدل پلکانی قیمت گذاری سیمان و تاثیر آن بر رفتار عرضه کنندگان تصریح کرد: معاملات شرکت‌های سیمانی در بازار سهام از ابتدای تیرماه ۱۴۰۰ (زمان آزادسازی قیمت‌ها) تاکنون تحولات مثبتی را تجربه کرده و از زمان ورود صنعت سیمان به بورس کالا تا اواسط تیرماه ۱۴۰۳ شاخص این صنعت رشد ۱۵۶ درصدی داشته است.
خوش کردار یادآور شد: شاخص کل بورس در مدت زمان مذکور به رشد ۷۷ درصدی بسنده کرده که نشان از پیش‌روی سیمانی‌ها در کسب بازدهی دارد و این امرحاکی از این است که میزان ریسک سرمایه‌گذاری در صنعت سیمان بسیار کم است. بنابراین آزادسازی قیمت‌ها در صنایع بورسی را میتوان عاملی مهم برای بهبود اوضاع بازار سهام دانست.
این کارشناس رقابتی شدن بازار، امکان خرید و فروش مستقیم و بدون واسطه میان مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و همچنین دسترسی عرضه کنندگان بدون واسطه را از محاسن ورود صنعت سیمان به بورس کالا قلمداد کرد.
همچنین وی در بیان چرایی تعیین محدودیت سقف افزایش قیمت پایه برای سیمان از سوی بورس کالا، اظهار داشت: سیمان همیشه یکی از بازیگران مهم در قیمت تمام‌شده ساختمان بوده وقیمت های نوسانی، زنجیره هزینه‌های ساخت را تحت تأثیر قرار داده است.
در ادامه خوش کردار افزود: در بورس کالا، قیمت‌ها از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا واقعی تعیین می‌شوند؛ با این حال ذکر این نکته لازم است که همچنان ردپای مداخلات دولتی حتی در بورس کالا نیز دیده می‌شود و این یکی از چالش‌های تولیدکنندگان است.
وی تاکید کرد: نباید فراموش کرد که عرضه کالا در بورس کالا قدم مهمی برای حذف قیمت‌گذاری دستوری است. نسخه موفق آن هم صنعت سیمان است .
خوش کردار در بیان پیامدهای مثبت و منفی تغییرات قیمت گذاری سیمان، گفت: تغییرات قیمت‌گذاری سیمان میتواند پیامدهای مختلفی برای صنعت سیمان به همراه داشته باشد، از جمله پیامدهای مثبت این امر، افزایش سود شرکت‌ها، کاهش رقابت و تأثیر بر بخش مسکن می باشد.
این کارشناس اذعان داشت: اگر قیمت‌گذاری سیمان به گونه‌ای باشد که تولیدکنندگان بتوانند قیمت‌های بالاتری برای محصول خود دریافت کنند، احتمالاً سود شرکت‌های سیمان افزایش خواهد یافت.
همچنین خوش کردار خروج سیمان از شمولیت قیمت‌گذاری دستوری به واسطه عرضه این محصول خاکستری در بورس کالا را نقطه قوتی در روند بازار و صنعت سیمان ذکر کرد و با اظهار امیدواری گفت: اگر صنعت سیمان به عنوان یک صنعت سودآور دیده شود، احتمالاً سرمایه‌گذاری‌های جدید در این صنعت افزایش خواهند یافت که میتواند به توسعه و مدرنیزاسیون آن کمک کند.
خوش کردار در اشاره به پیامد های منفی این قیمت گذاری، افزایش قیمت مسکن، کاهش رقابت و افزایش ریسک برای تولیدکنندگان را از جمله این تبعات منفی برشمرد.
وی تاکید کرد: افزایش قیمت سیمان با افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و افزایش قیمت مسکن، بخش مسکن و اقتصاد کشور را متاثر خواهد ساخت.
همچنین ادامه داد: اگر قیمت‌گذاری سیمان به گونه‌ای باشد که برخی شرکت‌ها از قیمت‌های بالاتری بهره‌مند شوند، ممکن است رقابت بین شرکت‌ها کاهش یابد و در نتیجه، کیفیت سیمان و نوآوری در این صنعت نیز کاهش یابد.
در ادامه؛ خوش گردار تاکید کرد: تغییرات در قیمت گذاری سیمان موجب افزایش ریسک برای تولیدکنندگان خواهد شد، تغییرات مستمر قیمت‌گذاری سیمان، تولیدکنندگان را با ریسک بیشتر و تصمیم‌گیری‌ها را با مشکل مواجه می سازد.
وی ضمن تاکید بر اثرات سو افزایش قیمت سیمان بر بازار مسکن تصریح کرد: با افزایش قیمت سیمان افزایش هزینه‌های ساخت‌وساز و در نتیجه، افزایش قیمت مسکن اجتناب ناپذیر است ضمن اینکه گزارش دبیر انجمن تولیدکنندگان بتن در خصوص افزایش بی‌رویه قیمت سیمان و کاهش عرضه آن، رکود بخش مسکن سند محکمی بر این ماجراست .
این کارشناس در خصوص تاثیر تغییرات قیمت سیمان دربورس کالا بر بازار مسکن و هزینه ساخت وساز، گفت: صنعت سیمان مانند سایر سهام های بورسی نیست به این دلیل که درآمد متغیر این صنعت با دلار می باشد اما هزینه ها ریالی است.
خوش کردار افزود: این صنعت به طور کلی صادرات محور نیست اما به اندازه ی صادرات خود درآمد دلاری دارد. در صورت افزایش تقاضا در سیمان قاعدتا قیمت نیز افزایشی می شود. در این بین با افزایش قیمت دلار، قیمت سیمان نیز افزایش می یابد. همچنین در صورت اصلاح قیمتی دلار ، قیمت سیمان نه تنها ریزش ندارد بلکه از افزایش قیمت هم برخوردار می شود. ضمن اینکه در دوماه گذشته دلار تا ۲۰-۲۵ درصد اصلاح قیمتی داشت اما سیمان گرانتر از قبل شد .
وی تاکید کرد: زمانی که قیمت سیمان متناسب با دلار باشد باافزایش قیمت دلار رشد خواهد داشت اما ممکن است با اصلاح دلار قیمت سیمان ریزش نکند و این امر مستقیما بر مسکن و افزایش هزینه ساخت وساز اثر گذار خواهد بود.
این کارشناس بازار سرمایه در اشاره به اثرات این روش قیمت گذاری و میزان ورود سرمایه گذاران جدید به بازار بورس کالا، گفت: قطعی برق، کاهش تولید و تقاضای ثابت باعث افزایش نرخ سیمان شده و افرادی که تجربه کمی در سرمایه گذاری دارند ممکن است دچار این اشتباه شوند که به علت قطعی برق و گاز و این روش قیمت گذاری نباید روی سهام سیمانی سرمایه گذاری کنند.
وی تصریح کرد: این درحالیست که با کاهش تولید و افزایش تورم، سرمایه گذاری باید در تولید انجام شود. در شرکت هایی مانند سیمانی ها که توانایی مدیریت مشکلات را دارند ازطریق سرمایه گذاری میتوان حفظ سرمایه داشت .
خوش کردار در پاسخ به این سوال که چه عواملی باعث می شود که یک نماد سیمانی قیمت پایه متفاوتی نسبت به سایر نمادها داشته باشد؟ اظهار داشت: باتوجه به بررسی های انجام شده یکی از بهترین صنایع، صنعت سیمان است که آن هم به دلیل تعدد شرکت در این صنعت است . دلیل پایه قیمتی متفاوت یک نماد نسبت به نماد دیگر میتواند لوکیشن آن شرکت، صادرات(آنهایی که لب مرز هستند صادرات هم دارند)، ظرفیت تولید، دوره گردش کالا، دوره وصول مطالبات، وضعیت نقدینگی، تقسیم سود، تاریخ دوره مالی، مجمع، متغیرمالی، اندازه شرکت، ریسک سهامدارها، حاشیه سود، وضعیت فروش و خیلی متغیرهای دیگرباشد.
وی در خصوص مقررات جدیدبورس کالا و اینکه آیا می تواند از نوسانات شدید قیمت سیمان جلوگیری کند؟تصریح کرد : این امکان وجود دارد و این مقررات باعث کاهش تغییر قیمت سلیقه ای می شود.
این کارشناس در آخر به جزئیات نحوه محاسبه قیمت پایه سیمان اشاره کرد .
در صورت عدم معامله: قیمت پایه هر هفته، ۵ درصد کمتر از قیمت پایه هفته قبل خواهد بود.
در صورت معامله تا ۷۵ درصد حجم عرضه با قیمت پایه: ۳ درصد کاهش نسبت به قیمت پایه هفته قبل اعمال می‌شود.
در صورت معامله بین ۷۵ تا ۱۰۰ درصد حجم عرضه با قیمت پایه: کاهش یک‌درصدی در قیمت پایه نسبت به قیمت پایه هفته قبل لحاظ می‌گردد.
در صورت رقابت قیمتی تا ۲۵ درصد: قیمت پایه بدون تغییر باقی خواهد ماند.
رقابت قیمتی بین ۲۵ تا ۵۰ درصد: افزایش قیمت پایه معادل ۲۵ درصد از اختلاف میانگین موزون قیمت معامله‌شده و قیمت پایه سیمان‌های هم‌خانواده طی ۴ هفته گذشته خواهد بود.
رقابت قیمتی بین ۵۰ تا ۷۵ درصد: این افزایش به ۵۰ درصد از اختلاف یادشده خواهد رسید.
رقابت قیمتی بیش از ۷۵ درصد: افزایش قیمت پایه معادل ۷۵ درصد از اختلاف مذکور لحاظ می‌شود.
