مقصر کمبود گاز کیست؟مردم یا دولت؟!

به گزارش بورس امروز؛ حتماً شما هم بارها این سوال را از خود پرسیده اید که با وجود داشتن دومین رتبه منابع گازی جهان چرا در تامین نیاز داخلی کشور با کمبود آن مواجه هستیم!؟ آنگونه که در آمارها آمده ذخایر گازی ایران در سال ۲۰۲۱ بدون تغییر نسبت به سال قبل در سطح ۳۳.۹۸ تریلیون مترمکعب باقی مانده است. اما چرا؟

سرانه مصرف انرژی ایران طبق آمار بانک جهانی در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۸ هزار کیلووات ساعت بوده است و کل انرژی مصرفی آن تنها از دو منبع نفت و گاز به دست آمده است. از این ۳۸ هزار کیلووات ساعت حدود ۲۵ هزار کیلووات ساعت از گاز به دست آمده است و بقیه از نفت؛ یعنی بیش از ۷۰ درصد انرژی تولیدی در ایران از گاز است و به همین دلیل سهم گاز در مصرف انرژی بالاست. این در حالی است که بقیه کشورها ترکیب متنوعی از تولید انرژی را به کار بسته‌اند. مثال دیگر کشور آمریکا است. مصرف سرانه انرژی آمریکا در سال ۲۰۲۱ حدود ۷۵ هزار کیلووات ساعت بوده که تنها ۲۴ هزار کیلووات ساعت آن سهم گاز بوده؛ یعنی حدود ۳۳ درصد. این به این معناست که تنها ۳۳ درصد انرژی کشور از منبع گاز به دست آمده است. به این ترتیب میزان مصرف سرانه گاز برای شهروندان آمریکایی کاهش پیدا می‌کند، چرا که آن‌ها بخشی از انرژی خود را از سوخت‌های دیگر تأمین می‌کنند. پس اساساً مقایسه ایران با دیگر کشورها، بدون در نظر داشتن اینکه سهم گاز در تأمین انرژی آنها چقدر است، مغالطه و اشتباه است. کشورهای دیگر یا تأمین انرژی از گاز را کاملاً کنار گذاشته‌اند، یا در کنار گاز از دیگر منابع تولید انرژی هم استفاده می‌کنند.

• سرانه کشور ما در مصرف گاز از بسیاری کمتر است!

آمارهای جهانی نیز به ما می‌گوید ایران با رتبه ۴۲ جهانی مصرف سرانه انرژی پس از کشورهایی مثل قطر، سنگاپور، بحرین، امارات متحده، کانادا، کویت، عربستان، عمان، آمریکا، ترکمنستان، کره جنوبی، استرالیا، سوئد، تایوان، فنلاند، هلند، روسیه، قزاقستان، آلمان، چک و اتحادیه اروپا قرار می‌گیرد. یعنی سرانه انرژی مردم ما از بسیاری کشورها کمتر است. آمار بانک جهانی البته نکته دیگری نیز به ما می‌گوید و آن هم اینکه مصرف انرژی در ایران آن طور که در رسانه‌ها بازتاب داده می‌شود، زیاد نیست. اما نکته اینجاست که بیش از ۷۰ هزار کیلووات ساعت این میزان انرژی مصرفی سهم آب است و سهم گاز تنها ۷ هزار کیلووات ساعت است! دیگر مقایسه‌ای که توسط مسئولین و بعضی فعالان سیاسی مطرح می‌شود، مقایسه میزان انرژی ایران و اتحادیه اروپا است. سرانه مصرف انرژی در اتحادیه اروپا، یعنی ۲۷ کشور، ۳۷ هزار کیلووات ساعت، و سرانه مصرف انرژی در ایران ۳۸ هزار کیلووات ساعت است. اما نکته اصلی این است که تنها ۹ هزار کیلووات ساعت از انرژی اتحادیه اروپا از گاز تأمین می‌شود؛ این در صورتی است که این میزان در ایران ۷۰ درصد یا به عبارتی ۲۵ هزار کیلووات ساعت است. پس می‌توان نتیجه گرفت که مردم ایران در مقایسه با دیگر کشورها در مصرف انرژی پر مصرف نیستند، اما به این دلیل که گاز در رأس تأمین انرژی آنها قرار دارد، این‌طور برداشت می‌شود که پرمصرف‌ترین مردم دنیا در استفاده از گاز هستند.

به صورت کلی باید گفت مدیریت مصرف انرژی و حل مشکل گاز یک مسأله یک خطی نیست و باید برای رفع آن سبدی از راهکارها را پیش روی گذاشت. تنها با یک سیاست‌گذاری خردمندانه و دوراندیشانه است که می‌توان هم مصرف انرژی را کاهش داد، هم آن را عادلانه کرد، و هم به صادرات گاز و انرژی دست یافت.