واکاوی بازار دارایی‌ ها در ۱۴۰۰

دلایل بالا بودن نرخ دلار برای سال‌های آتی را می‌توان ﮐﺴﺮی‌ﺑﻮدﺟﻪ دوﻟت، ﺗﻮﻗﻒ ﺣﺮاج اوراق ﺑﺪﻫﯽ دولتی، رﺷﺪ ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ و پایه پولی و تورم دانست و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ‌ﺗﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪ‌ﮔﯿﺮی ﮐﺮد اﺛﺮات ﺟﺎﻧﺒﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﺮﺟﺎم و اﻧﺘﺨﺎﺑﺎت رﯾﺎﺳﺖ‌ﺟﻤﻬﻮری اﯾﺮان در ﮐﻮﺗﺎه‌ﻣﺪت ﺳﺒﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺮخ ﺑﺎزار ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﺮخ ﺗﻌﺎدﻟﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ اﻣﺎ در ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺟﺎﻧﺒﯽ رﯾﺸﻪ‌دار در اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼن ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﯾﺶ ﻧﺮخ ﺑﺎزار ﺑﯿﺶ از ﻧﺮخ ﺗﻌﺎدﻟﯽ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.

از طرفی دیگر در نیمه دوم سال، صنایعی که نرخ‌‌‌‌گذاری بهتری در آنها صورت می‌گیرد و دولت، هم تامین‌‌‌کننده و هم مشتری این صنایع نیست، شرایط بهتری خواهند داشت؛ به‌عبارتی هر صنعتی که از قیمت‌‌گذاری دستوری کمتر رنج ببرد سهامداران آن می‌توانند در نیمه دوم سال شرایط بهتری را تجربه کنند. البته در همین حال باید دید آیا کرونا باقی می‌‌‌ماند یا خیر، که اگر کرونا اثرات خود را از اقتصاد کم کند احتمال اینکه قیمت‌های جهانی به قیمت‌های قبل برگردند، زیاد است که این موضوع می‌تواند یکی از ریسک‌‌‌های بازار سرمایه باشد، به همین دلیل با توجه به ابهاماتی که درباره کسری‌بودجه‌‌‌، قیمت‌های جهانی و نرخ دلار و شرایط قیمت‌‌گذاری دولت داریم، بهترین استراتژی این است که سرمایه‌گذاران پرتفوی داشته باشند و تک صنعت نباشند تا حداقل به‌اندازه تورم قدرت خرید خود را حفظ کنند.

درباره فرصت‌‌‌های بازار سرمایه در نیمه دوم سال هم باید گفت که یکی از این فرصت‌‌‌ها فاصله بین دلار نیمایی و دلار آزاد است که اگر این فاصله کم شود می‌تواند کمک کند سهامداران سود بیشتری ببرند. از آن طرف اگر دولت به‌جای تامین کسری‌بودجه از فروش اوراق به سمت کوچک‌‌‌‌کردن دولت و همین‌طور فروش دارایی‌های خود برود، می‌تواند با پایین‌آوردن نرخ نقدینگی، تورم کمتری داشته باشد و از آن طرف بازار سرمایه می‌تواند قیمت به عایدی بالاتری را تجربه کند.

پیش‌بینی می‌شود در نیمه دوم سال با توجه به تصمیم دولت که چگونه کسری‌بودجه خود را تامین کند، احتمالا بازار سرمایه تاثیر بپذیرد. نکته بعدی که روی بازار اثر می‌‌‌گذارد گزارش عملکرد شرکت‌هاست. قطعا شرایط بازارهای جهانی و نرخ دلار بسیار تعیین‌‌‌کننده خواهد بود و هرچند در ۵ تا ۶‌ماه گذشته از لحاظ کسری تراز تجاری، شرایط پرریسکی نداشتیم اما به دلیل شرایط تحریمی و فروش سخت نفت، احتمالا نرخ دلار نتواند در این قیمت‌ها باقی بماند. از‌‌‌ سوی دیگر هم کسری‌بودجه حدود ۴۰۰هزار‌میلیارد تومانی باعث می‌شود که دولت به‌دنبال راه‌‌هایی مثل فروش اوراق باشد.

باید توجه داشت که معمولا در دوران تورم با یک تاخیر زمانی بازار سرمایه روند رو به رشدی را تجربه می‌کند. حالا با توجه به اینکه تورم خواهیم داشت باید بررسی کنیم کدام صنایع می‌توانند در نیمه دوم سال شرایط بهتری را رقم بزنند. پیش‌بینی می‌کنم صنایعی که صادرات‌‌‌محورند و ارز در اختیار آنان است و خودشان تصمیم می‌گیرند که چطور ارز تخصیص دهند و از لحاظ فروش آزادی عمل بیشتری دارند، شرایط بهتری داشته باشند.

از سوی دیگر تولید نفت‌خام اوپک در سال ۲۰۲۰، بر اساس منابع ثانویه، ۶۴/ ۲۵ میلیون بشکه در روز بوده که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۱۲/ ‌۶‌درصد کاهش داشته است.

در سال ۲۰۲۰ شیوع ویروس‌کرونا سبب بی‌‌‌ثباتی شدید در بازار نفت شد. بسیاری از کشورها برای جلوگیری از شیوع بیماری، قرنطینه‌های سراسری اعمال کردند که سبب کاهش تولید و تقاضا در بازار نفت شد. بازار نفت تحت‌تاثیر محرک‌های مالی و پولی و همچنین شروع روند واکسیناسیون شاهد بهبود تدریجی بود.

در سه‌ماهه نخست سال ۲۰۲۱، تولید نفت‌خام اوپک حدود ۱/ ۲۵ میلیون بشکه در روز بوده و به ترتیب عربستان‌سعودی، عراق، امارات‌متحده عربی، کویت و ایران بیشترین سهم از تولید منطقه را به خود نسبت داده‌‌‌اند. ائتلاف سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش (اوپک‌پلاس) در آخرین نشست خود در شهریورماه‌۱۴۰۰، افزایش تولید ماهانه به میزان ۴۰۰هزار بشکه در روز را تصویب کردند.

پیش‌بینی می‌شود در سال‌۲۰۲۱ عرضه در کانادا، روسیه، چین، ایالات‌متحده، نروژ و برزیل افزایش و تولید در بریتانیا، کلمبیا، ‌اندونزی و مصر کاهش یابد. میزان تقاضا در سال ۲۰۲۰ حدود ۹‌میلیون بشکه در روز کاهش داشت. اوپک و اوپک‌پلاس انتظار دارند تقاضا برای نفت، در سال۲۰۲۱ به میزان ۹۵/  ۵ میلیون بشکه در روز رشد کند اما تقاضا در نیمه اول سال ۲۰۲۱ تنها حدود سه میلیون بشکه در روز رشد داشته است. میزان افزایش تقاضای نفت‌خام در سال ۲۰۲۲ نیز ۱۵/ ۴ میلیون بشکه در روز پیش‌بینی می‌شود.

همچنین، بانک جی‌پی‌مورگان با انتشار گزارشی با اشاره به افزایش روزافزون سرمایه ورودی به بازار ارزهای دیجیتالی پیش‌بینی کرد در صورت کاهش نوسانات شدید قیمتی، بیت‌کوین در سال ۲۰۲۲ بتواند به رقم ۱۳۰ هزار دلار برسد. این بانک نوسانات بالای بازار ارزهای دیجیتالی را بزرگ‌ترین مانع بر سر ورود نهادهای بزرگ به این بازارها دانسته است. غول‌های بزرگ مالی آمریکایی کماکان نسبت به سرمایه‌‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتالی مشتاق هستند.

تازه‌ترین نظرسنجی شرکت گلدمن‌ساکس نشان می‌دهد که ۳۴‌درصد از سرمایه‌گذاران انتظار دارند قیمت بیت‌کوین در سال ۲۰۲۲ به ۱۰۰ هزار دلار برسد. این نهاد در مورد قیمت جهانی طلا در سال ۲۰۲۲ هم اظهارنظر کرده است و طبق برآورد این موسسه انتظار قیمت تا سقف ۲۳۰۰ دلاری را برای قیمت هر اونس طلا در سال ۲۰۲۲ را دارد. اما در حالت کلی، سبد نفتی اوپک بیشترین رشد را در مجموع ۶ ماهه امسال با رشد ۴/ ۱۶ داشته است و پس از آن شاخص‌کل فرابورس با رشد ۳/ ۱۴‌درصدی در رتبه دوم جای گرفته است.

در طرف مقابل بازار رمزها به نمایندگی بیت‌کوین، بیشترین افت را در ۶ ماهه سال ۱۴۰۰ به ثبت رسانده است. شاخص‌کل بورس اوراق بهادار تهران نیز در بازه زمانی مذکور شاهد رشدی ۶‌درصدی بوده است. در مورد پیش‌بینی دلار، می‎‌توان به گزارش آوریل۲۰۲۱ صندوق بین‌المللی پول اشاره کرد. طبق نتاﯾﺞ حاصل از ﻣﺪﻟﺴﺎزی این گزارش ﻧﺸﺎن ﻣﯽ‌دﻫﺪ ﮐﻪ اﻧﻄﺒﺎق ﻗﺎﺑﻞ‌ﻗﺒﻮﻟﯽ ﺑﯿﻦ ﺧﺮوﺟﯽ‌ﻫﺎی ﻣﺪل ﭘﻮﻟﯽ و داده‌ﻫﺎی واﻗﻌﯽ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﯽ‌ﺷﻮد.

ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﯽ ﺳﺎل‌ﻫﺎی۱۴۰۰ ﺗﺎ ۱۴۰۴ ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﯿﺶ‌ﺑﯿﻨﯽ ﻧﺮخ ﺗﻮرم ﺳﺎل‌ﺟﺎری ﺑﺮای اﯾﺮان و آﻣﺮﯾﮑﺎ (ﮔﺰارش‌ﺷﺪه در ﺻﻨﺪوق ﺟﻬﺎﻧﯽ ﭘﻮل) اﺳﺖ. ﻋﺪم‌ﺣﺴﺎﺳﯿﺖ ﻣﺪل ﺑﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺳﺎل ﭘﺎﯾﻪ ﻗﺎﺑﻞ‌ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ، ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل در ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﻣﺪل ﺑﺎ ﺳﺎل ﭘﺎﯾﻪ۱۳۷۰ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﻬﺘﺮی دارد.