افزایش دامنه نوسان، درمانی بی‌اثر برای بحران صندوق‌ها

به گزارش بورس امروز؛ بازار سرمایه ایران به دلیل مشکلات ساختاری و جگ اخیر، با نوسانات شدید و حباب منفی در صندوق های اهرمی مواجه است. افزایش دامنه نوسان تأثیری داشته و تا بازگشت ثبات و اعتماد، بهبود بهبود قابل توجهی انتظار نمی رود.

بازار سرمایه همچنان درگیر مسائل و مشکلات متعددی مانند نوسانات نرخ ارز، قیمت‌‌‌گذاری دستوری، مشکلات تأمین مواد اولیه، چالش‌‌‌های مربوط به انرژی و قطعی برق در صنایع، فروش اوراق بدهی و سایر عوامل ساختاری. به این مسائل، در هفته‌‌‌های اخیر جنگ تحمیلی نیز افزوده شد. جنگی که حدود ۱۲ روز به طول انجامید، موجب افزایش قابل‌توجه ریسک سیستماتیک بازار شد. شرایط فعلی بازار، شرایطی نامساعد و به لحاظ روانی بسیار شکننده است و همچنان شاهد خروج پول از بازار هستیم.

یکی از ابزارهای مهم و تأثیرگذار بر بازار سرمایه، صندوق‌های اهرمی هستند که دارایی تحت مدیریتشان قابل‌توجه بوده و روند معاملاتی آن‌ها تأثیر زیادی بر بازار سرمایه و شاخص‌های آن دارد.

 صندوق‌های اهرمی معمولاً به دنبال ارائه بازدهی بیشتری نسبت به شاخص‌های بورسی هستند. ضریب اهرمی صندوق نشان‌دهنده میزان استفاده از اهرم توسط دارندگان واحدهای ممتاز در هنگام سرمایه‌گذاری است. این امکان به سرمایه‌گذاران می‌دهد تا با سرمایه کمتر، سود بیشتری ببرند، اما درعین‌حال، ریسک ضرر نیز به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.این ویژگی می‌تواند منجر به نوسانات شدید قیمت شود و در شرایطی که بازار دچار هیجان می‌شود، حباب‌های قیمتی شکل می‌گیرند. این حباب‌ها می‌توانند باعث شوند که سرمایه‌گذاران در نقاط اوج قیمت وارد بازار شوند و درنتیجه، با کاهش ناگهانی قیمت‌ها، زیان‌های قابل‌توجهی را تجربه کنند.

همچنین حباب‌ها می‌توانند ریسک‌های سیستماتیک را افزایش دهند. زمانی که سرمایه‌گذاران به‌طور گسترده به خرید صندوق‌های اهرمی روی می‌آورند، این امر می‌تواند به افزایش نوسانات بازار و ایجاد شرایط غیرعادی در قیمت‌گذاری دارایی‌ها منجر شود. این وضعیت می‌تواند بر کل بازار تأثیر گذارد و باعث ایجاد بحران‌های مالی شود. بنابراین، توجه به حباب‌های قیمتی و مدیریت ریسک در سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

بنابراین در شرایط بحرانی بازار سرمایه که شاخص‌های بورسی با نوسانات همراه هستند، ممکن است حتی با رشد شاخص‌های بورسی شاهد وضعیت منفی در صندوق‌های اهرمی، کاهش قیمت معامله واحدهای صندوق نسبت به خالص ارزش دارایی‌های هر واحد و حباب منفی در صندوق‌های اهرمی باشیم. بازار سرمایه این شرایط را بعد از جنگ ۱۲ روزه تجربه کرد.

جدول زیر وضعیت فعلی صندوق‌های اهرمی را نشان می‌دهد:

افزایش دامنه نوسان صندوق‌های اهرمی از ۳ به ۴ درصد که باهدف تقویت نقدشوندگی و کاهش صف‌های معاملاتی اتخاذ شد، در عمل نتوانست مانع ریزش این صندوق‌ها شود و واکنش منفی بازار، تردیدها نسبت به اثربخشی سیاست‌های حمایتی اخیر سازمان بورس را پررنگ‌تر کرده است.

و تا زمانی که ثبات نسبی سیاسی و اقتصادی حاصل نشود و اعتماد عمومی به بازار سرمایه بازنگردد، نمی‌توان انتظار داشت بازار سرمایه و تبع آن صندوق‌ها وارد مسیر پایداری شود و به نظر می­رسد همچنان شاهد افزایش حباب منفی در صندوق‌های اهرمی باشیم. با ادامه این روند احتمالاً کاهش دامنه پرداخت سود به دارندگان واحد­های عادی، کاهش ضریب اهرمی و اتخاذ استراتژی محافظه‌کارانه در ترکیب دارایی‌های توسط مدیران این صندوق‌ها را شاهد خواهیم بود.

نویسنده: سید جواد درواری کارشناس بازار سرمایه