لزوم پرهیز نگاه دولتی از مقوله بازارگردانی

محمدعلی احمد زاد اصل با اشاره به لزوم فعالیت بازارگردانی در بازار سرمایه به خبرنگار بورس امروز گفت: مهمترین آثار بازارگردانی (Market Making) به عنوان فعالیتی انتفاعی، افزایش نقدشوندگی و کاهش نوسان‌پذیری قیمت سهام در بازارهای مالی است.

وی افزود: بازارگردانی در بورس‌های مهم دنیا به عنوان فعالیتی سودده و انتفاعی، جایگاهی مهم دارد، در یک دسته‌بندی کلی و بر اساس قوانین بورس هر کشور، بازارهای سهام را می‌توان مشتمل بر دو نوع بازار مظنه محور و بازار سفارش محور دانستو

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهتمام ایرانیان ادامه داد: در بازار مظنه محور قیمت‌های عرضه و تقاضا بر اساس مظنه‌هایی تعیین می‌شود که معامله‌گران پیشنهاد می‌دهند بنابراین سرمایه‌گذاران باید ترجیحات قیمتی خود از میان مظنه‌های ارائه شده برگزینند.

احمد زاد اصل تصریح کرد: بازار سفارش‌محور نیز مشتمل بر ۲ نوع متمرکز و غیرمتمرکز است که در حالت متمرکز تنها یک بازار گردان برای هر سهم می‌تواند تعیین شود و در حالت غیرمتمرکز بازارگردانی از این جهت محدودیتی بر سر راه خود نمی‌بیند.

 آزادی سرمایه‌گذاران برای ارائه قیمت در بازار سفارش‌محور

وی افزود: در بازار سفارش محور، ارائه قیمت برای سفارش‌های خرید و فروش سهام شرکت‌ها برای سرمایه‌گذاران آزاد است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهتمام ایرانیان یکی از نکات مهم در مقوله بازار گردانی را توجه به انتفاعی بودن آن عنوان و لازمه آن را پرهیز از نگاه دولتی و به حداقل رسیدن مداخله‌های آن در فرایند بازار گردانی یاد کرد.

احمد زاد اصل گفت: هم‌اکنون تعداد سرمایه‌گذاران خرد در بازار سرمایه ایران، با توجه به رشدهای اخیر آن، افزایش چشمگیری یافته است و این موضوع بر اهمیت بازارگردانی می‌افزاید.

وی تصریح کرد: تاکنون صندوق‌های بازار گردانی متعددی در ایران مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند که فعالیت بیشتر آنها معطوف به تمرکز بر یک شرکت خاص است و در مواردی که این شرکت مربوط به هلدینگ باشد این فعالیت شامل شرکت‌های زیر مجموعه هلدینگ هم می‌شود.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهتمام ایرانیان یاد آورشد: در ایران در راستای اجرای ماده ۳۴ قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ مجلس شورای اسلامی، دستورعمل فعالیت بازار گردانی در بورس اوراق بهادار تهران، به‌منظور تعیین حدود تعهدات و نحوه فعالیت بازار گردانی در بورس اوراق بهادار تهران تنظیم شد.

 الزام بازارگردانان به رعایت حداقل معاملات روزانه

احمد زاد اصل گفت: بازارگردان‌ها موظفند در هر روز معاملاتی کف تعیین شده به عنوان حداقل معاملات روزانه را رعایت کنند تا تعهد روزانه آنها ایفاشده تلقی شود، این میزان معادل ۲۰ درصد میانگین حجم معاملات روزانه یک ماه گذشته (۲۰ روز معاملاتی گذشته) است.

وی ادامه داد: برای نمونه چنانچه میانگین معاملات در یک نماد طی یک ماه اخیر ۲۰ میلیون ورقه سهم بوده باشد، آنگاه بازارگردان باید در روز منتهی به یک ماه اخیر حداقل ۴۰ میلیون سهم را معامله کند.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهتمام ایرانیان افزود: از سوی دیگر مفهوم دیگری تحت عنوان دامنه مظنه نیز تعریف شده است که بیانگر حداکثر اختلاف بین قیمت سفارش خرید و فروش به درصد است.

احمد زاد اصل تصریح کرد: بازار گردان هر سهم می‌تواند آن را در سامانه معاملاتی وارد کند، برای نمونه چنانچه دامنه مظنه سه درصد باشد آنگاه اگر بازارگردان سهام تحت بازار گردانی خود را با دامنه ۵- درصد خریداری کند، حداکثر قیمتی که می‌تواند آن را در همان روز کاری بفروشد، در دامنه نوسان ۲+درصد است.

وی، کمک به مدیریت نوسان‌های قیمت سهم و همسو کردن نوسان‌های آن با گروه خود و کلیت بازار را از مزایای بازارگردانی برشمرد و تاکید کرد: یکی از متغیرهای کلیدی تعیین نوسان‌پذیری قیمت سهام شرکت‌ها، ضریب بتا نوسان‌های قیمت سهام هر شرکت را در مقایسه با نوسان‌های شاخص کل بورس نشان می‌دهد، این ضریب می‌تواند مثبت یا منفی باشد.

همسویی ضریب بتا با دیگر سهام‌های گروه، پیامد مثبت بازارگردانی

احمدزاد اصل گفت: چنانچه ضریب بتا مثبت باشد، یعنی در بازه تحت بررسی (برای نمونه یکساله) با رشد (افت) شاخص کل، قیمت سهام شرکت مورد نظر نیز افزایش (کاهش) یافته است.

وی ادامه داد: چنانچه ضریب بتا عددی بزرگتر از یک باشد، آنگاه یعنی شدت افزایش (کاهش) آن بیش از شاخص کل بوده و چنانچه این عدد کمتر از یک باشد، یعنی شدت افزایش (کاهش) آن کمتر از شاخص کل بوده است.

مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهتمام ایرانیان عنوان کرد: در صورتی که ضریب بتای سهمی دقیقا برابر یک باشد، آنگاه یعنی سرعت افت قیمت سهم دقیقا با سرعت افت شاخص کل برابر بوده است. ضریب بتای منفی نیز بیانگر آن است که در مواعد رشد افت بازار، قیمت سهم افت رشد کرده است و برعکس.

احمدزاد اصل گفت: یکی از پیامدهای مثبت بازار گردانی را همسو کردن ضریب بتای سهم با دیگر سهم‌های گروه خود ذکر و تصریح کرد: درباره سهم‌هایی که گروه آنها نامتجانس است، این پیامد مثبت می‌تواند همسو شدن ضریب بتا با شاخص کل باشد، یعنی ضریب بتا به عدد یک میل کند.

وی عنوان کرد: در صنعت فلزات اساسی بازار گردانی می‌تواند در جهت همسو کردن ضریب بتای سهم با دیگر شرکت‌های گروه باشد، اما بازارگردانی در صنعت کاغذ، چاپ و بسته‌بندی می تواند در جهت همسو کردن ضریب بتای سهم با شاخص کل باشد، یعنی سوق‌دادن ضریب بتا به عدد یک.