تشریح جزئیات جدید عرضه برق در بورس انرژی
سخنگوی صنعت برق و عضو هیئت مدیره شرکت توانیر درباره عرضه برق مصرف‌کنندگان بزرگ در بورس انرژی گفت: دستورعمل مقررات ترانزیت انرژی الکتریکی در شبکه برق کشور توسط وزیر نیرو ابلاغ شده و سازوکارهای حضور مصرف‌کنندگان در بورس فراهم است.
به گزارش بورس اروز، مصطفی رجبی مشهدی همچنین گفت: از سال ۱۳۹۱ سازوکار عرضه برق در بورس انرژی ایران فراهم بوده و شرکت های توزیع نیروی برق نیاز خود را از بورس انرژی خریداری می کردند که با ابلاغ مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۹۴ و وزیر نیرو در سال ۱۳۹۵ امکان تامین برق مصرف‌کنندگان بزرگ برق نیز از طریق بورس انرژی ایران فراهم شد.
وی افزود: با توجه به اینکه ابلاغ مصوبات هیات دولت و وزیر نیرو به منظور تحقق بند«و» ماده ۱۳۳ قانون برنامه پنج ساله توسعه کشور صورت گرفته بود، بعد از سال ۱۳۹۶ که این بند منقضی شد، فعالیت مصرف‌کنندگان بزرگ برق در بورس انرژی ایران نیز متوقف ماند.
به گفته رجبی مشهدی، با ابلاغ برنامه ششم توسعه کشور، در بند ب ماده ۴۴ این قانون بر استفاده از سازوکارهای بورس انرژی ایران جهت تعیین قیمت برق تاکید شده بود و مصوبه هیات وزیران نیز به شورای اقتصاد اختیار داده بود نرخ ترانزیت را مشخص کنند.
عضو هیئت مدیره شرکت توانیر، یادآور شد: به منظور اجرایی کردن بهتر این قانون و کاهش نقش دولت در زمینه قیمت‌گذاری کالای برق سازوکار جدیدی برای آن تعیین شد و قیمت ترانزیت برق از نیروگاه‌ها به خریداران تقریباً ۱۵ تومان به ازای هر کیلووات ساعت مشخص شد و دستورالعمل اجرایی آن توسط وزیر نیرو با فراگیری بیشتر ابلاغ شد به طوریکه دستورالعمل جدید شامل تمامی مصرف‌کنندگان برق اعم از مشترکین قدرت قراردادی بیشتر و کمتر از ۵ مگاوات و مشترکین صنعتی و غیر صنعتی می‌باشد.
رجبی مشهدی با اشاره به جزییات سازوکار جدید برای عرضه برق به مصرف کنندگان بزرگ در بورس انرژی افزود: بر اساس سازوکار تعیین شده، شیوه انجام کار به این شکل است که نیروگاه های بخش خصوصی می توانند برق خود را در بورس عرضه و مصرف‌کنندگان برق نیز به عنوان خریداران بر اساس قیمت های عرضه شده، برق مورد نیاز خود را خریداری کنند.
به باور وی، با توجه به این سازوکار نقش دولت در تجارت برق کاهش می یابد و تنها به ترانزیت برق می پردازد که این موضوع به پررنگ‌تر شدن نقش بخش خصوصی در تجارت برق کمک شایانی می‌نماید. در سازوکار بورس کشف قیمت بر اساس مکانیزم بازار و به صورت شفاف‌تر اتفاق می افتد.
بررسی معاملات برق در بورس انرژی
وی در برابر این پرسش که معاملات برق بورس انرژی ایران در گذشته چه عملکردی داشته، گفت: ممکن است هر کاری در شروع فراز و فرودهایی را در پی داشته باشد. از سال ۱۳۹۱ بازار برق بورس انرژی ایران در حالی تاسیس شد که بیشترین حجم و ارزش معاملات آن مربوط به سال ۹۴ است که حدود ۱۹ میلیارد مگاوات ساعت برق به ارزش ۷۵۰ میلیارد تومان در بازار عمده فروشی که شرکت‌های توزیع نیروی برق در آن اقدام به خرید بخشی از برق مورد نیاز خود می‌کردند معامله شده است.
رجبی مشهدی ادامه داد: در سال‌های بعد به علت کمبود منابع مالی برای تامین اعتبار خرید شرکت‌های توزیع نیروی برق حجم و مقدار معامله شده کمتر بوده است. قیمت‌ها در بورس انرژی ایران به علت ماهیت نقدی بودن معاملات نسبت به بازار عمده‌فروشی برق در شرکت مدیریت شبکه برق ایران که بطور نسیه است، پایین تر است؛ بنابراین نزولی بودن معاملات در این بازار به این دلیل بوده که وضعیت اقتصادی برق به نحوی بود که تزریق منابع مالی لازم به شرکت‌های توزیع نیروی برق جهت تامین برق خود از طریق بورس انرژی ایران صورت نپذیرفت.
رویکرد وزارت نیرو سوق دادن معاملات مصرف‌کنندگان بزرگ برق صرفاً در بورس انرژی است
این مقام مسئول در برابر این پرسش که آیا عرضه برق خارج از مکانیزم بورس منجر به رانت و فساد نمی شود، پاسخ داد: بازار برق عمده فروشی، رانتی ندارد و از سال ۸۳ راه اندازی شده و نیروگاه‌ها در هر ساعت می توانند در ۱۰ پله قیمت خود را اعلام کنند و با توجه به میزان مصرف خریداران، معاملات صورت می گیرد. البته معاملات خارج از بورس عمدتاً مربوط به معاملات شرکت‌های توزیع است و رویکرد وزارت نیرو سوق دادن معاملات مصرف‌کنندگان بزرگ برق صرفاً در بورس انرژی است.
وی با تاکید برجزییات ابلاغ دستورالعمل تعیین نرخ ترانزیت توسط وزارت نیرو، تصریح کرد: سازوکارهای حضور مصرف‌کنندگان برق در بورس انرژی ایران هم اکنون تا حدی فراهم شده و پیشرو است ولی به طور قطع و یقین نیاز است ملاحظاتی در این خصوص در نظر گرفته شود تا به تدریج این موارد اثرات خود را نشان دهند و قطعاً شرایط بهتر خواهد شد.
سخنگوی صنعت برق تاکید کرد: به نظر می رسد با دستور العمل و مقررات جدیدی که وضع و ابلاغ شده مصرف‌کنندگان بزرگ برق بتوانند برق خود را به صورت مستقیم از بورس انرژی ایرن تامین کند که این فرصت خوبی برای توسعه معاملات است و نقش بخش خصوصی پر رنگ تر خواهد شد و با کمرنگ شدن نقش دولت در تجارت برق دولت متمرکز بر توسعه شبکه های برق و پایدار کردن شرایط خواهد شد تا معاملات برق به شکل مناسبی صورت بگیرد.
براساس این گزارش، با توجه به تایید خبر دریافت مصوبه وزیر نیرو در خصوص ترانزیت برق، انتظار می‌رود معاملات برق مصرف‌کنندگان بزرگ در بورس انرژی ایران بزودی از سر گرفته شود.
بر همین اساس با توجه به ابلاغ احتمالی مصوبه مذکور به شرکت‌های برق منطقه‌ای و توزیع نیروی برق در چند روز آینده، مصرف‌کنندگان بزرگ برق می‌توانند با مراجعه به شرکت‌های برق منطقه‌ای نسبت به تمدید الحاقیه یا درخواست معرفی‌نامه جهت صدور کد معاملاتی برق در بورس انرژی ایران اقدام کنند.
مزیت‌های حضور مصرف کنندگان در بازار برق بورس انرژی
پیش از این نیز مدیر عملیات بازار برق بورس انرژی ایران با اشاره به تکلیف وزارت نیرو مبنی بر تعیین قیمت خرید برق با توجه به سازوکار بازار در بورس به منظور افزایش بازدهی و ضریب بهره وری نیروگاه‌ها، گفته است :«از مزایای حضور مصرف کنندگان در بازار برق بورس انرژی ایران می توان به معافیت مالیاتی عرضه کنندگان برق، ترک تشریفات برگزاری مناقصه و مزایده خرید کالای برق توسط مصرف کنندگان برق، انعطاف پذیری در شرایط قرارداد و مقدار برق تحویلی، افزایش شفافیت در خصوص شرایط و قیمت‌های کشف شده، امکان انعقاد قراردادهای با دوره تحویل کوتاه مدت تر نسبت به قراردادهای دوجانبه خارج از بورس، وجود شبکه بازاریابی متشکل و حرفه‌ای شرکت‌های کارگزاری و حضور ۷۰ شرکت کارگزاری در حوزه معاملات بورس انرژی ایران اشاره کرد».
