کمک موثر به صنایع با تامین مالی

سرمایه‌گذاری ایران (شرکت‌های تامین سرمایه) نباید پلی بین ابزارهای جدید بین‌المللی و بنگاه‌های ایرانی نیازمند تامین مالی باشند؟ کدام شرکت تامین سرمایه ایرانی قراردادی قابل‌قبول با یک بانک سرمایه‌گذاری مطرح یا نیمه‌مطرح داشته است؟ آیا بانک‌های سرمایه‌گذاری ما به دنبال عرضه شرکت‌های ایرانی کوچک و متوسط در بازار‌های بین‌المللی هستند؟ آیا در ادغام و تملک‌های بین‌المللی برای ایران تلاش می‌کنند؟ پاسخ بیشتر این پرسش‌ها منفی است.

آیا سیستم بانکداری تجاری و تخصصی ما با استانداردهای روزآمد دنیا شانه به شانه می‌زند؟ آیا ابزارهای پرداخت بین‌المللی را پیش از تحریم‌ها برای مشتریان بازرگانانمان فراهم کرده بود؟ آیا قصد دارد خود را با بازل ۳ تطبیق دهد؟ آیا ما در بانکداری یک الگوی موفق را در جهان نشانه گرفته‌ایم؟ یا به دنبال ایجاد الگوی خود هستیم؟ متاسفانه پاسخ این پرسش‌ها نیز منفی است. هم نظام بانکی و بازار سرمایه و شرکت‌های ما نیازمند پوست‌اندازی، تغییرات ساختاری‌ هستند و این تفکر که اصلاح یک نقطه الزاما سبب اصلاح همه بخش‌ها می‌شود، امری غیر‌اجرایی و تصوری باطل است.

اقتصاد ایران نیازمند دگردیسی، تغییر نگرش، بهره بردن از دانش روز اقتصاد و آموزش است و همه ما باید در این امر کوشا باشیم. این وضع به تامین‌کنندگان مواد اولیه و مصرفی هم ضربه‌هایی وارد می‌کند. در هر صورت آن دسته از کارخانه‌هایی که نقدینگی لازم را ندارند، قدرت چانه‌زنی خود را نیز از دست می‌دهند.

متاسفانه در ایران کارخانه‌های فولادسازی داریم که به دلیل شرایط وخیم پرداخت وجه، از تامین‌کنندگان می‌خواهند خواب پول ۶ ماهه و یکساله را در قیمت خود در نظر بگیرند. واقعا با این شرایط، حتی اگر رکود هم نبود، چه سودی برای فولادساز باقی می‌ماند؟ متاسفانه هزینه تامین مالی در ایران بسیار زیاد است. فارغ از آمار و ارقام، همه می‌دانیم تورم، بهره بانکی، سود مورد انتظار بازار و ریسک کاهش ارزش ریال در برابر ارزهای دیگر چقدر بالاست. در این بین، بغیر از آنکه بانک‌ها می‌دانند صنعت فولاد به دلیل رکود کنونی شرایط خوبی ندارد و به این صنعت به راحتی تسهیلات ارائه نمی‌کنند، بخشنامه‌های اخیر بانک مرکزی و جلوگیری از پرداخت هرگونه تسهیلات در طول هفته‌های گذشته، وضع بدی را پیش‌روی صنعت فولاد گذاشته است.

شاید حتی همین تسهیلات بانکی با نرخ بهره بالایی که دارند، نسبت به تامین مالی از بازار، یعنی با نرخ بالاتر از بهره بانکی، کمک اندکی به صنعت کشور باشد. با توجه به اینکه وظیفه اصلی شرکت‌های تأمین سرمایه، تامین مالی از منابع مختلف برای شرکت‌های مراجعه کننده است، به‌طور حتم این شرکت‌ها می‌توانند کمک بسیار موثری برای تأمین منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی انجام دهند.

هم‌اکنون در صنایع بزرگ مانند فولادسازی، پتروشیمی‌ها و… نیاز به توسعه و خودکفایی و همچنین نیاز به دستیابی به سطوح بالاتر در زنجیره ارزش افزوده و جلوگیری از خام فروشی به شدت حس می‌شود، نیاز به منابع مالی بیش از پیش وجود دارد بنابراین حضور شرکت های سرمایه گذاری در این مجموعه ها می تواند کمک شایانی به دستیابی اهداف باشد.

همانطور که گفته شد وجود شرکت‌های تأمین سرمایه در مجموعه‌های فولادی می‌تواند سبب تسهیل و شتاب بخشیدن تأمین منابع مورد نیاز برای توسعه‌ها و طرح‌های راهبردی این مجموعه‌ها باشد. از طرفی باید به این نکته توجه داشت که تفاوت بین استفاده از نهادهای مالی موجود و ایجاد نهاد مالی جدی در این است که شما با ایجاد یک نهاد مالی جدای از اینکه با توجه به سود ده بودن این نهاد که سبب سرمایه‌گذاری موفق برای شما می شود می‌توان به دو موضوع دیگر اشاره کرد، نخست اینکه برای رشد سریع اقتصاد و صنعت ما نیاز به نهادهای مالی به مراتب بیشتر داریم، دوم اینکه در صورت وجود نهادهای مالی کافی نیاز به داشتن نهاد مالی تخصصی در زمینه‌های گوناگون لازم و ضروری است.

با توجه به موارد یادشده می توان نتیجه گرفت که وجود شرکت‌های تأمین سرمایه در مجموعه‌های فولادی به‌ویژه اگر به صورت تخصصی باشند می‌توانند هم در قالب تسهیل و تسریع کننده در امر پیشرفت اهداف توسعه‌ای و راهبردی در نظر گرفته شوند و هم می‌تواند به عنوان مدیریت کننده دارایی‌ها و مشاور سرمایه‌گذاری درصد موفقیت را بالا ببرد.

نکته دیگری که باید درنظر داشت این است که مجموعه‌های فولادی بزرگ مانند فولاد مبارکه اصفهان هم‌اکنون بخش قابل توجهی از دارایی‌هایشان در پورتفوهای سرمایه‌گذاری بلند مدتشان متمرکز شده است که عمدتاً این سرمایه‌گذاری‌ها برای تکمیل زنجیره ارزش افزوده فولادسازی (از مواد اولیه معدنی گرفته تا مواد مصرفی و محصولات نهایی) است حال آنکه توسعه صنعت فولاد نیازمند توسعه همزمان تمام این زنجیره از ابتدا تا انتهاست.

فاطمه سادات هاشمی فشارکی

مدیر عامل و عضو هیئت مدیره شرکت سرمایه‌گذاری توسعه توکا