بررسی آثار تحولات قیمت ارز و طلا بر عملکرد بورس تهران

به گزارش روند بورس امروز، شناسایی عوامل موثر بر تغییرات قیمت سهام و تجزیه و تحلیل رفتار قیمتی سهام در مقابل این عوامل می‌تواند به بهبود رونق بازار سرمایه کمک شایانی کرده و در ارزیابی بهتر بازار بورس و بهبود کنترل عملکرد آن موثر واقع شود که این امر نیز به نوبه‌ خود می‌تواند بخش عمده‌ای از نیاز سرمایه‌گذاران و سهامداران را برآورده کند. محققان در پژوهشی با عنوان «شبیه‌سازی الگوی تغییرات نرخ ارز و قیمت طلا بر عملکرد بورس اوراق بهادار تهران با رویکرد پویاشناسی سیستمی» این موضوع را بررسی کرده‌اند.

در این پژوهش که توسط علی نقی مصلح شیرازی، دانشیار دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز، محمد هاشم موسوی حقیقی، استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس و هومن پشوتنی‌زاده، دانشجوی دکترای مدیریت سیستم‌های دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی دانشگاه شیراز انجام شده، آمده است: «از منظر روش‌شناسی، این پژوهش از نوع آمیختهی اکتشافی است. بدین منظور در الگوسازی به روش پویایی‌شناسی سیستمی ابتدا به ارائه تصویری غنی که مبنای مدل است، پرداخته می‌شود. بر این اساس، مدل‌های علت-معلولی متناسب با مشاهدات صورت پذیرفته بر روی رفتار سیستم و نیز با الهام از نظریه‌های معتبر از مبانی نظری، ساختاربندی می‌شود.»

در این مقاله آمده است: «با توجه به موضوع و مبانی نظری پژوهش و نیل به هدف اصلی پژوهش- شبیه‌سازی و پیش‌بینی تاثیر تغییرات نرخ ارز و قیمت طلا بر نوسانات قیمت سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران، الگوی پویایی‌شناسی سیستمی با استفاده از نرم‌افزار Vensim DSS طراحی شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. افق زمانی در نظر گرفته شده برای این پژوهش، یک دوره‌ ۲۴ ساله است که از سال ۱۳۸۳ شروع شده و تا ۱۴۰۶ ادامه می‌ِیابد.»

بر اساس آن چه در این مقاله نوشته شده است، به منظور پیش‌بینی و شبیه‌سازی الگوی پویایی‌شناسی سیستمی در راستای هدف پژوهش، از داده‌های واقعی حسابرسی شده موجود تا سال ۱۳۹۴ استفاده شده است. برای سنجش اعتبار الگوی حاصله از این پژوهش، نتایج شبیه‌سازی مربوط به سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۶ با الگوی استخراج شده از داده‌های حسابرسی شده مربوط به سال‌های ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۴ مورد مقایسه قرار گرفته است.

اطلاعات مربوط به شاخص بورس اوراق بهادار تهران از طریق گزارش‌های سازمان بورس اوراق بهادار تهران استخراج شده است. اطلاعات مربوط به تغییر در نرخ رسمی دلار و طلا از پایگاه‌ اطلاعاتی بانک مرکزی برای دوره زمانی ۱۳۸۳ تا الی ۱۳۹۴ به صورت ماهانه و هفتگی استخراج شده است.

پس از مشخص شدن یافته‌های پژوهش، محققان آزمون حلقه، ابعاد، رفتار مجدد، محاسبه میزان خطا و تحلیل حساسیت را بر روی یافته‌ها انجام دادند. آزمون تحلیل حساسیت در پویایی‌شناسی سیستم مؤید این است که تا چه میزان متغیرهای کلیدی پژوهش نسبت به پارامترهای مورد بررسی در پژوهش حساسیت دارند. در این راستا، حساسیت عرضه و تقاضای سهام در بازار بورس اوراق بهادار تهران نسبت به تغییرات حاشیه سود مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

نویسندگان این مقاله می‌گویند: «در راستای سیاست‌گذاری برای بهینه‌سازی متغیرهای کلیدی الگو به منظور پیش‌بینی رفتارهای آتی احتمالی در خصوص نحوه جابه‌جایی سرمایه سرمایه‌گذاران از بازار بورس اوراق بهادار به بازار طلا و دلار و کاهش ریسک آنان دو سناریو پیشنهاد شده است.

مصلح شیرازی و همکارانش در این مقاله می‌گویند: «سناریوی اول، پیش‌بینی افزایش و کاهش پنج درصدی در نرخ سود برای سال‌های آتی و تاثیر آن بر عرضه و تقاضای سهام است. نتایج حاصل از این پژوهش مؤید این است که با کاهش نرخ سود از ۲۰ درصد به ۱۵ درصد، با افزایش ارزش بازار سهام مواجه خواهیم بود. کاهش ۵ درصدی نرخ سود موجب افزایش ارزش بازار سهام به طور متوسط به میزان ۲۱.۸۶ درصد و افزایش ۵ درصدی نرخ سود، موجب کاهش ارزش بازار سهام به طور متوسط به میزان ۳.۱۴ درصد در سال‌های آتی را فراهم خواهد آورد.»

در بخش دیگری از این مقاله به سناریوی دوم اشاره شده و آمده است: «پیش‌بینی کاهش هفت درصدی نرخ سود و افزایش ۱.۵ درصدی نرخ تورم برای سال‌های آتی و تاثیر آن بر روی عرضه و تقاضای سهام نام دارد. بر اساس نتایج حاصل از شبیه‌سازی، پیاده‌سازی سیاست کاهش هفت درصدی نرخ سود و افزایش ۱.۵ درصدی نرخ تورم بر عرضه و تقاضای سهام، موجبات افزایش ارزش بازار سهام به صورت متوسط به میزان ۱۸.۲۱۸ درصد در طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۶ را فراهم کرده و جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار را برای سرمایه‌گذاران افزایش دهد.»

محققان در بخش پایانی این مقاله پیشنهادهایی را برای سیاستگذاران بیان کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به این مورد اشاره کرد: «پیشنهاد می‌شود تا سیاستگذاران کلان اقتصادی به منظور افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار، نرخ سود و ریسک سیستماتیک ناشی از تغییرات ناگهانی نرخ ارز و قیمت طلا را کاهش داده و آن را کنترل کنند، تا از یک سو موجبات جذب حجم بالای نقدینگی موجود در جامعه را که منجر به افزایش تورم و رکود تورمی شده، فراهم آورند و از سوی دیگر تامین مالی با هزینهی سرمایه‌ای پایین برای صنایع فعال در بازار بورس اوراق بهادار توسط سرمایه‌گذاران فراهم شود و موجبات رشد و رونق اقتصادی را به وجود آورد.»

این مقاله در بیست‌وپنجمین شماره‌ فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری منتشر شده است.