“ونیکی” و معماری سرمایه‌گذاری آینده؛ از داده‌محوری تا مزیت رقابتی پایدار
سرمایه‌گذاری ونیکی با بازنگری پرتفوی، سهم صنایع پرنوسان را کاهش و تمرکز بر دارایی‌های بنیادی و مزیت‌دار را افزایش داده است؛ رویکردی داده‌محور که با هدف پایداری سودآوری، کنترل ریسک و ارتقای کیفیت بازده اجرا شده است.
به گزارش بورس امروز؛ در شرایطی که بازار سرمایه با نوسانات ساختاری، تغییرات نرخ بهره، و تحولات اقتصاد کلان مواجه است، بازنگری در ترکیب پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به یکی از الزامات حیاتی برای حفظ بازدهی و کنترل ریسک تبدیل شده است. شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران نیز در همین راستا، با اتخاذ رویکردی مدرن و تحلیلی، اقدام به اصلاح ساختار پرتفوی خود کرده است؛ اقدامی که نه‌تنها بر پایه اصول مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها انجام شده، بلکه با هدف افزایش پایداری سودآوری، ارتقای کیفیت درآمد و کاهش نوسانات، طراحی و اجرا شده است.
در این مصاحبه، فرهاد حنیفی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران، به تشریح ابعاد مختلف این بازنگری پرداخته و از معیارهای خروج از سرمایه‌گذاری‌های غیربازده، سازوکارهای شناسایی فرصت‌های نوظهور، ارتقای ظرفیت تحلیلی شرکت، و چشم‌انداز ورود به صنایع مزیت‌دار سخن گفته است. همچنین در این گفت‌وگو، به نقش مدیریت ریسک در همگرایی با شاخص‌های بازار و استفاده هدفمند از ابزارهای اهرمی برای بهبود بازدهی پرتفوی نیز پرداخته شده است.
آنچه در ادامه می‌خوانید، حاصل گفت‌وگویی تحلیلی با مدیرعامل یکی از نهادهای مالی فعال در بازار سرمایه است که تلاش دارد با نگاهی ساختاریافته و داده‌محور، مسیر سرمایه‌گذاری حرفه‌ای را در فضای پرچالش امروز اقتصاد ایران ترسیم کند.
بورس امروز: چگونه بازنگری در ترکیب پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران منجر به افزایش بازدهی و کاهش ریسک شده است؟
فرهاد حنیفی: بازنگری در ترکیب پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران با هدف افزایش پایداری سودآوری و کاهش ریسک انجام شده است. در این راستا، از سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که بازده نقدی محدودی داشتند، خارج شده و منابع به سمت سهام بنیادی و با جریان نقدی باثبات هدایت گردیده است. این تغییر موجب افزایش کیفیت درآمد، کاهش نوسانات پرتفوی و بهبود جریان نقدی مستمر شرکت شده است. البته بخشی از پرتفوی همچنان در سرمایه‌گذاری‌های پرریسک‌تر و رشد‌محور حفظ شده تا تعادل میان بازده و ریسک برقرار بماند. این بازنگری بر اساس اصول مدرن مدیریت پرتفوی انجام شده که بر توزیع بهینه دارایی‌ها و متنوع‌سازی برای حداکثرسازی بازده در سطح ریسک مشخص تأکید دارد. در رویکرد جدید، مدیریت فعال و ایجاد ارزش برای سهامداران مورد توجه قرار گرفته است. شرکت با حضور مؤثر در هیئت‌مدیره شرکت‌های زیرمجموعه و اعمال نظارت بر راهبردهای مالی، عملیاتی و حکمرانی، به بهبود عملکرد و افزایش سودآوری آنها کمک می‌کند. در قالب رویکرد جدید، یک چارچوب جامع مدیریت ریسک طراحی شده است که شامل شناسایی، اندازه‌گیری و پایش ریسک‌های بازار، اعتباری و عملیاتی است. علاوه بر این، با اجرای تغییر، توزیع دارایی‌ها سهم صنایع پرنوسان و ادواری کاهش یافته و سهم صنایع دفاعی و با رشد پایدار افزایش پیدا کرده است؛ برای مثال، کاهش وزن برخی شرکت‌های پتروشیمی پرنوسان و افزایش وزن شرکت‌های با ثبات بالاتر مثل صنایع ملی مس ایران. همچنین استفاده از ابزارهای پوشش ریسک برای مقابله با نوسانات ارزی و قیمتی، ریسک کلی پرتفوی را به شکل محسوسی کاهش داده است.
بورس امروز: چه معیارهایی برای شناسایی دارایی‌های مولد و خروج از سرمایه‌گذاری‌های غیربازده در نظر گرفته می‌شود؟
مدیرعامل “ونیکی”: در فرایند بهینه‌سازی پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران، شناسایی دارایی‌های مولد و خروج از سرمایه‌گذاری‌های غیربازده بر اساس مجموعه‌ای از معیارهای کمی و کیفی انجام شده است که هدف آن حفظ بازدهی پایدار، ارتقای نقدشوندگی و بهینه‌سازی تخصیص منابع است. مهم‌ترین این معیارها عبارت‌اند از:
- بازده حقوق صاحبان سهام(ROE):
سرمایه‌گذاری‌هایی که دارای نرخ بازده پایین‌تر از متوسط پرتفوی یا هزینه سرمایه هستند، به‌عنوان دارایی‌های غیربازده شناسایی و در اولویت خروج قرار می‌گیرند.
- پایداری جریان نقدی و سود تقسیمی(DPS):
دارایی‌های مولد باید جریان نقدی مستمر و قابلیت تقسیم سود منظم داشته باشند. شرکت‌هایی که سودآوری آنها نوسانی یا وابسته به شرایط مقطعی بازار است، در گروه دارایی‌های پرریسک و خروجی طبقه‌بندی می‌شوند.
- نسبت ارزش بازار به ارزش ذاتی(P/NAV) و نسبت قیمت به سود (P/E):
سرمایه‌گذاری‌هایی که نسبت‌های ارزش‌گذاری آنها بالاتر از میانگین صنعت است بدون پشتوانه بنیادی، مستعد اصلاح بوده و خروج از آنها در دستور کار قرار می‌گیرد. در مقابل، سهامی که زیر ارزش ذاتی معامله می‌شوند، فرصت سرمایه‌گذاری مولد محسوب می‌شوند.
- جایگاه رقابتی و مزیت نسبی شرکت سرمایه‌پذیر:
شرکت‌هایی که دارای مزیت‌های رقابتی پایدار مانند برند قوی، دسترسی به بازار صادراتی، فناوری اختصاصی یا سهم بازار بالا هستند، در زمره دارایی‌های مولد و استراتژیک باقی می‌مانند.
- کیفیت حاکمیت شرکتی و شفافیت اطلاعاتی:
سرمایه‌گذاری در شرکت‌هایی که از استانداردهای مطلوب حاکمیت شرکتی، شفافیت مالی و گزارشگری دقیق برخوردارند، اولویت دارد؛ چراکه ریسک عملیاتی و تصمیم‌گیری در آنها کمتر است.
- نقدشوندگی و قابلیت واگذاری آسان:
دارایی‌هایی که فاقد بازار ثانویه فعال یا با نقدشوندگی پایین هستند، ریسک بالاتری برای پرتفوی دارند و معمولاً در فهرست واگذاری قرار می‌گیرند.
بورس امروز: ظرفیت کارشناسی و تحلیلی شرکت چگونه ارتقاء یافته و چه تأثیری بر شناسایی فرصت‌های نوظهور داشته است؟
فرهاد حنیفی: با برگزاری دوره‌های آموزشی برای تقویت دانش تحلیلی کارکنان و راه‌اندازی داشبوردهای تحلیلی تخصصی، فرآیند تحلیل و پایش اطلاعات بازار در شرکت به‌طور چشمگیری بهبود یافته است. این اقدامات باعث شده است تیم تحلیلی شرکت بتواند داده‌های مالی، روندهای قیمتی، و شاخص‌های اقتصادی را با سرعت و دقت بیشتری رصد و تحلیل کند. دوره‌های آموزشی برگزارشده، ضمن ارتقای مهارت کارشناسان در تحلیل داده‌ها و درک ساختار بازار، باعث شده رویکرد تحلیل در شرکت از حالت سنتی و مبتنی بر تجربه، به سمت تحلیل داده‌محور و ساختاریافته حرکت کند. در نتیجه، کارشناسان قادرند الگوهای رفتاری بازار، نوسانات صنایع و فرصت‌های نهفته را سریع‌تر شناسایی و تفسیر کنند.
از سوی دیگر، داشبوردهای تحلیلی تخصصی نقش مهمی در تجمیع، بصری‌سازی و تحلیل هم‌زمان داده‌ها ایفا کرده‌اند. این داشبوردها امکان مقایسه‌ی بلادرنگ عملکرد صنایع، شرکت‌ها و شاخص‌های کلیدی بازار را فراهم کرده و تصمیم‌گیری مدیران سرمایه‌گذاری را دقیق‌تر و مبتنی بر اطلاعات لحظه‌ای ساخته‌اند. در نهایت، این دو عامل (آموزش هدفمند و ابزار تحلیلی پیشرفته) موجب شده شرکت بتواند فرصت‌های سرمایه‌گذاری را زودتر از گذشته شناسایی و ارزیابی کند و تصمیم‌گیری‌ها بر پایه‌ی تحلیل‌های جامع‌تر، داده‌های به‌روزتر و درک دقیق‌تری از شرایط بازار انجام شود. این موضوع به بهبود کارایی پرتفوی و افزایش دقت در تخصیص منابع سرمایه‌گذاری منجر شده است.
بورس امروز: چشم‌انداز ورود شرکت به صنایع مزیت‌دار در آینده بر چه تحلیل‌هایی استوار است؟
مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری ملی ایران: چشم‌انداز ورود شرکت به صنایع دارای مزیت رقابتی در دهه پیش‌رو، مبتنی بر تحلیل جامع شرایط داخلی و تحولات محیطی تدوین شده است. راهبرد شرکت بر این اصل استوار است که سرمایه‌گذاری پایدار و اثربخش، زمانی محقق می‌شود که هم‌زمان با روندهای جهانی همسو بوده و از ظرفیت‌ها و مزیت‌های بومی کشور نیز به‌طور هوشمندانه و موثر بهره‌برداری شود.
ورود ما به صنایع آینده‌محور، نتیجه تحلیل هم‌زمان سه افق است: چشم‌انداز جهانی آن صنعت؛ چشم‌انداز داخلی و ملی و در نهایت چشم‌انداز خود صنعت که قابلیت خلق مزیت پایدار، هم‌افزایی و دسترسی به بازارهای منطقه‌ای را فراهم می‌سازند.
بورس امروز: چه سازوکارهایی برای کاهش ریسک‌های غیرسیستماتیک و همگرایی با شاخص‌های بازار در نظر گرفته شده‌اند؟
فرهاد حنیفی: برای کاهش ریسک‌های غیرسیستماتیک و نیز همگرایی با شاخص‌های معتبر بازار، رویکرد ما مبتنی بر این اصل است که مدیریت ریسک نه صرفاً یک ابزار حفاظتی، بلکه رکن هویتی تصمیم‌سازی و سیاست‌گذاری سرمایه‌گذاری است. در حوزه ریسک‌های غیرسیستماتیک، سیاست‌های شرکت بر تنوع‌بخشی حساب‌شده در صنایع پیشران و دارای مزیت رقابتی ملی، ارزیابی چندبعدی پیش از سرمایه‌گذاری، ورود مرحله‌ای مبتنی بر تحقق شاخص‌های عملکرد، و اعمال حاکمیت شرکتی فعال در شرکت‌های گروه استوار است. هم‌زمان، به‌منظور تضمین همگرایی پرتفوی با شاخص‌های اصلی بازار به‌ویژه شاخص کل و صنایع شاخص‌ساز بورس اوراق بهادار تهران، مدل تخصیص دارایی به‌گونه‌ای تنظیم شده است که توازن میان رویکرد فعال و رویکرد شاخص‌محور برقرار باشد. عبور از سرمایه‌گذاری صرفاً منفعل و حرکت به سمت ترکیبی از مدیریت شاخص‌محور، تحلیل چرخه‌های اقتصاد کلان و انتخاب فرصت‌های هدفمند در صنایع تحول‌آفرین، موجب شده است پرتفوی شرکت ضمن بهره‌مندی از رشد عمومی بازار، قابلیت خلق بازده مازاد را نیز دارا باشد. پایش انحراف عملکرد نسبت به شاخص‌های مرجع، مدیریت نقدشوندگی و استفاده از ابزارهای تنظیم ساختار پرتفوی در شرایط نوسانات بازار، بخش مکمل این سیاست است.
بورس امروز: استفاده از خرید اهرمی در اصلاح پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران چه مزایایی و چه ریسک‌هایی به همراه دارد؟
مدیرعامل “ونیکی”: هرچند به‌کارگیری اهرم مالی می‌تواند باعث افزایش بازدهی پرتفوی شرکت و استفاده بهتر از فرصت‌های سرمایه‌گذاری شود، اما این ابزار هم‌زمان ریسک بیشتری را به همراه دارد و باید با دقت و تحلیل دقیق مورد استفاده قرار گیرد. در شرایط فعلی بازار که نرخ‌های تأمین مالی بالا است، استفاده از اهرم نیازمند احتیاط زیادی است. اگر بازده واقعی سرمایه‌گذاری کمتر از هزینه‌ی اهرم باشد، نه‌تنها سودی حاصل نمی‌شود بلکه احتمال افزایش زیان نیز وجود دارد. به همین دلیل، رویکرد شرکت در قبال استفاده از اهرم مالی محتاطانه اما منعطف است؛ یعنی تصمیم‌گیری نهایی بر اساس تحلیل دقیق، شرایط بازار و توازن میان بازده مورد انتظار و ریسک انجام خواهد شد. شرکت آمادگی دارد از ابزارهای اهرمی مانند خرید نسیه سهام شرکت‌ها یا انتشار اوراق برای بهبود بازدهی پرتفوی استفاده کند.
منبع: شماره ۱۱۲ نشریه بورس امروز_ آبان ماه ۱۴۰۴
