بازار بدهی در سایه رکود: دولت محتاط یا تقاضای ضعیف؟

به گزارش بورس امروز؛ در شرایطی که اقتصاد کشور با رکود فراگیر و محدودیت‌های نقدینگی مواجه است، بررسی عملکرد دولت در بازار بدهی و نحوه تأمین مالی از این مسیر، اهمیت ویژه‌ای دارد. تأمین ۷۲ هزار میلیارد تومان از بازار بدهی، در نگاه نخست عددی قابل توجه است، اما برای ارزیابی دقیق‌تر باید آن را در نسبت با اهداف بودجه‌ای دولت سنجید. اگرچه این میزان می‌تواند بخشی از کسری بودجه را پوشش دهد، اما در مقایسه با مجوز انتشار ۸۱۰ همت اوراق، هنوز فاصله زیادی با سقف تعیین‌شده دارد. این نشان می‌دهد که دولت یا در اجرای سیاست‌های مالی خود محتاطانه عمل کرده یا با محدودیت‌هایی در جذب منابع مواجه بوده است.

تا حراج هجدهم، تنها ۳۴۵ همت اوراق منتشر شده که کمتر از نصف سقف مجاز است. این فاصله را می‌توان از دو منظر تحلیل کرد: از یک سو، رکود اقتصادی و کاهش نقدینگی در بانک‌ها باعث شده تقاضا برای اوراق دولتی کاهش یابد. از سوی دیگر، ممکن است دولت با درک اثرات منفی فشار بر بانک‌ها و کاهش قدرت وام‌دهی آنها، به‌صورت آگاهانه از انتشار بیشتر اوراق خودداری کرده باشد تا از تشدید رکود جلوگیری کند.

در حراج اخیر، تنها ۲۷ همت اوراق اراد منتشر شده که می‌تواند نشانه‌ای از ورود بازار بدهی به فاز رکودی باشد. کاهش تقاضا، دولت را ناگزیر می‌کند برای فروش اوراق، نرخ بهره بالاتری پیشنهاد دهد یا اوراق را با قیمت پایین‌تری عرضه کند. این موضوع نه‌تنها هزینه‌های بازپرداخت را افزایش می‌دهد، بلکه فشار بیشتری بر بودجه‌های آتی وارد خواهد کرد.

در شرایطی که استقبال از اوراق دولتی محدود است، برخی ممکن است استقراض مستقیم از بانک مرکزی را راه‌حل جایگزین بدانند. اما این مسیر، اگرچه در کوتاه‌مدت نقدینگی ایجاد می‌کند، در بلندمدت منجر به تورم‌های شدید خواهد شد. بنابراین، با وجود محدودیت‌ها، انتشار اوراق بدهی همراه با مشوق‌های مالیاتی، گزینه‌ای منطقی‌تر و کم‌هزینه‌تر برای دولت محسوب می‌شود.

ر حال حاضر، عوامل اجتماعی و سیاسی نقش مهمی در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران دارند. اما در صورت حذف این متغیرها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌عنوان بازیگران اصلی بازار بدهی مطرح هستند. این صندوق‌ها به‌دنبال نرخ‌های بهره بالاتر و قیمت‌های جذاب‌تر هستند تا بتوانند در رقابت جذب نقدینگی موفق‌تر عمل کنند. بنابراین، طراحی ابزارهای مالی با ویژگی‌های مطلوب برای این نهادها می‌تواند به افزایش استقبال از اوراق کمک کند.

نویسنده: احسان حاجی، عضو هیات مدیره مشاور سرمایه گذاری دارازی

منبع: ماهنامه شماره ۱۱۲ بورس امروز_ آبان ماه