نبرد با چندنرخی بودن ارز؛ آیا زیرساخت‌های اقتصادی آماده اند؟
مدیرعامل کارگزاری سی و ولکس، محمود رضا الهی فرد، عدم کفایت منابع ارزی، تورم افسارگسیخته، و سیاست شناوری ارز را موانع اصلی تحقق تک‌نرخی شدن ارز دانسته و بر لزوم توجه به سیاست‌های کلان اقتصادی، زیرساخت‌ها، سیاست خارجی و رفع تحریم‌ها تأکید کرد.
محمود رضا الهی فرد مدیر عامل شرکت کارگزاری سی ولکس در گفت و گو با خبرنگار بورس امروز؛ به بررسی امکان تحقق تک‌نرخی شدن ارز در پرتو چالش‌ها و موانع موجود در بازار پرداخت.
وی با اشاره به اینکه بانک مرکزی تاکنون در اجرای سیاست تک‌نرخی کردن ارز موفق نبوده است، تأکید کرد: در وهله اول، عدم توجه بانک مرکزی و دولت به تمامی تقاضاهای بازار مشهود است. به عنوان مثال، مردم برای سفرهای خارجی به بیش از ۵۰۰ یورو نیاز دارند. همچنین، نمی‌توان وجود تقاضا برای تأمین ارز کالاهای لوکس و حتی قاچاق مانند انواع پوشاک، را نادیده گرفت، هرچند که این موارد نادرست هستند. علاوه بر این، با توجه به شرایط سیاسی کنونی و تحریم‌های موجود که کشور با آن‌ها دست و پنجه نرم می‌کند، شکل‌گیری ارز تک‌نرخی بیش از هر زمان دیگری دور از انتظار به نظر می‌رسد.
الهی فرد ادامه داد: از یک سو، منابع ارزی موجود برای پاسخگویی به تقاضای ارز در کشور کافی نیست و از سوی دیگر، تورم افسارگسیخته‌ای را تجربه می‌کنیم که به طور مداوم ارزش پول ملی را کاهش می‌دهد. این وضعیت باعث شده که نرخ ارز دائماً در حال افزایش باشد و این امر به نوبه خود، تورم را در جامعه تشدید کرده و فشار اقتصادی قابل توجهی را بر بخش بزرگی از اقشار جامعه وارد می‌آورد. در چنین شرایطی، تک‌نرخی کردن ارز که خود امری درست و منطقی است، به دلیل افزایش دائمی نرخ ارز و در نتیجه مشکلات ایجاد شده برای ثبات اقتصادی و معیشت مردم، قابل اجرا نمی‌باشد.
وی در ادامه به سیاست شناوری ارز که توسط بانک مرکزی اتخاذ شده است، اشاره کرد و افزود: مدیریت شناور ارزی توسط بانک مرکزی منجر به این شده است که صادرکنندگان نتوانند ارز حاصل از صادرات خود را به قیمت واقعی بفروشند. اگرچه این سیاست باعث کاهش بهای تمام شده کالاها و خدمات وارداتی شده و به نفع مصرف‌کننده نهایی تمام می‌شود، اما در نهایت به ضرر صادرات تمام می‌گردد. این وضعیت، توان رقابت صادرکننده ایرانی را در بازار جهانی محدود می‌کند، انگیزه صادرات را از تولیدکننده سلب می‌نماید و حتی در مواردی، موجب ایجاد رانت برای برخی واردکنندگان ذی‌نفوذ می‌شود.
در ادامه مدیرعامل کارگزاری سی و ولکس در مورد امکان تک‌نرخی کردن ارز تاکید کرد: تک نرخی شدن ارز تنها به توان بانک مرکزی و وزیر اقتصاد محدود نمی‌شود، بلکه عوامل متعدد دیگری نیز در موفقیت آن نقش اساسی دارند.
وی ادامه داد: سیاست‌های کلان اقتصادی کشور، فراهم آوردن زیرساخت‌های حیاتی برای تولیدکنندگان به‌خصوص آن‌هایی که در حوزه کالاهای صادرات‌محور و ارز آور فعالیت می‌کنند، مانند تأمین پایدار آب، برق و تسهیل امور حمل‌ونقل – و همچنین وجود قوانین و مقررات حمایتی مؤثر از صادرات، همگی عواملی هستند که می‌توانند سرنوشت‌ساز باشند و به تحقق موفقیت‌آمیز طرح تک‌نرخی کردن ارز کمک کنند.
مدیرعامل سی ولکس همچنین سیاست خارجی کشور، میزان تولیدات، رفع موانع صادراتی در بازارهای جهانی (که به شدت تحت تأثیر تحریم‌های بین‌المللی است و نیازمند اقداماتی برای رفع آن‌ها جهت افزایش درآمد ارزی است)، رفع معضلات زیست‌محیطی، ایجاد رفاه نسبی برای مردم، افزایش صادرات و ارتقای کیفیت محصولات داخلی را از دیگر عوامل مؤثر بر تک‌نرخی کردن ارز برشمرد و خاطرنشان کرد که بسیاری از این موارد از حیطه اختیارات وزیر اقتصاد خارج است.
الهی فرد تصریح کرد: نقش وزیر اقتصاد در این میان، اجرای سیاست‌های پولی و بانکی، تنظیم مقرراتی چون نرخ بهره و مالیات، نظارت بر بانک‌ها و مؤسسات مالی، مدیریت نقدینگی و تورم و حفظ استقلال بانک مرکزی تعریف می‌شود. البته، تحقق این موارد نیز منوط به همراهی و همکاری دولت، مجلس و سایر بخش‌های مرتبط خواهد بود.
