بازار محصولات پلیمری با نقش آفرینی ۶۳ میلیون تنی PVC

به گزارش بورس امروز؛ در سال ۱۴۰۴، روند کاهش نرخ بهره در آمریکا و اروپا ادامه خواهد داشت، اما تنش‌های سیاسی و تجاری، به‌ویژه با احتمال ریاست‌جمهوری دوباره ترامپ، ممکن است باعث بی‌ثباتی بازار جهانی شود. بازار نفت تحت تأثیر سیاست‌های اقتصادی چین و آمریکا، تنش‌های ژئوپلیتیکی و تصمیمات اوپک پلاس قرار دارد و احتمال مازاد عرضه وجود دارد. در حوزه محصولات پتروشیمی، روند تقاضا و عرضه برای متانول، اتیلن، پلی‌اتیلن و PVC نشان‌دهنده رشد پایدار تولید و مصرف جهانی تا ۲۰۲۸ است. منطقه خاورمیانه همچنان سهم بالایی در صادرات پتروشیمی‌ها، به‌ویژه اوره و پلیمرها دارد، اما بازارهای جهانی تحت تأثیر رقابت تولیدکنندگان و نوسانات اقتصادی خواهند بود.

سال ۱۴۰۴: سیاست گذاری های متناقض غول های انرژی و تلاطم بازار جهانی نفت

در سال‌های اخیر، کشورهای پیشرفته برای مهار تورم نرخ بهره را افزایش دادند که این اقدام باعث کاهش سرعت رشد اقتصادی شد. با آغاز سال ۱۴۰۳، روند کاهش نرخ بهره در اروپا و ایالات متحده شروع شده که احتمالاً در سال ۱۴۰۴ نیز ادامه خواهد یافت. اما سرعت این کاهش بستگی شدیدی به تغییر پارامترهای اقتصادی دارد. در آمریکا، شرایط مطلوب بازار کار و کاهش تورم به ۲.۵ درصد، به فدرال رزرو امکان داده است تا نرخ بهره را با احتیاط کاهش دهد. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این کاهش ملایم خواهد بود و شاید در دو مرحله ۲۵ واحدی انجام شود، البته وابسته به تغییرات تورم، اشتغال و تولید است.

در این بین، ریاست جمهوری دوباره ترامپ می‌تواند پیامدهای قابل‌توجهی در اقتصاد جهانی و روابط بین‌المللی داشته باشد. سیاست‌های وی در زمینه تجارت، مهاجرت و تعرفه‌ها در صورت اجرا ممکن است موجب افزایش تورم شود که می‌تواند روند کاهش نرخ بهره فدرال رزرو را متوقف کند و حتی افزایش نرخ بهره را در پی داشته باشد. این امر احتمالاً به کاهش قیمت کالاهای اساسی از جمله نفت منجر خواهد شد. علاوه بر این، تنش‌های تجاری با چین، اختلافات با کانادا و اروپا، و سیاست‌های مربوط به تحریم‌ها علیه ایران، ونزوئلا و روسیه ممکن است تجارت جهانی را تحت تأثیر قرار دهد و زنجیره تأمین را دچار تغییر کند.

در طرف دیگر جهان، چین همچنان بر رشد اقتصادی ۵ درصدی خود در سال ۲۰۲۵ تأکید دارد و با وجود چالش‌های بخش املاک و مستغلات، قصد دارد با سیاست‌های حمایتی رشد اقتصادی را تثبیت کند. تحولات اقتصادی چین و آمریکا در سال ۱۴۰۴ یکی از عوامل کلیدی مؤثر بر بازار نفت خواهد بود. رشد اقتصادی مطلوب معمولاً تقاضای انرژی را افزایش می‌دهد، در حالی که کاهش فعالیت‌های تولیدی ممکن است قیمت نفت را تحت فشار قرار دهد.

در کنار اثرات سیاست گذاری دو قدرت اقتصادی مذکور، رویدادهای ژئوپلتیکی در خاورمیانه از جمله روابط ایران و اسرائیل و وضعیت جنگ روسیه و اوکراین، در کنار تصمیمات اوپک پلاس، نقش مهمی در بازار نفت خواهند داشت. لذا احتمال دارد بازار نفت در سال ۱۴۰۴ با مازاد عرضه مواجه شود و در صورت عدم تنش‌های ژئوپلتیکی جدی، قیمت نفت نسبت به سال ۱۴۰۳ کاهش پیدا کند. همچنین، افزایش تولید از کشورهای غیر اوپک مانند آمریکا، کانادا و برزیل به همراه ظرفیت تولید بالای اوپک می‌تواند نگرانی‌های مربوط به نوسانات عرضه را تا حدی تعدیل کند.

عملکرد بازار محصولات پلیمری، آروماتیک و اوره در جهان

بازار محصولات شیمیایی به عنوان بخش مصرف کننده نفت در جهان که ظرفیت تولیدی بیش از یک میلیارد و ۵۴۸ میلیون تن محصول را شامل می شود، در سال ۲۰۲۴ از تقاضای متفاوتی در حلقه های مختلف خود برخوردار بوده است. محصول متانول به عنوان اولین محصول این زنجیره که در جهان از ظرفیت تولید ۱۶۵ میلیون تنی برخوردار است که ۲۸ میلیون تن آن در خاورمیانه و ۱۵.۷ میلیون تن در ایران تولید می شود، طی سال ۲۰۲۴ با تقاضای ۹۲.۹۷ میلیون تنی رو به رو بوده است. این محصول که انتظار می رود تا سال ۲۰۲۸ به میزان ۱.۸ درصد افزایش یابد، در بخش تقاضا رشد ۳.۷ درصدی را تجربه خواهد کرد.

محصول اتیلن و پروپیلن از دیگر حلقه های بالادستی محصولات پلیمری هستند که در سطح جهانی به ترتیب دارای ظرفیت ۲۳۱.۰۲ میلیون تن و ۱۸۸.۶۱ میلیون تن طی سال ۲۰۲۴ بودند. در این بین، ۳۶.۴ میلیون تن از ظرفیت محصول اتیلن در خاورمیانه تولید شد که سهم ایران ۷.۷۵ میلیون تن بود. این محصول در سال ۲۰۲۴ با تقاضای ۱۸۱.۳۱ میلیون تنی رو به رو شد که انتظار می رود در مقابل رشد ۱۴.۶۲ درصدی عرضه آن تا سال ۲۰۲۸، ساید تقاضای آن نیز به میزان ۱۴ درصد افزایش یابد. حلقه پایین دستی پروپیلن که شامل محصول پلی پروپیلن است در بازار جهانی از ظرفیت ۱۱۴.۴۵ میلیون تنی در سال ۲۰۲۴ برخوردار بود که ۱۱.۰۵ میلیون تن آن در خاورمیانه تولید شد و ایران سهم ۱.۰۱۵ میلیون تنی را داشت. پیش بینی می شود این محصول که تقاضای آن تا سال ۲۰۲۴ به رقم ۹۵.۷۳ میلیون تن رسید، در ساید عرضه با رشد ۸.۸ درصدی و در ساید تقاضا با افزایش ۱۵.۹ درصدی رو به رو شود.

در بخش محصولات پایین دستی اتیلن (شامل پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک و پلی اتیلن سبک خطی) به طور متوسط انتظار رشد بیشتری در سایدهای عرضه و تقاضا طی سال های آتی نسبت حلقه بالا دستی وجود دارد؛ از آنجا که ظرفیت تولید پلی اتیلن سنگین در سال ۲۰۲۴ به میزان ۶۹.۰۴ میلیون تن بود انتظار رشد ۲۰.۱۹ درصدی تا سال ۲۰۲۸ برای آن پیش بینی شده است و طرف تقاضای آن که ۵۳.۲۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ بود نیز پیش بینی می شود به میزان ۱۳.۴۹ درصد افزایش یابد. لازم به ذکر است از کل ظرفیت ۶۹.۰۴ میلیون تنی این محصول، ۱۱.۵۵ میلیون تن در خاورمیانه تولید شد که سهم ایران ۲.۶۹ میلیون تن بود.

در واحد پلی اتیلن سبک نیز که ظرفیت کل جهان ۳۰.۱۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ بود، پیش بینی می شود تا سال ۲۰۲۸ با افزایش ۱۲.۸ درصدی همراه شود و بخش تقاضای آن که در سال ۲۰۲۴ به رقم ۲۵.۳۳ رسید به میزان ۱۱.۹ درصدی سال ۲۰۲۸ افزایش یابد. محصول پلی اتیلن سبک خطی نیز در سطح جهان ظرفیت تولید ۵۱.۸۵ میلیون تنی را در سال ۲۰۲۴ تجربه کرد که میزان تقاضای آن در سال مذکور به رقم ۴۰.۷۲ میلیون تن رسید. لازم به ذکر است، سهم تولیدکنندگان خاورمیانه در این محصول ۷.۲۷ میلیون تن بود که ۰.۹۹ میلیون تن آن در ایران تولید شد. پیش بینی می شود که عرضه و تقاضای این محصول تا سال ۲۰۲۸ به ترتیب شاهد رشد ۱۶ درصدی و ۱۶.۸ درصدی باشد.

پیش بینی رشد ۱۶.۷۶ درصدی تقاضای PVC در جهان

محصول پلی وینیل کلراید که حلقه پایین دستی اتیلن و یکی از محصولات پلیمری است که از قدمت بالایی در صنعت پلیمرهای مدرن برخوردار است. این محصول که با استفاده از خوراک مونومر وینیل کلراید به عنوان حلقه واسط میان اتیلن و پلی وینیل کلراید است، تولید می شود، در صنایعی همچون پلاستیک، لوله سازی، روکش کابل و صنعت الکترونیک استفاده می‌گردد. PVC در سطح جهانی از ظرفیت تولید ۶۳.۱۸ میلیون تنی در سال ۲۰۲۴ برخوردار بود و تقاضای آن در دوره به رقم ۴۸.۱۱ میلیون تن رسید. در این بین، ۱.۲۶ میلیون تن PVC تولیدی جهان در خاورمیانه انجام شد که سهم ایران ۰.۷۵ میلیون تن بود. طبق پیش بینی صورت گرفته، ظرفیت تولید این محصول تا سال ۲۰۲۸ میتواند رشد ۶.۴۲ درصدی را تجربه کند درحالی که تقاضای آن به میزان قابل توجه ۱۶.۷۶ درصد افزایش خواهد یافت.

وضعیت محصولات سوخت پتروشیمی ها در جهان

محصولات پروپان و بوتان که به عنوان حلقه های بالادستی در تولید سوخت و خوراک پتروشیمی ها کاربرد دارد در سطح جهان ظرفیت تولید ۳۷۲ میلیون تنی را در سال ۲۰۲۴ دارند که ۲.۹ میلیون تن آن در گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس تولید می شود. این محصول در سطح جهانی از تقاضای ۱۵۶ میلیون تنی واردات برخوردار است که حدود ۴۲ درصد ظرفیت تولید جهان را در بر میگیرد.

در واحد برش سنگین به عنوان حلقه میانی محصولات شیمیایی نیز شاهد ظرفیت ۱ میلیارد و ۴۰۳ میلیون تن در سطح جهان طی سال ۲۰۲۴ بودیم که ۱.۳ میلیون تن آن در گروه صنایع پتروشیمی خلیج فارس تولید شد. این محصول نیز در بخش جهانی با تقاضای وارداتی ۱۷۶ میلیون تنی با سهم ۱۳ درصدی از کل ظرفیت تولید جهان رو به خود اختصاص داد.

خاورمیانه، بازیگر کلیدی در صادرات اوره، آمونیاک و پلیمرهای پتروشیمی

در حوزه صادرات محصولات پتروشیمی منطقه خاورمیانه باتوجه به ظرفیت تولید جهانی آن و سهم این منطقه، در سال ۲۰۲۴ صادرات محصولات مختلف شرایط متفاوتی را تجربه کرد. دو محصول اوره و آمونیاک که در صنعت کشاورزی استفاده می شوند در سطح جهانی از بیشترین ظرفیت تولید برخودار بود که به ترتیب میزان ۲۳۴.۴۱ میلیون تن و ۲۴۰.۳۸ میلیون تن را شامل شد. در این بین، ظرفیت تولیت خاورمیانه برای اوره ۲۶.۷۳۲ میلیون تن و برای آمونیاک ۳۰.۰۵ میلیون تن بود که ۱۸.۹ میلیون تن از کود اوره و ۳.۹۷۷ میلیون تن آمونیاک را صادر کرد.

در حوزه محصولات آروماتیک که شامل بنزن، پارازایلین، اورتوزایلین و استایرن می باشد، ظرفیت تولید جهان ۱۹۱.۳۶۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ بود که خاورمیانه سهم ۱۵.۱۵ میلیون تنی در تولید و سهم ۶.۴۸۵ میلیون تنی در صادرات آن را ایفا کرد. همچنانکه مشاهده می شود، دو محصول پلیمری با نام های پلی اتیلن و پلی وینیل کلراید در بازار جهانی به ترتیب از ظرفیت ۱۴۶.۴۱۴ میلیون تنی و ۶۲.۰۴۹ میلیون تنی برخوردار بودند که خاورمیانه از تولید ۲۴.۲۷۴ میلیون تن پلی اتیلن اقدام به صادرات ۱۳.۱۶۸ میلیون تن و از تولید ۱.۲۶۴ میلیون تن پلی وینیل کلراید اقدام به صادرات ۰.۱۷۸ میلیون تن نمود.