بازگشایی بدون محدودیت نمادها پس افشای الف؛ آری یا خیر

به گزارش بورس امروز؛ در بررسی سیاست‌های محدودیت و آزادسازی دامنه نوسان در بازار سرمایه، مزایا و معایب هر روش باید به دقت سنجیده شود. در حالی که محدودیت دامنه نوسان در ایران به صورت محدودتری اعمال می‌شود، آزادسازی آن در شرایط خاص می‌تواند انعکاسی واقعی از کارایی بازار را نشان دهد. اما همچنان نظارت ناظران بر معاملات و استفاده از ابزارهای کنترلی برای حفظ سلامت بازار ضروری است.

اعمال محدودیت یا آزادسازی دامنه نوسان هر کدام مزایا و معایبی دارد که سنجش آن‌ها در شرایط گوناگون نتایج متفاوتی را بروز می‌دهد. در اکثر بازارهای دنیا ما شاهد اعمال محدودیت در معاملات عادی سهام هستیم اما در بازار سرمایه ایران، دامنه نوسان بسیار محدودتر است. در حالی که در سایر کشورها دامنه‌ نوسان کمی بازتر و یا به صورت مقطعی است و بعضاً از الگوهای داینامیکی برای تعیین آن استفاده می‌شود. به همین ترتیب عدم اعمال این محدودیت برای سهامی که مشمول افشای اخبار با اهمیت گروه الف شده‌اند نیز رویه‌ای مرسوم و روتین است؛ چرا که اساساً خبر و اطلاعات مربوط به آن باید اثر خود را کامل در بازار منعکس کند و کارایی تخصصی خود را نشان بدهد. این آزادسازی به معنای تحقق واقعی کلمه بازار است. البته هرچند مطابق دستورالعمل اجرایی نحوه انجام معاملات اوراق بهادار در بورس‌ها، بازگشایی نمادها پس از افشای الف بدون اعمال محدودیت دامنه نوسان رخ می‌دهند اما “ناظر” قدرت نظارت بر معاملات پس از بازگشایی را دارد و به منظور حفظ رویه سالم بازار از ابزارهای موجود همچون ابطال معاملات و … به طور موثر استفاده می کند. لذا بازگشایی بدون محدودیت دامنه نوسان به معنای “عدم وجود هرگونه محدودیتی” نیست.

در صورتی که در اینگونه موارد خاص نیز مایل به اعمال محدودیت در دامنه نوسان باشیم، اثرات احتمالی مختلفی بر اساس نوع آزادسازی بر بازار می گذارد. در اینجا سه حالت متصور است؛ در یک حالت محدوده پیشنهادی ما برای دامنه با تحلیل بازار همخوانی دارد که بازار روند خود را به خوبی طی خواهد کرد. در حالت دوم اگر محدوده پیشنهادی بازتر از تحلیل بازار باشد، خاصیت مغناطیسی دامنه نوسان منجر به جلب‌توجه سفارشات و نزدیک‌کردن آن‌ها به بیشینه یا کمینه می‌شود و یا حتی ممکن است موجی ایجاد کند که به‌روز معاملاتی بعد هم سرایت کند. در سومین حالت اگر محدوده دامنه نوسان را کمتر از تحلیل بازار پیشنهاده داده باشیم نیز اصطلاحاً به نوعی سرریز نوسان (Volatility spillover) و انتقال سفارشات به روزهای آتی تا رسیدن به تعادل در محدوده شناسایی‌شده، منجر خواهد شد.

لذا به نظر می‌رسد بهتر است بازار بدون تحریک حدود دامنه، خودش بر اساس مکانیزم حراج واقعی به معاملات و کشف قیمت بپردازد. به عنوان مثال، در معاملات نمادهای ایران‌خودرو و سایپا میزان تأثیر خبر پس از بازگشایی، با پیش‌بینی‌های صورت‌گرفته‌ی پیش از آن منطبق بود و اتفاق دور از انتظاری رخ نداد.

آزادسازی کلی دامنه نوسان ریسک‌های متعددی دارد که تصمیم گیران بورس‌های دنیا را نسبت به اعمال این محدودیت‌ها متقاعد کرده اما از آنجاکه این نوع خاص از آزادسازی مربوط به تنها چند سهم و به صورت معدود صورت می‌گیرد و اثر مخرب قابل‌توجهی بر کلیت بازار ندارد؛ لذا ریسکی از این بابت متوجه این تصمیم نیست که لزومی به بازنگری در آن باشد.

منبع: شماره ۱۰۱ ماهنامه بورس امروز_ آذرماه ۱۴۰۳