دوئلی بر سر «خودرو»

به گزارش بورس امروز، تصمیم عرضه خودرو در بورس‌کالا در راستای کوتاه کردن دست دلالان، کمرنگ‌‌‌شدن رانت خرید ‌‌‌فروش خودرو، منفعت تولیدکننده و مصرف‌کننده و تعادل قیمتی، تصمیم بسزایی بود. رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس معتقد بود ظرفیت بورس کالا برای عرضه خودرو مانند گذشته ادامه خواهد داشت و هیچ حکمی در مورد اینکه عرضه خودرو در بورس کالا خلاف قانون باشد، وجود خارجی ندارد. اما افزایش قیمت خودرو و دلالی در این عرصه سبب شد تا فرمان خودرو به سمت بورس بچرخد و راه عرضه خودرو در بازار سرمایه هموار شود.

بهمن‌ماه سال گذشته بود که پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان نحوه فروش و قیمت‌گذاری خودرو، دولت سیزدهم بر آن شد تا هر‌چه سریع‌تر به منظور ایجاد تعادل در معاملات بازار خودرو، از ظرفیت‌های بورس کالا بهره گیرد. در همین راستا، کمیسیون تلفیق بودجه در مجلس شرکت‌های خودروساز داخلی را موظف کرد تا بر اساس برنامه تولیدی که وفق بند ۵ ماده ۵۸ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی به تصویب شورای رقابت می‌رسد، از ابتدای سال ۱۴۰۲ خودروهای تولیدی خود را از طریق بورس کالا و بر اساس ضوابط مربوطه عرضه کنند. نمایندگان در آن زمان مهم‌ترین اهداف اصلی عرضه خودرو در بورس را «شفافیت و کشف عادلانه و واقعی قیمت»، «سود هم‌زمان مصرف‌کننده و خودروساز»، «ایجاد بازار رقابتی» و «تولید خودروهای باکیفیت‌تر» عنوان و تأکید کردند که با تداوم عرضه، بخش عمده این موارد که می‌تواند صنعت خودرو را متحول کند، محقق خواهد شد.

– تکلیفی برای «خودرو»

اما چندی بعد به هنگام بررسی موارد ارجاعی لایحه بودجه به کمیسیون تلفیق در زمینه عرضه خودرو در بورس کالا، مجلس بار دیگر با حذف این تصمیم، بنا را بر آن گذاشت تا اختیار عرضه خودرو در بورس کالا بر عهده دولت گذاشته شود و در لایحه بودجه دولت طوری عمل کند که در زمینه عرضه خودرو رانت شکل نگیرد. حالا در ابتدای سال ۱۴۰۲ این سؤال مطرح است که عرضه خودرو در بورس چه تکلیفی خواهد داشت؟ رئیس کمیسیون اقتصادی در مجلس شورای اسلامی در این رابطه می‌گوید عرضه خودرو در بورس کالا یکی از ابزارهای شفافیت اطلاعات اقتصادی در این عرصه محسوب می‌شود و بازار سرمایه ظرفیت‌های بسیار خوبی برای عرضه مطلوب کالا دارد. به باور پورابراهیمی، عرضه خودرو در بورس نیز در راستای استفاده از همین ظرفیت‌ها صورت گرفت و قوانین بازار سرمایه سبب خواهد شد شرایط خوبی برای تولید‌کننده، عرضه‌کننده و مصرف‌کننده خودرو فراهم شود.

– عرضه خودرو در بورس  قیمت‌های بازار را کاهش داد

پورابراهیمی با اشاره به اینکه سال گذشته قیمت‌ها در بازار توسط معاملات بخش خصوصی و بدون نظارت صورت می‌گرفت، افزود: عرضه خودرو در بازار بورس نه‌تنها قیمت‌های بازار را کاهش داد، بلکه شرایط را برای واحد تولیدی که در گذشته موظف به رعایت قیمت دستوری بودند، مناسب کرد. از این‌رو می‌توان گفت استفاده از ظرفیت بورس کالا برای عرضه خودرو به نفع اقتصاد کشور، تولیدکننده و خریداران شد.

– طرح جایگزین فروش خودرو در بورس

طرح فروش یکپارچه خودروهای داخلی طرح جایگزین عرضه خودرو دربورس کالا شد که از مدل فروش خودروهای وارداتی کپی‌برداری شد. در این طرح هم بدون قرعه‌کشی، هم با قرعه‌کشی می توان ثبت‌نام کرد. در این طرح متقاضیان بعد از ثبت نام، در حساب وکالتی خود پول می‌ریزند و منتظر می‌مانند تا در قرعه‌کشی انجام شده، نوبت‌ها و اولویت‌ها مشخص شود. افراد خوش‌شانس که در ابتدای صف انتظار قرار بگیرند این شانس را دارند تا زودتر برای خرید خودرو دست به‌کار شوند. متقاضیان شرکت در طرح بزرگ فروش یکپارچه خودروهای داخلی هم اگرچه از شر فرآیند قرعه‌کشی به‌معنای برد و باخت راحت شده‌اند، اما همچنان برای تعیین اولویت و قرار گرفتن در نوبت انتظار تحویل خودرو باید چشم به‌راه انجام قرعه‌کشی بمانند و دست به دعا شوند که بخت یارشان باشد.

– طرح یکپارچه فروش یا تله خودرویی؟

تصمیماتی که وزارت صمت در حوزه ثبت‌نام خودروهای خارجی و داخلی اتخاذ کرده است، تصمیمات عجیب‌و‌غریبی است که با هیچ بیانی قابل توجیه نیست. بر اساس این تصمیمات صدها هزار نفر از مردم برای خرید خودرو ثبت‌نام کردند و وزارت صمت با اشاره به اینکه ظرفیت عرضه مشخص است عنوان کرد که به همه خودرو تحویل داده می‌شود، اما آیا این شدنی است؟ چند سال طول می‌کشد همه این خودروها تحویل داده شود؟ نماینده‌گان مجلس شورای اسلامی نیز بر این موضوع تأکید کردند؛ خریداران خودرو، خواستار تحویل خودرو برای حداکثر شش ماه آینده هستند و این نکته‌ای است که وزارت صنعت، معدن و تجارت باید نسبت به آن دقت داشته باشد. بسیاری بر این باورند که اولین دور فروش خودرو به صورت نوبت‌دهی درواقع تله ای بود که صمت برای متقاضیان بازار خودرو در نظر گرفت.این افراد اعتقاد دارند وزارت صمت با ایجاد این ساز و کار جدید قصد داشت بدون وجود خودرو بخش زیادی از طرف تقاضا را از بازار پرهیاهوی این روزها خارج کند.