دلار بر سکوی ۴۰ هزار تومان ایستاد

کردند و قیمت را در ساعات پایانی روز جمعه ۴۰ هزار و ۸۰ تومان اعلام کردند. ۴۰ هزار تومان رکوردی است که از دو سال گذشته برخی تحلیلگران رسیدن به آن را محتمل و قریب می‌دانستند و حالا با اندکی تاخیر، این پیش‌بینی‌ها محقق شده است.
نرخ دلار در روزهای گذشته در حالی به رشد خود ادامه داد که برخی معتقد بودند، دیدار برجامی دیپلمات‌های ارشد ایران و اتحادیه اروپا در اردن بر قیمت ارز تاثیر مثبت خواهد گذاشت و یک یا دو کانال قیمت‌ها را کاهش می‌دهند. اما برخلاف تخمین‌ها، دلار روی خوشی به مذاکرات دیپلمات‌ها نشان نداد.
البته در روز مذاکرات، یعنی ۲۹ آذر یک عقب‌نشینی برای دلار ثبت شد و نرخ تا ۳۸ هزار و ۸۵۰ تومان کاهش یافت، اما مهم ماندگاری نرخ است که نه‌تنها اتفاق نیفتاد، بلکه در مدت اندکی بنای جهش گرفت. ناآرامی‌های اخیر و عملکرد رسانه‌های بیگانه، دو عامل اصلی افزایش نرخ ارز از سوی مسئولان عنوان می‌شود. اما تحلیلگران معتقدند رشد نقدینگی به‌دنبال چاپ پول و محدودیت‌هایی که تحریم در منابع ارزی ایجاد کرده دلایل اصلی این رشد نرخ است. علی‌صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی در نشست خبری‌ای که هفته گذشته داشت در اظهارنظری عجیب تاکید کرد، قیمت ارز در بازار آزاد را به‌رسمیت نمی‌شناسد. نادیده گرفتن بازار آزاد در شرایطی که سال‌هاست لیدری تعیین نرخ را این بازار برعهده دارد، اهمیت این بازار را از بین نمی‌برد.
آنچه متقاضیان و فعالان اقتصادی به‌عنوان نرخ واقعی ارز قبول دارند نرخی است که در همین بازار غیررسمی که از قضا مورد قبول رئیس کل بانک مرکزی نیست، تعیین می‌شود و نرخ همین بازار است که مبنای قیمت‌ها و شاخص‌ها قرار می‌گیرد.
قیمت سایر بازارها مثل نرخی که در بازار متشکل اعلام می‌شود یا قیمت دلار نیمایی، تنها وقتی محلی از اعراب دارد که قرار است عده‌ای از آن سود ببرند. متقاضیان به بازارهای رسمی وارد می‌شوند تا سهمی از رانت در نظر گرفته‌شده در این بازارها را از آنِ خود کنند. معنای توزیع این رانت هم ثابت نگاه داشتن قیمت کالاهای وارداتی نیست و عملا کالاها قیمت خود را با نرخ بازار غیررسمی تنظیم می‌کنند.
بانک مرکزی از ابتدای سال تاکنون ۳۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار ارز نیمایی فروخته که نسبت به‌مدت مشابه سال قبل ۵/۱۲میلیارد دلار بیشتر است، اما مسئولان بانک مرکزی با این ارزپاشی هم نتوانستند جلوی شتاب رشد قیمت‌ها را بگیرند. این حجم از ارزهای مرغوب کشور در حالی در اختیار واردکنندگان قرار می‌گیرد که کشور همچنان تحت فشار تحریم است و باز قابل تاکید است که این سیاست در حالی اجرا می‌شود که تفاوت نرخ دلار نیمایی با بازار آزاد حالا به ۱۲ هزار تومان رسیده است.
شاید اگر ریشه افزایش قیمتی را که امروز در بازار ارز می‌بینیم به‌درستی بررسی کنیم، به چاپ پولی که در ماه‌های گذشته در سازمان تولید اتفاق افتاده، برسیم؛ چاپ پولی که به گفته عبدالناصر همتی، رئیس سابق بانک مرکزی در هشت ماهه اخیر ۱۲۵ هزار میلیارد تومان شده است. همتی دیروز در صفحه توئیتر خود به کنایه نوشت: «در هشت ماه اخیر سه برابر مدت مشابه در سال ۹۹ چاپ پول کردید (۱۲۵ هزار میلیارد تومان)! و ۹۷۵ هزار میلیارد تومان خلق نقدینگی داشتید! دلار، ۹ماهه با رشد نجومی ۵۲ درصد مواجه و ۴۰۰۰۰ تومان را رد کرد. تورم یک‌ساله به ۴۵ درصد رسید. از وعده نیم و سپس تک‌رقمی کردن تورم خبری نیست، رشد هشت درصدی و تقویت پول ملی و وصل نکردن سفره مردم به مذاکرات هم پیشکش…. البته در بوق‌های تبلیغاتی‌تان در دستاوردسازی موهومی پیشتازید!»