قیمت‌گذاری دستوری در روند معاملات اوراق بهادار
نمادهایی که در فرابورس برای حذف حجم مبنا انتخاب شده‌اند، شرایط خاصی داشتند. حتی طبق اعلام شرکت فرابورس ایران، چندین برابر حجم مبنا این شرکت‌ها روزانه معامله می‌شدند، یعنی به عبارتی حجم مبنا خیلی دست و پا گیر نبوده و از سوی دیگر در روند قیمت این نمادها تعیین کننده نبوده است.
محمد خبری‌زاد عضو هیئت مدیره کارگزاری بانک دی| به همین دلیل به صورت پایلوت این نمادها برای حذف حجم مبنا انتخاب شده‌اند. معتقدم این موضوع جزو برنامه بلند‌مدتی است که احتمالا از سمت سازمان بورس و فرابورس تدوین شده که به مرور، حجم مبنا در تمامی نمادها حذف شود.
به همین علت در حال حاضر نمادهایی که حجم مبنا تاثیر زیادی بر معاملات آنها ندارد، در ابتدا در اولویت حذف حجم مبنا قرار گرفته‌اند.
اگرچه روند معاملات تغییر زیادی نکرده است، چرا که این نمادها تحت تاثیر حجم مبنا نبوده‌اند و اکثرا معاملات روانی داشتند. اما به طور کلی، حذف حجم مبنا در کنار حذف دامنه نوسان می تواند منجر به افزایش نقدشوندگی بازار شود. حجم مبنا و دامنه نوسان یکی از موارد قیمت گذاری دستوری در بازار سرمایه است در حالی که صددرصد بازار سرمایه با قیمت گذاری دستوری مخالف هستند.
حتی رئیس سازمان بورس به این موضوع صحه گذاشته است و در این رابطه چندی پیش عنوان کرده بود که ما نیز مخالف قیمت‌گذاری دستوری هستیم. لذا باید بپذیریم که حجم مبنا و دامنه نوسان یک نوع قیمت‌گذاری دستوری است چرا که خریدار و فروشنده مجبور می شوند در یک دامنه تعیین شده معامله کنند؛ این الزام باعث کاهش نقدشوندگی به ویژه در روندهای صعودی و نزولی بازار می‌شود.
بر این باورم، حجم مبنا در کنار دامنه نوسان فسادهای زیادی به وجود می‌آورد و بازار را از حالت کارایی خود به شدت خارج کرده است. حتما برنامه سازمان بورس و فرابورس است که به مرور زمان حجم مبنا حذف یا روی نمادهای کاهش شدید پیدا کند. احتمالا در روزهای آینده این اتفاق خواهد آمد.
حتی حذف حجم مبنا می‌تواند به جای توجه به هیجانات بازار به سمت تحلیل برود از همین این اتفاق بسیار برای بازار سرمایه می تواند مفید و کارا باشد. طبق شنیده ها برای تمامی نمادها در یک پروسه زمانی مشخص این محدودیت برداشته خواهد شد.
