خودروسازان، مانع اصلی عرضه خودرو در بورس

انتظار بر این است که در گام اول، شرکت‌های خودروساز برای عرضه تولیدات خود در بورس‌کالا، اقدام به پذیرش محصولات تولیدی خود کنند و پس از طی این مراحل، اطلاعیه پذیرش در تارنمای بورس‌کالا منتشر شود. پس از پذیرش خودرو یا هر کالای دیگر، امکان عرضه به فراخور شرایط و علاقه‌مندی تولیدکننده وجود دارد و می‌توان از بازارهای مختلف بورس‌کالا یا شیوه‌‌‌های متنوع فروش بهره برد.

به احتمال زیاد، ورود خودرو به بورس‌کالا با آغاز معاملات در بازار فیزیکی همراه خواهد بود. این مطلب به این معنی است که خودرو به صورت حراج در بورس‌کالا عرضه می‌شود و خریداران بر مبنای ذهنیت خود وارد فرآیند رقابت خواهند شد؛ تا جایی که این کالا به بالاترین قیمت به فروش برسد.

البته در گذشته نیز شاهد عرضه خودرو در بورس‌کالا بودیم و تجربه معاملات سراتو و دنا در این بازار از سال‌های گذشته وجود دارد. نکته مهم این است ‌‌‌که در گذشته امکان خرید چند خودرو به صورت همزمان وجود داشت و در نهایت با قیمت‌هایی کمتر از نرخ بازار مورد معامله قرار می‌گرفت.

این بار نیز چنین احتمالی به‌قوت وجود دارد. به صورت دقیق‌‌‌تر در معاملات صورت‌گرفته، خریدار اصلی و حتی مصرف‌کننده نهایی امکان حضور در این بازار را دارند؛ بنابراین امکان رابطه مستقیم بین خریدار و فروشنده بدون حضور هرگونه واسطه‌‌‌ای ایجاد خواهد شد. این فرآیند که به کاهش فاصله قیمتی بین کارخانه و نرخ کف بازار منتهی شده است، منافع خریدار و فروشنده را توامان تامین خواهد کرد؛ بنابراین جذابیت بیشتری خواهد داشت.

نکته دیگر‌، گذار از قیمت‌گذاری دستوری است. اینکه بورس‌کالا در ابتدای معاملات بتواند به‌طور معجزه‌‌‌آسایی فاصله قیمت بین نرخ‌های دستوری و قیمت بازار را کاهش دهد و یک نرخ ایده‌‌‌آل کشف شود، تقریبا بعید به نظر می‌رسد، ولی این فرآیند در طول زمان و به صورت گام به گام امکان تحقق دارد.

به عبارت ساده‌‌‌تر اگر دولت بپذیرد که دست از قیمت‌گذاری دستوری بردارد یا با عرضه خودرو به صورت تمام و کمال در بورس‌کالا موافقت کند، چنین امری در دسترس خواهد بود. بر مبنای ماده ۱۸ قانون ابزارهای مالی، دولت مکلف است کالاهای پذیرش‌شده در بورس را از نظام قیمت‌گذاری خارج کند (به استثنای دارو).

ذیل این بند قانونی، اگر خودرو در بورس‌کالا پذیرش شود، ناخودآگاه بحث قیمت‌گذاری دستوری به حاشیه رانده می‌شود و نرخ در بورس‌کالا کشف خواهد شد که فرآیندی منطقی است. اما این نکته که بورس‌کالا و خودروساز بدون جلب نظر مثبت دولت با محوریت وزارت صمت اقدام به پذیرش و عرضه خودرو کنند، بحث دیگری است که انتظار نمی‌رود چنین امری محقق شود. در هر حال، شرایط فعلی می‌‌‌طلبد که تصمیمات شجاعانه‌‌‌ای اخذ شود و منافع مردم و خودروساز توامان در نظر گرفته شود.

با توجه به رویکردی که بورس‌کالا هم‌‌‌اکنون در پیش گرفته است، احتمالا این فرآیند زمان‌بر خواهد بود؛ مگر اینکه شاهد مداخله بیشتر سازمان بورس باشیم که در روزهای گذشته این پیگیری‌‌‌ها به‌وضوح مشاهده شد، ولی نتیجه آن هنوز مشخص نیست.

  جزییات عرضه خودرو در بورس‌کالا

معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس‌کالای ایران گفت: خودرو‌‌‌هایی که مشمول قیمت‌گذاری نیستند، منعی برای عرضه در بورس‌کالا ندارند. جواد جهرمی در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما، درباره عرضه خودرو در بورس‌کالا افزود: خودرو به دو بخش تقسیم می‌شود.

بخش اول، خودرو‌‌‌هایی که مشمول قیمت‌گذاری شورای رقابت و تحت نظارت دستگا‌‌‌ه‌های دولتی هستند که قرار است ظرف چند روز آینده، مصوبه‌‌‌ای درباره قیمت‌گذاری این خودرو‌‌‌ها توسط وزیر صمت اعلام شود. وی اضافه کرد: سایر خودرو‌‌‌هایی که مشمول قیمت‌گذاری دستوری نمی‌‌‌شوند، مثل خودرو‌‌‌های گروه خودروساز‌‌‌های بهمن یا بخشی از خودرو‌‌‌های شرکت ایران‌خودرو، عرضه و تولید می‌شوند که در این باره مذاکراتی برای عرضه این خودرو‌‌‌ها در بورس‌کالا انجام شده است.

جهرمی گفت: بخشی از خودرو‌‌‌های گروه بهمن که ماه گذشته به بازار عرضه شدند، با توجه به اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار، هنگام ثبت‌نام تقاضای زیادی داشتند.

وی تصریح کرد: با توجه به اینکه این خودرو‌‌‌ها مشمول قیمت‌گذاری نیستند، امکان عرضه در بورس‌کالا وجود دارد. بر همین اساس با گروه خودرو‌سازی بهمن وارد مذاکره شدیم تا برای عرضه در بورس‌کالا، مدارک و مستندات را ارائه کند و به محض پذیرش، در بورس‌کالا عرضه می‌شود.

جهرمی درباره مزایای عرضه خودرو در بورس‌کالا گفت: در عرضه خودرو در بورس‌کالا، فاصله‌‌ قیمتی بین بورس و بازار نصیب کارخانه می‌شود و این موضوع، باعث شفاف شدن فرآیند فروش خواهد شد.  معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس‌کالای ایران افزود: در شرایط ثبت‌نام خودرو افراد با استفاده از روبات اقدام به نام‌نویسی تعداد زیادی خودرو می‌کنند یا اینکه هر کس زودتر ثبت‌نام کند، می‌تواند خودرو خریداری کند، اما زمانی که در بورس عرضه شود فرآیند فروش شفاف می‌شود.

وی تصریح کرد: یکی دیگر از مزایای عرضه خودرو در بورس‌کالا، شفاف شدن قرارداد بین طرفین است و هر دو طرف به تعهدات خود عمل می‌کنند. همچنین خودرو‌ساز از ۲۰درصد معافیت بر عملکرد به میزان کالایی که در بورس فروخته شده است، استفاده می‌کند.

جهرمی ادامه د اد: ۹۰درصد تولیدات گروه خودرو‌سازی بهمن در بورس‌کالا عرضه خواهد شد و منتظر ارائه برنامه تولید و میزان واردات و تعهدات آنها هستیم.  وی گفت: زمانی که خودرو وارد بورس‌کالا شود، قیمت خودرو در بورس بین قیمت کارخانه و بازار خواهد بود.  معاون عملیات و نظارت بر بازار بورس‌کالای ایران افزود: با ایران‌خودرو درباره خودرو‌‌‌هایی که مشمول قیمت‌گذاری نمی‌‌‌شوند، مانند تارا و هایما، مذاکره کرده‌ایم.