مصرف بیشتر، یارانه بیشتر عادلانه نیست

نمونه اخیر آن بحث قبض برق علی کریمی فوتبالیست سرشناس بود که با وجود مصرف بالا، یارانه بسیاری را دریافت کرده بود. البته نباید به افراد پرمصرف خرده گرفت؛ مشکل اصلی نظام تعرفه‌گذاری انرژی در ایران است. باید به سرعت این نظام تعرفه گذاری اصلاح و برای افراد پرمصرف به صورت پلکانی افزایش قیمت پیدا کند. در تعرفه گذاری پلکانی افزایشی یا IBT، که تعرفه پرداختی متناسب با مصرف انرژی افزایش می‌یابد، با اجرای این سیاست در بخش خانگی علاوه بر ثابت ماندن هزینه انرژی برای ۹۰ درصد افراد جامعه، پرمصرف‌ها نیز باید مصرف انرژی خود را بهینه کنند یا هزینه واقعی و بدون یارانه آن را بپردازند.

با تعرفه‌گذاری پلکانی، عملاً انرژی صرفه‌جویی خواهد شد که در نتیجه امکان صادرات و ایجاد منابع پایدار برای کشور فراهم می‌شود.

نظام تعرفه گذاری باید اصلاح شود

در همین ارتباط مصطفی نخعی نماینده مردم خراسان جنوبی در مجلس شورای اسلامی و سخنگوی کمیسیون انرژی در خصوص کمبود برق و نقش نظام تعرفه گذاری در خاموشی و قطعی‌های برق اخیر، توضیح داد: طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی در سال ۲۰۱۸ حدود ۷۰ میلیارد دلار یارانه انرژی در کشور توزیع شده است که این عدد بسیار بالایی است و دیگر اینکه شدت مصرف انرژی در کشور ما بالا است و در بهینه مصرف کردن چه در بخش خانگی و چه در بخش صنعت و نیروگاهی مشکلات زیادی داریم و آن گونه که باید تلاش صورت نگرفته و با وجود اینکه قانون نیز تکلیف کرده است، اقدامات اجرایی مناسبی متأسفانه طی سنوات گذشته انجام نشده است.

وی در ادامه افزود: در این سال‌ها همواره با افزایش شدت مصرف انرژی، به دنبال افزایش تولید بوده‌ایم، یعنی تمام تلاش صورت گرفته این بوده تا با مصرف افسار گسیخته‌ای که در کشور افزایش پیدا می‌کند، تولید را افزایش دهیم. لذا یک اقدام اساسی در این خصوص باید انجام شود.

سخنگوی کمیسیون انرژی در ادامه، تاکید کرد: با توجه به این‌که وزارت نیرو و به طور کلی دولت‌ها در سنوات گذشته، تکالیفی که در زمینه‌ی تولید برق بوده است را چه در بخش نیروگاههای حرارتی، تجدیدپذیر یا هسته‌ای و چه در بحث تعرفه گذاری و نیز بهینه‌سازی و اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از هدر رفت انرژی اقدامات درستی صورت نگرفته است، موجب شده که در حال حاضر با قطعی‌های مکرر برق و آسیب‌های جدی که متوجه کشور است، مواجه شویم.

وی با اشاره به استخراج رمزارزها به عنوان یک عامل کمبود برق‌های اخیر کشور، عنوان کرد: رمزارزها یکی از منابع مصرف انرژی برق در کشور هستند. استخراج رمز ارزهایی که در کشور انجام می‌گیرد با تکنولوژی قدیمی و با بهره‌وری‌های بسیار پایین است و متأسفانه به دلیل ارزان بودن انرژی به صرفه است و به هر حال سبب افزایش مصرف برق شده است. همه‌ی این موارد در کنار همدیگر باعث شده است که تعادلی در تولید و مصرف برق در کشور وجود نداشته باشد.

تعرفه گذاری پلکانی عادلانه است و سرمایه گذاری را توجیه پذیر می‌کند

نخعی با اشاره به تعرفه گذاری پلکانی، گفت: در قانون بودجه یکی از بندهای مصوب شده این است که مشترکین با مصرف پایین‌تر از الگوی مصرف، برق، آب و گاز رایگان دریافت کنند و هزینه این مشترکین با دریافت مبالغ بالاتر از مشترکین پرمصرف که بالاتر از الگوی تعریف شده‌مصرف دارند جبران می‌شود. این نحوه تعرفه گذاری از کسانی که مصرف کمتری دارند حمایت کرده و مشوق مردم به مصرف کمتر است و از طرف دیگر، به نوعی جریمه‌ای برای مشترکان با مصرف بالا محسوب می‌شود.

وی در خصوص عادلانه تر بودن تعرفه گذاری پلکانی افزود: در نظام تعرفه گذاری موجود هر کسی بیش‌تر مصرف کند، یارانه بیش‌تری به او تعلق می‌گیرد و این عادلانه نیست. درحالیکه در تعرفه گذاری پلکانی، مصارف بالاتر مشمول قیمت‌های بیش‌تر می‌شوند و به صورت پلکانی مبلغ آن متناسب با مصرف بیشتر، افزایش می‌یابد که تا حدودی جبران توزیع ناعادلانه یارانه انرژی خواهد بود.

نماینده مردم نهبندان در مجلس شورای اسلامی درباره تأثیر تعرفه گذاری در ورود بخش خصوصی به صنعت انرژی، مطرح کرد: بخش زیادی به تعرفه‌گذاری و ارزان بودن انرژی مربوط است و بخش دیگر نیز به مطالباتی که بخش خصوصی از دولت دارند ارتباط پیدا می‌کند، یعنی اگر وزارت نیرو مطالبات بخش خصوصی را به موقع پرداخت کند و به تعهدات خود پایبند باشد وضعیت سرمایه گذاری بخش خصوصی در صنعت انرژی بهتر خواهد شد.

صادرات انرژی رونق خواهد گرفت

وی در خصوص صادرات انرژی، تشریح کرد: در حال حاضر ما در مصرف داخل با کمبود مواجه‌ایم و ابتدا این موضوع باید مدیریت شود و از محل بهینه‌سازی و از محل تولیدی که توسط بخش خصوصی انجام می‌شود، به خصوص تولیدات تجدیدپذیر بتوان به صادرات انرژی روی آورد. ما در کشور در یک سری بازه‌های زمانی مازاد انرژی بر مصرف در داخل کشور داریم که صادر می‌کنیماما در فصل گرما و فصل تابستان تولید ما کفاف مصرف داخل را بعضاً نمی‌دهد.

نخعی در پایان تاکید کرد: با تعرفه گذاری‌های صحیح و در نتیجه کاستن از شدت مصرف انرژی در کشور، افزایش بهره‌وری نیروگاه‌ها و نیز افزایش تولید از محل نیروگاه‌های تجدیدپذیر خصوصاً در مناطق با پتانسیل مناسب همچون استان‌های شرقی مثل خراسان و سیستان و بلوچستان، ظرفیت مازادی باید در کشور تولید نمود تا کشور بتواند به تعهدات صادراتی خود در همه‌ی ایام سال پایبند بماند و منابع پایداری برای کشور رقم بخورد.