اوراق به صادرات هم رسید

در بسیاری از کشورهای پیشرفته، صادرات  محور اصلی توسعه بوده و اهمیت بسیاری در حضور آن کشور در بازارهای جهانی دارد. اهمیت و ضرورت حضور کالاهای ساخت یک کشور در بازار جهانی و فضای اقتصاد بین‌المللی از مهمترین عوامل توسعه است. نقش صادرات در این بین به اندازه‌ای مهم است که بسیاری کارشناسان صادرات را تنها مسیر موفق به توسعه اقتصادی یک کشور در بازار جهانی می‌دانند.

در این میان مهمترین مسئله برای هر کشوری چون ایران دستیابی به توسعه اقتصادی و برخورداری از نظام اقتصادی و تولیدگرا و صادرات محور است. برای رسیدن به این امر پیش از هر چیز لازم است نیازهای داخلی کشور رفع شده و صادرات کالا و خدمات مازاد بر مصرف داخلی نیز توسعه یابد.

بر این اساس  مدیرعامل بانک توسعه  صادرات به منظور تقویت بنیه مالی شرکت برای انجام صادرات در وهله اول شرکت های بورسی را در دستور کار خود قرار داد. انتشار اوراق و ارایه تضامین لازم به ناشران نیز از جمله دیگر اقداماتی است که از سوی وی برای حمایت مالی بنگاه های اقتصادی عنوان شده است.  مشروح گفت و گوی بورس امروز با علی صالح آبادی مدیرعامل بانک توسعه صادرات در ذیل آمده است:

نقش بانک توسعه صادرات در بازار سرمایه چیست؟ و تسهیلات ارائه شده در این بازار در چه قالبی است؟

بانک توسعه صادرات بانکی به عنوان یک بانک۱۰۰ درصد دولتی با تاکید بر حمایت از صادرات، از واگذاری مستثنی شده است. در حال حاضر  از  ۴۰ شعبه در سراسر کشور،  ۵ شعبه آن در تهران فعال است. با توجه به نرخ‌های ترجیحی ارائه شده به نسبت بانک‌های دیگر، نمی‌توانیم به جذب منابع مردمی بپردازیم.

آیا بانک برای افزایش برنامه های خود به منظور ارایه تسهیلات به صادر کنندگان برنامه‌ای از جمله تاسیس شعبه برای جذاب منابع مردمی ندارد؟

نه. هیچ برنامه‌ای برای جذب منابع نداریم. در سراسر دنیا هم اگزیم بانک‌ها نیز به همین شیوه عمل می‌کنند و شاید ما به عنوان یک اگزیم بانک، پرشعبه ترین بانک در جهان محسوب می‌شویم. بنابراین تاسیس شعبه هم امکان پذیر نیست چرا که طیف صادر کنندگان نیز محدود هستند. به عنوان مثال در کل کشور تعداد صادرکنندگان اصلی به هزار شرکت هم نمی‌رسد. در واقع بطورمیانگین هر شعبه این بانک ۲۵ مشتری صادراتی دارد. از طرفی با هدف جذب منابع نمی‌توانیم تعدد شعب داشته باشیم چرا که حداکثر نرخ تسهیلات ما تا ۱۸ درصد است و ۱۵ درصد در برخی مواقع به صادرکنندگان نمونه یا دارندگان رتبه اعتباری A  تخفیف نرخ تا ۱۶ درصد تعلق می‌گیرد.  نیز بیشتر به سپرده گذار سود پرداخت نمی شود که بتوان منابع جذب کرد.

در حال حاضر تسهیلات به صادرکنندگان بر اساس چه نرخی پرداخت می شود؟

بخشی از منابع بانک، از محل  صندوق توسعه ملی تامین می شود که نرخ تسهیلات آن از سال‌های گذشته ۱۶ درصد و برای  امسال ۱۱درصد بوده است. لازم به یادآوریست حدود ۸۰ درصد از منابع بانک توسعه صادرات به صورت ارزی و ۲۰ درصد ریالی است که تسهیلات ارزی با نرخ ۶ درصد پرداخت می شود. در این راستا صادرکنندگان بالفعل یا پروژه‌ها و طرح‌هایی با محصولات صادرات محور را از نظر مالی تامین می‌کنیم.

آیا شرکت‌های بورسی صادرات محور جزء مشتریان این بانک محسوب می شوند؟ 

بله، می توان به شرکت های بورسی از جمله فولاد مبارکه، ذوب آهن اصفهان و پتروشیمی‌ها اشاره کرد که به آنها تسهیلات، خدمات ارزی و ریالی اعطا می شود. خدمات ال سی ریالی و ارزی، ارائه ضمانت‌های بانکی و حوالجات ارزی نیز جز خدماتی است که از سوی این بانک به شرکت های صادرات محور اعطا می شود. دراین راستا انجام این فعالیت هاست که صرافی این بانک به یکی از ۵صرافی اول تبدیل شده است.

برنامه و چشم انداز بانک توسعه صادرات برای شرکت‌های بورسی چیست؟

در بدو ورود به این بانک، با شرکت های حاضر در بورس و فرابورس رایزنی شد که در نهایت آنها به مشتریان بانک توسعه صادرات تبدیل شدند.

آیا بانک توسعه صادرات در بحث فنی، ضمانت اوراق را نیز انجام می‌دهد؟

 بله، با شرکت‌های صادر کننده ای علاقه مند به انتشار اوراق در بازار سرمایه و نیازمند به تضمین بانکی همکاری داشتیم، اگرچه تعداد آنها کم بوده است. به عنوان مثال  برای انتشار ۲۰۰ میلیارد تومان صکوک شرکت کاوه فولاد جنوب کیش، بانک توسعه صادرات ضامن و شرکت تامین سرمایه تمدن بازار گردان آن بود. در هنگام ورود به  بانک توسعه صادرات، در عملیات بین بانکی ۶۰میلیارد تومان منفی بودیم. یعنی از بانک‌های دیگر سپرده پذیر بودیم اما با اجرای سازوکارها و تجهیز منابع از اول فروردین ۹۴ تاکنون یک روز منفی نبودیم. در واقع همیشه در عملیات بین بانکی سپرده گذار بودیم و  این نشان از مثبت بودن نقدینگی بانک دارد. با توجه به اینکه یک روز اضافه برداشت نداشتیم از نظر نقدینگی در وضعیت مطلوبی قرار گرفتیم لذا  نیازهای صادرکنندگان از منابع تسهیلاتی بانک تامین شد و کمتر به تامین نقدینگی  برای انتشار اوراق نیاز پیدا کردیم. به بیان دیگر اگر صادر کننده‌ای برای انتشار اوراق ابراز تمایل کند، این آمادگی را برای همکاری با شرکت درخواست کننده خواهیم داشت.

برنامه‌های بانک توسعه صادرات برای جذب ناشران بورسی و انتشار اوراق آنها چیست؟ به نظر می رسد که تمرکز این بانک بر شرکت های پتروشیمی محور است.

اول این را بگویم که پرتفوی بانک، مشمول خدمات فنی مهندسی، دارو، سیمان، فولاد و پتروشیمی‌ها است و حتی ارتباط با خریدار هم جز این پرتفو به شمار می‌آید. بانک توسعه صادرات آمادگی و منابع کافی برای شرکت‌های بورسی و فرابورسی صادرات محور را دارد تا با نرخ‌های مناسب و ترجیحی ۱۱، ۱۶و ۱۸ درصد به آنها تسهیلات ارزی و ریالی ارائه کند، البته این شرایط بستگی به شرکت مورد نظر دارد. در مورد خدمات ارزی و ریالی باید بگویم که آمادگی داریم تا ال. سی داخلی،  حوالجات و ضمانت‌ها را با نرخ‌های مناسب و ترجیحی در بانک توسعه صادرات تامین کنیم. البته در بحث حوالجات به دلیل اینکه صرافی بانک توسعه صادرات  جز ۵ صرافی اول به شمار می‌آید می‌توانیم حوالجات مشتریان را به نحو مناسب انتقال دهیم. با توجه به اینکه عرضه ارز از طریق صرافی بانک صورت می‌گیرد آمادگی داریم از طریق شعب بانک توسعه صادرات تخصیص ارز را انجام دهیم و این خود یک نقطه مثبت برای ثبت سفارش‌ شرکت‌های صادراتی در حوزه واردات مواد اولیه محسوب می‌شود. حتی برای شرکت‌های دیگر بورسی که صادر کننده نیستند می‌توانیم اوراق منتشر کنیم و بازار گردانی اوراق را نیز با تامین سرمایه بانک ( تمدن) انجام ‌دهیم.

از سوی دیگر تلاش داریم تا تفاهم نامه امضاء شده صندوق ضمانت صادرات با بورس را اجرایی کنیم. به موجب این تفاهم نامه صندوق ضمانت صادرات، اوراق منتشر شده در بازار سرمایه را ضمانت می کند. با توجه به اینکه ۷۰درصد ضمانت‌نامه های  صندوق ضمانت صادرات برای مشتریانی است که تسهیلات خود را از بانک توسعه صادرات دریافت می‌کنند.

 منابع صندوق بادرآمد توسعه صادرات صرف چه فعالیتی در این بانک شده است؟

این صندوق سال ۹۴ تشکیل شد، این پیش بینی را داشتیم اگر نتوانیم منابع لازم در بانک را به شکل نرخ‌های ارزان قیمت در بانک جذب کنیم، یک ساز و کار جایگزین هم داشته باشیم. لذا آن زمان این صندوق را راه اندازی کردیم تا درصورت کمبود منابع ارزان قیمت، حداقل نیاز خود را با منابع گران قیمت تامین کنیم. اگرچه این بانک بیش از ۱۵ درصد سود به این صندوق پرداخت نکرده است. در عمل از آن صندوق در بانک توسعه صادرات استفاده زیادی نشد. با این توضیح که منابع ارزان به میزانی به دست آوردیم که دیگر منابع صندوق نیازی نیابیم. بنابراین منابع جذب شده در آن صندوق نزد بانک توسعه صادرات سپرده گذاری نشد و در نزد بانک‌های دیگر سپرده گذاری و صرف خرید اوراق در بازار سرمایه شد. هم اکنون به دلیل عدم نیاز بانک به منابع صندوق فوق ذکر، این صندوق نزد بانک منابع مالی محدودی دارد. در حال حاضر سقف نقدینگی صندوق، ۲هزار میلیارد تومان است که حدود ۱۳۰۰میلیارد تومان منابع در آن ذخیره است.

با توجه به محدود بودن شعبات بانک، چگونه بانک موفق به جذب منابع شده است؟

 این صندوق  از شعب بانک منابع مورد نیاز خود را جذب نمی‌کند. در مرکز سرمایه گذاری آنلاین (ibshop) که تمام فرآیندها الکترونیکی است، منابع جذب می شود.  

با توجه به وجود رینگ صادراتی بورس کالا، آیا این بانک برای شرکت های صادرات محور فعال در این بازار برنامه ای ندارد؟

کارگزاری بانک توسعه صادرات در بورس کالا فعال است. به طوری که در بورس کالا باجه بانک را فعال کردیم و هم در صرافی این باجه مشغول به فعالیت است.