ورود ایران به مرحله جدیدی از غنی‌سازی
سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ورود ایران به مرحله‌ای تازه از غنی‌سازی خبر داد و گفت: تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم یا یو.اف.۶ به سانتریفیوژ، آخرین مرحله برای آغاز غنی‌سازی و جداسازی اورانیوم ۲۳۸ از اورانیوم ۲۳۵ است.
به گزارش بورس امروز، کاظم غریب‌آبادی در این خصوص گفت: تازه‌ترین گام هسته‌ای ایران در قبال تعهدات برجامی تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم یا یو.اف.شش به سانتریفیوژ آی.ار.ام بود که در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مورد بررسی قرار گرفت. ضمن اینکه بعد از این تروئیکای اروپا (فرانسه،انگلیس و آلمان) بار دیگر بیانیه‌ای علیه ایران صادر و کشورمان را متهم به نقض توافق هسته‌ای کردند.
وی افزود: این در حالی است که دونالد ترامپ در جلسه کاخ سفید نیز با استناد به گزارش‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواهان حمله به ایران شد که در واقع با این خواسته غیر معقول مخالف شد.
سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: تمام اقدامات هسته‌ای ایران صلح‌آمیز بوده و زیر نظر آژانس انجام شده است و آمریکا بهانه‌ای برای حمله به ایران ندارد.
در ادامه گفت‌وگوی وی را درباره وضعیت ایران و آخرین خبرهای مرتبط با برجام می‌خوانید:
چطور بیانیه اخیر شما در شورای حکام درباره تعهدات برجامی ایران، از صراحت بیان بالایی برخوردار بود؟ آیا اروپائی‌ها در آژانس برخلاف تعهدات خود، درخواستی از ایران داشته‌اند یا اینکه گزارش اخیر آژانس به مذاق آنها خوش نیامد و متقابلا، تروئیکای اروپا هم بیانیه‌ای صادر کرد که ایران به تعهدات خود عمل نکرده و خواستار اجرای کامل برجام از سوی ایران شد. ؟
مواضع ما در نشست‌های فصلی شورای حکام در خصوص برجام و موضوعات پادمانی، عموما با توجه به سه معیار تنظیم می‌شود: گزارش‌های مدیرکل آژانس، وضعیت اجرای تعهدات طرف‌های مقابل، مواضع کشورها در نشست شورا.
ازآنجاکه موضوع اجلاس در خصوص ایران است، ما عموما به عنوان آخرین سخنران به تشریح مواضع می‌پردازیم تا در صورت لزوم، به مطالب مطروحه از سوی کشورها نیز واکنش لازم داده شود. سه کشور اروپایی سخنرانی مشترک خود را به عنوان دومین سخنرانی نشست ارائه کردند، نه بعد از سخنرانی ایران.
گزارش‌های مدیرکل در مورد برجام، گزارش‌های تحلیلی و ارزیابی وضعیت نیستند، بلکه صرفا واقعیت‌های فنی در صحنه را برابر مفاد برجام منعکس می‌کنند. اصولا، آژانس چنین مسئولیتی ندارد. سه کشور اروپایی هم در راستای مواضع یک سال گذشته خود، ضمن ابراز تاسف از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای و تحمیل مجدد تحریم‌ها، بر تعهد خود بر حفظ و اجرای کامل برجام تاکید و اظهار داشتند که تمامی تحریم‌ها علیه ایران را برداشته‌اند و حتی تلاش‌های اضافی نیز مانند ایجاد اینستکس را انجام دادند. در ادامه، فهرست بالایی از انتقادات و نگرانی‌ها را در مورد اقدامات کاهش تعهدات برجامی ایران مطرح کردند و از ایران خواستند به اجرای کامل برجام برگردد.
تقریبا، تمامی این محورها با اشکالات جدی مواجه است. چالش‌های جدی که برجام امروزه مواجه است، ابتدا حاصل خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از این توافق و اعمال مجدد تحریم‌ها و سپس بی اقدامی اروپایی‌ها برای جبران این وضعیت است؛ درحالی‌که ایران حتی برای یک سال پس از خروج آمریکا نیز به تمامی تعهدات خود به طور کامل و موثر پایبند بود.
اروپایی‌ها عموما از خروج آمریکا ابراز تاسف می‌کنند و به همین موضع کلامی بسنده می‌کنند، اما نوبت به ایران که می‌رسد، از اقدامات جبرانی ایران که منطبق با مفاد برجام است، ابراز نگرانی جدی می‌کنند. اروپایی‌ها عملاً در طول دو سال و نیم گذشته اقدام عملی خاصی را در جهت اجرای تعهداتشان در دو حوزه رفع تحریم‌ها و همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای با ایران انجام ندادند.
رفع تحریم روی کاغذ،طبیعتا هدف برجام و ایران نبوده است.در برجام درکنار رفع تحریم‌ها، مقوله ای نیز به نام آثار رفع تحریم در حوزه‌های مختلف وجود دارد، یعنی اینکه ایران باید عملاً این آثار را ببیند. در مورد اینستکس هم که خودشان می‌دانند عملاً ابزار موثری نبوده است. از این‌رو، لازم است این واقعیت‌ها هم به اروپایی‌ها گوشزد شود و هم به اطلاع اعضای آژانس و شورای حکام برسد، کاری که البته همواره در سطوح و مناسبت‌های مختلف، انجام می‌شود. اگر آنها خواهان برگشت‌پذیری اقدامات جبرانی ایران هستند، حتما به تعهدات خود از طریق اعاده توازن به برجام و رفع تحریم‌ها عمل کنند.
تزریق گاز به سانتریفیوژها به چه معناست. آیا علت واکنش تند تروئیکای اروپایی این است؟
ادامه دادن تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم یا یو.اف.۶ به سانتریفیوژ، آخرین مرحله برای آغاز غنی‌سازی و جداسازی اورانیوم ۲۳۸ از اورانیوم ۲۳۵ است. از این منظر، در نطنز علاوه بر سانتریفیوژهای نسل یک، یک زنجیره ۱۷۴ تایی از سانتریفیوژهای جدید آی.آر.ام دو نیز به غنی‌سازی خواهد پرداخت. سه کشور اروپایی مواضع خود را در خصوص توسعه ماشین‌های جدید قبلا هم اعلام کرده بودند. در مقابل، ما نیز همواره به آنان گفتیم مادامی‌که برجام با رفع تحریم‌ها و بهره‌مندی ایران از منافع آن به مسیر صحیح خود بازنگردد، ایران نیز نمی‌تواند گام‌های کاهش تعهدات خود را متوقف کند. اصولا، اجرای یکجانبه برجام و صرفا با هزینه ایران، نه منطقی است و نه عملی.
آیا ممکن است شورای حکام مجددا پرونده ایران را به دلیل عدم اجرای تعهدات برجامی به شورای امنیت ارسال کند؟
برجام و اختلافات در مورد اجرای آن، مکانیسم رسیدگی خاص خود را دارد که همان کمیسیون مشترک برجام است. برای شورای حکام در این زمینه مسئولیتی پیش‌بینی نشده است.
در رسانه‌ها گفته شده ترامپ در جلسه هفته گذشته کاخ سفید به گزارش اخیر آژانس استناد کرده و خواهان بررسی گزینه‌های حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران شده است؟ در گزارش آژانس مگر چه مسئله‌ای مطرح شده است؟
این مباحث، بیشتر عملیات روانی است. ایران از درگیری استقبال نمی‌کند و آغازگر هیچ درگیری نیز نخواهد بود، اما به‌خوبی می‌داند چگونه از خود و منافعش دفاع کند. آمریکا می‌داند که در صورت ارتکاب هرگونه اقدام اشتباهی در این زمینه، واکنش ایران بسیار قاطعانه خواهد بود، ضمن اینکه دیگر لازم نیست کسی نگران ایمنی بازرسان و تداوم بازرسی‌ها شود! اینکه آژانس میزان ذخایر اورانیوم ایران را اعلام کند و برخی‌ها سروصدا راه بیندازند که دوازده برابر میزان مقرر در برجام شده و به اصطلاح خودشان ابراز نگرانی اشاعه‌ای کنند،موضعی نخ‌نماست.
اگر آمریکا نگران این اقدامات ایران بود،چرا از برجام خارج شد؟! نمی‌توانید هم از یک توافق خارج شوید و انواع اقدامات غیرقانونی و ظالمانه را هم انجام دهید و هم‌زمان، از ایران انتظار داشته باشید که به اجرای تعهدات خود ادامه دهد.
ایران قبل از برجام سه برابر میزان فعلی و حدود ۳۶ برابر میزان مقرر در برجام اورانیوم غنی شده داشت، ولی هیچ‌گاه از فعالیت‌های صلح‌آمیز منحرف نشد. واقعا مضحک است کشوری مثل آمریکا که خود هزاران کلاهک هسته‌ای دارد، سلاح‌های هسته‌ای را اشاعه داده، آن را علیه مردم بی‌گناه ژاپن بکار برده، و از حامیان ویژه رژیم صهیونیستی است که عضو معاعده عدم اشاعه نیست و انواع سلاح‌های کشتارجمعی را توسعه داده است، در مورد ایران که کاملا به تعهدات خود پایبند است و گزارش‌های مکرر آژانس نیز موید عدم انحراف در برنامه هسته‌ای آن است، ابراز نگرانی اشاعه‌ای کند.
طبق گزارش اخیر آژانس، فعالیت‌های غنی‌سازی در نطنز و فردو، از جمله با ماشین‌های جدید، و غنی‌سازی تا ۴.۵ درصد و فراتر از ۳.۶۷ درصد مقرر در برجام، همچنان ادامه دارد. بعلاوه،گزارش به تصمیم اخیر ایران برای انتقال سانتریفیوژهای تحقیق و توسعه نسل جدید به زیر زمین در نطنز اشاره کرده و گفته است که ایران اعلام کرده در این راستا الزامات پادمانی را در نظر خواهد گرفت. این الزامات پادمانی به چه معناست؟
بالاخره اگر تعهدات ناشی از برجام و پروتکل الحاقی که در اثر آن و به‌طور داوطلبانه و موقت اجراء می‌شود هم در برخی موارد کنار گذاشته شوند، تعهدات پادمانی وجود دارند. در این مورد خاص هم طبق موافقت‌نامه جامع پادمان، از جمله تزریق گاز به سانتریفیوژها باید از قبل به اطلاع آژانس برسد. ایران، شفاف‌ترین کشور در فعالیت‌های هسته‌ای خود است. ما بیش از یک پنجم کل بازرسی‌های آژانس در سطح جهان را پذیرا هستیم. به خاطر این سطح از همکاری و شفافیت هست که اظهارات برخی کشورها را صادقانه تلقی نمی‌کنیم.
نتیجه بازدید آژانس از برخی اماکن که در جریان سفر مدیرکل به تهران تفاهم شد، چی شد؟
آژانس از دو مکان مورد نظر حدود دو ماه قبل بازدید کرد و نمونه‌برداری انجام شد. همان‌گونه که توسط مقامات آژانس هم اعلام شد، تجزیه‌وتحلیل نمونه‌ها چندین ماه به طول خواهد انجامید.
موضع ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به هسته‌ای شدن امارات و عربستان چیست. آیا تلاشی در این باره صورت گرفته است؟ و اینکه آیا آژانس در آینده محدودیت‌هایی برای این دو کشور در نظر می‌گیرد؟ عادل الجبیر گفته است سلاح اتمی حق ماست، نظر شما به عنوان سفیر کشورمان در آژانس در این خصوص چیست؟
عربستان سعودی هنوز دارای پروتکل مقادیر کوچک است که اجازه پذیرش بازرسان آژانس را نمی‌دهد. این بدین مفهوم است که سعودی هنوز ابتدایی‌ترین تعهدات پادمانی را هم نپذیرفته است. البته برنامه هسته‌ای سعودی در ابتدای راه است، اما مقامات آن در چندین نوبت بر حق خود جهت کسب و تولید سلاح هسته‌ای به بهانه‌های مختلف، تصریح کردند. از این‌رو، این مهم نیست که سعودی در چه مرحله‌ای از برنامه هسته‌ای خود قرار دارد،
اینکه چنین کشوری به خود اجازه می‌دهد از تسلیح به چنین سلاحی صحبت کند. حاکی از نیات و برنامه مخفی آنها دارد. از سوی دیگر، امارات نیز با وجود اینکه موافقت‌نامه پادمان و پروتکل الحاقی را داراست، اما همچنان پروتکل مقادیر کوچک را نیز دارد که می‌تواند متعاقبا از آن برای توقف تعهدات خود تحت شرایط خاصی،سوءاستفاده کند.ما مکررا این موضوع را طی یک سال گذشته در نشست‌های مختلف آژانس برجسته کردیم و خرسندیم که این موضوع الان در کانون توجهات قرار گرفته است.
مدیرکل آژانس اخیرا با کشورهایی که دارای پروتکل مقادیر کوچک هستند، نامه‌نگاری رسمی کرده و از آنها خواسته است تا این پروتکل را رسما لغو کنند تا به آژانس اجازه دهد که فعالیت‌های خود را بدون محدودیت انجام دهد. ایران، تحولات مربوطه را از نزدیک رصد و متناسب با آن، اقدام لازم را به عمل خواهد آورد.ذکر این نکته را نیز ضروری می‌دانم که ما از حق کشورها برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای حمایت می‌کنیم،اما هر کشوری که چنین قصدی دارد، باید شفافیت لازم را در فعالیت‌های خود داشته باشد و تعهدات پادمانی آژانس و بازرسان آن را هم بپذیرد.
ایران برای خرابکاری در تاسیسات نطنز چه اقداماتی در آژانس انجام داده است. آیا این اقدامات به جایی رسیده است؟
ما به صورت شفاهی و کلی، مدیرکل آژانس را در جریان موضوع قرار داریم. برای پیگیری حقوقی، نیاز به تدوین گزارش و جمع‌بندی نهایی این حادثه است که مراحل خود را طی می‌کند. به طور هم‌زمان، ایران اقدامات مختلفی را برای ارتقای مداوم امنیت تاسیسات هسته‌ای و ایمنی کارکنان آنها و محیط و همچنین اقدام متناسب علیه مسببان این حادثه اتخاذ می‌کند.
این قبیل اقدامات، موجب توقف و یا به عقب راندن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای کشور نمی‌شود، بلکه موجب توسعه و سرعت بیشتر آن می‌شود، همانند چند اقدام مهمی که بعد از این حادثه در پیش گرفته شده و برخی از آنها عملیاتی شده یا در حال اجراست. در چنین وضعیتی، هیچ کسی حق ندارد تعهدات ما را به رخ ما بکشد؛ موضوعات مرتبط با امنیت و منافع ملی در بالاترین اولویت قرار دارند.
