تکمیل جعبه ابزار کلاسیک بازارسرمایه با «فروش تعهدی»

علی صحرایی، مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران در آئین رونمایی از سازوکار فروش تعهدی گفت: در راستای سلسله ابزارهای نوین بازار سرمایه سازوکار فروش تعهدی راه‌اندازی شد، سال گذشته آتی سبد سهام با کارکرد شاخص و سال قبل از آن اختیار معاملات رونمایی شده بود و حال با این سازوکار جدید معاملاتی  باید گفت جعبه ابزار کلاسیک بازار سرمایه تکمیل شد.

صحرایی اضافه کرد: در اغلب بورس‌های دنیا فروش تعهدی تحت عنوان فروش استقراضی کارکرد دارد. در بورس چین «شنزن» ۸۰۰ نماد از ۲۰۰۰ نماد مورد معامله در این بورس تحت سازوکار فروش استقراضی هستند و در سال ۲۰۱۸ حدود ۱۶ درصد از معاملات بورس شنزن از طریق سازوکار فروش استقراضی انجام شد. همچنین، در بورس ژاپن نیز در ژانویه ۲۰۲۰ حدود ۵ درصد از معاملات از طریق این سازوکار رقم خورد.

وی ادامه داد: تاکنون در بازار سرمایه ایران از محل افزایش قیمت دارایی‌های مالی سرمایه‌گذاران منتفع می‌شدند و حال با سازوکار فروش تعهدی علاوه بر پوشش ریسک، امکان انتقاع و سودآوری از محل ریزش قیمت سهام و دارایی مالی موردنظر نیز که تحت این سازوکار است، وجود دارد.

مدیرعامل بورس اوراق بهادار تهران، کارکرد اصلی این ابزار را کمک به نقدشوندگی بازار عنوان کرد و گفت: استفاده از سود در کاهش قیمت‌ها و نیز ابزار پوشش ریسک دو مولفه اصلی این ابزار هستند که البته این موضوع به نگاه مالک سهام باز می گردد.

صحرایی تصریح کرد: فروش تعهدی امروز با ۵ نماد در بورس تهران و ۳ نماد در فرابورس ایران شروع می شود. از این طریق طرف‌های عرضه و تقاضای بازار به یکدیگر نزدیک می‌شوند و از این طریق بازار می تواند قیمت‌هایی که در بازار وجود دارد با پشتوانه بیشتری تصویب شود. در این فرآیند در تلاشیم تا با کمک به پویاتر شدن بازار سرمایه در راستای تامین منابع برای اقتصاد ملی گام برداریم.

وی بیان کرد: البته فروش سهام تعهدی به میزان نیم درصد از سقف قیمت مجاز در لحظه فروش انجام می‌شود و در حالیکه شاخص کل بازار بیش از دو درصد افت کند، یا شاخص هم‌وزن بیش از ۱.۵ درصد افت کند و یا نماد مورد معامله ۳ درصد افت کند، فروش تعهدی متوقف می‌شود.

صحرایی همچنین تأکید کرد: در ابزار فروش تعهدی هم محدودیت حجم وجود دارد که تا ۵ درصد سهام شناور شرکت‌هاست و هم محدودیت قیمت وجود دارد و نیز کسانی که ممنوعیت متقاضی شدن دارند، مانند سهام‌داران عمده‌ای که ۵ درصد سهام یک شرکت را دارند و یا اعضای هیأت مدیره شرکت‌ها به عنوان دارنده اطلاعات نهانی اجازه فروش تعهدی ندارند و تنها کسانی به عنوان متقاضی در موقعیت فروش تعهدی قرار می‌گیرند که به وکالت از مالک سهام باشند و حجم آن نیز تا ۵ درصد از سهام شناور خواهد بود.