انصراف از عرضه گواهی سپرده خودرویی؛ توقف در ایستگاه آخر
عرضه گواهی سپرده خودرویی که قرار بود در بورس کالا انجام شود، در مراحل نهایی متوقف شد و فروشنده از پذیرش نهایی انصراف داد. این ابزار قرار بود امکان خرید بخشی از خودرو را برای سرمایه‌گذاران خرد فراهم کند و معاملات ثانویه آن نیز در بازار تعریف شود. با وجود مزایای احتمالی مانند نقدشوندگی روزانه و شفافیت قیمت، هنوز مشخص نیست که این روش با استقبال عمومی مواجه خواهد شد.
مهدی قهرمانی مدیر بورس کالای کارگزاری توانا در گفت و گو با خبرنگار بورس امروز؛ به آخرین اخبار منتشره از کارگزار مرتبط با گواهی سپرده خودرو اشاره کرد که حاکی از انصراف فروشنده از عرضه این گواهی سپرده کالای خودرو بوده است.
وی اظهارداشت: به نظر می‌رسد این موضوع تا مراحل مشخصی پیش رفته بود، اما در نهایت فروشنده تصمیم گرفته است که پذیرش نهایی گواهی سپرده خودرویی را انجام ندهد.
مدیر بورس کالای کارگزاری توانا با اشاره به تفاوت عرضه های سپرده کالایی در بازار مشتقه با عرضه سنتی در بازار فیزیکی عنوان کرد: در بازار فیزیکی خودروهایی مانند پژو ۲۰۷ یا دنا پلاس به‌صورت موردی پذیرش می‌شوند، اما در بازار مشتقه کالایی سپرده کالایی پس از پذیرش عرضه می شود.
وی با اشاره به ساختار عرضه گواهی در بورس کالا گفت: خودرویی با ارزش یک میلیارد تومان در بازار یا کارخانه، به واحدهای گواهی تقسیم می‌شود. اگر این خودرو به هزار گواهی تقسیم شود، ارزش هر گواهی یک میلیون تومان خواهد بود. این نوع ارزش‌گذاری به‌صورت تقسیم‌شده انجام می‌گیرد.
مدیر بورس کالا کارگزاری توانا تفاوت عمده این دو روش را چنین بیان کرد: در بازار فیزیکی، مشتری برای تهیه خودرو باید کل مبلغ را پرداخت و تسویه کند و در نهایت خودرو را تحویل گیرد. اما در بازار سپرده کالایی، ممکن است مشتری تنها بخشی از مبلغ خودرو را، متناسب با توان مالی خود، پرداخت کرده و به همان میزان گواهی خریداری کند و آن را نگهداری نماید.
وی افزود: اگر مشتری توان مالی کافی داشته باشد، می‌تواند تعداد کامل گواهی‌ها معادل یک خودرو (مثلاً صد گواهی) را خریداری کرده و پس از طی فرآیند خرید، خودرو را از کارخانه یا فروشنده تحویل بگیرد.
قهرمانی در خصوص جایگزینی روش عرضه گواهی خودرو با عرضه سنتی اظهار داشت: اینکه آیا این روش می‌تواند جایگزین مناسبی باشد، هنوز مشخص نیست و باید عرضه صورت گیرد تا مشخص شود که آیا مردم از آن استقبال خواهند کرد یا خیر.
مدیر بورس کالا کارگزاری توانا تاکید کرد: در حال حاضر نمی‌توان با قطعیت اظهار نظر کرد که این روش مناسب است یا خیر؛ چرا که برخی کالاها در بازار سپرده کالایی نشان داده‌اند که با استقبال مواجه نشده‌اند.
قهرمانی با بیان نمونه ای از عرضه نقره در سال های گذشته، تصریح کرد: نقره‌ای که چند سال پیش عرضه شد (به‌صورت ساچمه نقره) با استقبال چندانی روبه‌رو نشد. اما در سال گذشته، شمش نقره با استانداردهای خاص عرضه شد و با استقبال خوبی مواجه گردید، به‌طوری‌که اکنون نیز در همین بازار سپرده کالایی، معاملات آن به‌صورت روزانه انجام می‌شود.
طبق گفته وی، مزیت این ابزار برای سرمایه‌گذاران خرد می‌تواند این باشد که متناسب با میزان سرمایه‌ای که در اختیار دارند، اقدام به خرید گواهی سپرده کالایی نمایند و از رشد قیمت خودرو، نسبت به سرمایه خود، منتفع شوند.
مدیر بورس کالا کارگزاری توانا با تاکید بر اینکه تنها مزیتی که می‌توان برای این ابزار در نظر گرفت همین است، عنوان کرد: فردی که ۵۰۰ میلیون تومان سرمایه دارد و قادر به تهیه خودرویی مناسب با قیمت یک یا دو میلیارد تومان نیست، می‌تواند به اندازه سرمایه خود گواهی خریداری کند. در نهایت، اگر قیمت خودرو افزایش یابد، از سود حاصل بهره‌مند خواهد شد و اگر قیمت کاهش یابد، متحمل زیان خواهد شد.
قهرمانی با تاکید بر اینکه در صورت راه‌اندازی این بازار، قیمت‌ها به‌صورت شفاف و روزانه خرید و فروش خواهند شد، افزود: خودروها از طریق فرآیند کشف نرخ تعیین قیمت می‌شوند و از این منظر، به نظر می‌رسد که این بازار می‌تواند در ایجاد شفافیت مؤثر باشد.
وی با بیان اینکه باید دید که آیا مردم از این سازوکار استقبال خواهند کرد و برای تحویل خودرو اقدام می‌کنند یا خیر، یادآور شد: برخلاف کالاهایی مانند شمش طلا یا نقره که دارای استاندارد مشخصی هستند، خودروها فاقد چنین استانداردی‌اند و هر کارخانه ممکن است ده یا بیست مدل مختلف خودرو تولید کند.
مدیر بورس کالا کارگزاری توانا اظهار داشت: اگر قرار باشد این خودروها پذیرش شوند، باید برای هر یک از مدل‌های مختلف، گواهی سپرده کالایی جداگانه‌ای پذیرش شود. در نتیجه، تعداد نمادهایی که باید برای معامله در نظر گرفته شوند، بسیار بیشتر خواهد بود.
قهرمانی در خصوص نقش بخش خصوصی در شکل گیری ابزار گواهی سپرده خودرو با بیان اینکه یکی از شرکت‌های خصوصی پیگیر اجرای این طرح بود، یادآور شد: فعلاً از ادامه آن منصرف شده است که علت دقیق عدم پذیرش و انصراف مشخص نیست.
آیا امکان معامله ثانویه گواهی سپرده خودرو در بازار وجود دارد؟ و چگونه نقدشوندگی آن تضمین می‌شود؟
مدیر بورس کالا کارگزاری توانا در خصوص معاملات ثانویه این گواهی اظهار داشت: در صورتی که گواهی سپرده کالایی خودرو پذیرش شود، امکان انجام معاملات ثانویه نیز وجود خواهد داشت.
وی تصریح کرد: در مرحله نخست، گواهی‌ها در روز بازگشایی که تاریخ آن از پیش اعلام می‌شود، توسط خودروسازی پذیرش‌شده عرضه می‌گردند. از همان روز آغاز معاملات، هر فردی که این گواهی‌ها را خریداری کرده باشد، می‌تواند در هر زمان که بخواهد اقدام به معامله آن‌ها کند.
قهرمانی در پایان اظهار داشت: در این حالت، معاملات ثانویه برای گواهی‌ها تعریف می‌شود؛ یعنی امکان خرید و فروش روزانه آن‌ها وجود دارد و نقدشوندگی از طریق همین بازار ثانویه فراهم خواهد شد.
