حاشیه های رتبه بندی در صندوق های سرمایه گذاری

قاسم محسنی مدیرعامل شرکت رتبه بندی برهان در گفت و گو با خبرنگار بورس امروز در اشاره به تقسیم بندی معیارهای رتبه بندی در صنعت بیمه، تصریح کرد: به طور کلی معیارهای تقسیم بندی صنعت بیمه شامل ۳ دسته کلی می‌شوند. به عنوان مثال باید دید که صنعت در چه مرحله ای از عمر خود قرار دارد. و تقاضا برای خدمات این صنعت درحال رشد است یا افول.

وی از دیگر معیارها برای رتبه بندی صنعت بیمه را رقابتی بودن صنعت، نوع مقررات همچون حمایت کننده بودن و سایر معیارهایی که در تعیین ریسک صنعت دخالت دارند عنوان و اضافه کرد: این معیارها تنها یکی از دسته معیارهای رتبه بندی صنعت بیمه محسوب می شوند که ریسک صنعت بیمه را نشان می‌دهند.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری برهان در خصوص معیارهای تعیین وضعیت رقابتی شرکت های بیمه ای، اظهار داشت: این دسته تعیین می‌کند که جایگاه یک شرکت بیمه نسبت به سایرین چگونه است. از جمله معیارهای این دسته می توان به انواع قراردادهای بیمه شرکت، ترکیب وصول، تعهدات بیمه ای آن و دیگر معیارهای مشخص کننده وضعیت مالی شرکت اشاره کرد.

محسنی اظهار داشت: برخی از معیارها، وضعیت سوددهی شرکت‌های بیمه ای را نشان می‌دهد که ساختار مالی و جریان‌های نقدی شرکت مورد بررسی قرار می‌گیرد. همچنین می توان به وضعیت حاکمیت شرکتی، ساختار سازمانی، کانال‌های توزیع و فروش و سیستم‌های اطلاعاتی شرکت اشاره نمود. این موضوعات از جمله موارد تعدیل‌گر در بررسی وضعیت شرکت بیمه و رتبه بندی آن هستند.

رتبه ای برای صندوق های سرمایه گذاری

وی با اظهار خدمات شرکت رتبه بندی برهان برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری، گفت: در حال حاضر دو دسته خدمت برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری ارائه می‌شود که عبارتند از درجه بندی عملکرد و دیگری رتبه بندی. درجه بندی عملکرد که معادل رنکینگ است. به موجب آن، صندوق‌های سرمایه‌گذاری را از نظر عملکردی با یکدیگر مقایسه می‌کند.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری برهان با اشاره به نحوه درجه بندی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: این صندوق‌ها براساس بازده عملکردی و ریسکی که به دنبال دارند درجه بندی شده و ستاره می‌گیرند. به عنوان مثال در بین ۵ صندوق که هر ۵ صندوق بازده نامناسبی دارند در نهایت یکی از صندوق‌ها از عملکرد بهتری نسبت به سایرین برخوردار بوده است. لذا این صندوق ۵ ستاره کسب کرده و در درجه اول قرار می‌گیرد.

رابطه مستقیم بازده و ریسک عملکرد در صندوق‌ها

محسنی در خصوص بازدهی عملکردی صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: هرچه یک صندوق از نوسان بازدهی عملکردی بیشتری برخوردار باشد، دارای ریسک بالاتری است. لذا رتبه بندی اعتباری شرکت برهان براساس ادبیات مالی است که به رابطه مثبت بازدهی و ریسک خلاصه می‌شود.

وی با اشاره به دیگر معیارهای رتبه بندی صندوق‌ها عنوان کرد: هرچه یک صندوق از تمرکز بیشتری برخوردار باشد ریسک سرمایه‌گذاری بالاتری دارد؛ زیرا هرچه صندوق دارایی‌هایش را به نوع خاصی اختصاص دهد یا تنها در شرکت‌های خاصی سرمایه‌گذاری نماید از ریسک سرمایه‌گذاری بالاتری برخوردار است.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری برهان با ذکر مثالی افزود: زمانی که یک صندوق سرمایه گذاری تمام نقدینگی خود را در بانک یا چند بانک سپرده گذاری نماید ریسک تمرکز بالایی دارد. لذا بر اساس این دو منظر ریسک تمرکز را در صندوق‌ها بررسی و درجه بندی می‌کنیم.

محسنی اظهار داشت: نتایج درجه بندی صندوق‌ها در دو سایت فیپ ایران و ره آورد نوین ۳۶۰ درجه ارائه شده است. علاقه مندان می‌توانند با مراجعه به این دو منبع نتایج درجه بندی صندوق‌های سرمایه‌گذاری را مشاهده نمایند.

مدیریت کیفیت در صندوق ها

وی با اشاره به خدمت دیگر شرکت رتبه بندی برهان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری گفت: مسئله مطرح در مدیریت کیفیت بسیار متفاوت از درجه بندی صندوق‌ها است. هدف در این محصول تعیین سطح مدیریت صندوق است تا سطح قدرت نیروی انسانی، کیفیت سیستم‌های نرم افزاری و کنترل‌های داخلی برای تصمیم‌گیری سنجیده شود.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری برهان افزود: صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید روابط مطلوبی با سرمایه‌گذاران داشته باشد و گزارشات مورد نیاز سرمایه‌گذاران را ارائه دهد. سایت صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید user friendly باشد؛ به عبارت دیگر اطلاعات مخصوص سرمایه‌گذاران باید به شکل منعطفی در اختیار آن‌ها قرار گیرد تا با ترکیب نهایی این معیارها کیفیت مدیریت صندوق تعیین شود.

صندوق های تک ستاره

محسنی در خصوص رتبه بندی صندوق‌ها تصریح کرد: صندوق‌هایی که در درجه پایین قرار داشته و یک ستاره اخذ کردند در مقایسه با سایر صندوق‌ها عملکرد مناسبی ندارند. برای مقایسه دقیق عملکرد این صندوق‌ها، آن‌ها را در ۳ دوره یک ساله، سه ساله و پنج ساله درجه بندی می‌شوند.

وی تصریح کرد: به عبارت دیگر یک صندوق در سه دوره درجه بندی می‌شود. لذا یک صندوق واحد می‌تواند در دوره های مختلف درجه بندی‌های متفاوتی دارند. یک صندوق ممکن است در دوره ۳ ساله از رتبه بالایی برخوردار باشد و در دوره یک ساله رتبه پایین‌تری داشته باشد که این به معنای تضعیف عملکرد روز به روز صندوق است.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری برهان با اشاره به مشکل عمده صندوق‌ها گفت: عمده مشکلات صندوق‌ها بالا بودن هزینه مدیریتی و معاملات آن‌ها است. شرکت رتبه بندی برهان در حال حاضر درجه بندی عملکرد ۱۸۰ صندوق را انجام داده و منتشر نموده است. به دلیل اینکه صندوق‌ها هیچ تمایلی برای درجه بندی نشان نداده اند، شرکت به صورت داوطلبانه و رایگان این خدمت را ارائه کرد.

محسنی افزود: به دلیل اینکه هزینه رتبه بندی کیفیت بالا است برای جبران این هزینه منتظر الزامات سازمان بورس هستیم. سازمان بورس قصد دارد صندوق‌های سرمایه‌گذاری را ملزم به رتبه بندی کند. این برنامه در مرحله مدیریت نظارت بر نهادهای مالی قرار دارد. در صورت تصویب و ابلاغ، رتبه بندی کیفیت و درجه بندی عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری الزامی خواهد شد. در این صورت صندوق‌های بیشتری رتبه بندی خواهند شد.

وی در خصوص اثرگذاری تعیین رتبه صندوق‌ها و اعطای ستاره مطابق با عملکرد آن‌ها بر ورود و خروج نقدینگی گفت: ما امیدواریم که رتبه بندی صندوق‌ها مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرد اما از میان استفاده آن‌ها اطلاعی نداریم. انتظار داریم توجه به این مسئله کم کم در بین سهامداران افزایش یابد.

مدیرعامل شرکت رتبه بندی اعتباری برهان اظهار داشت: باتوجه به تجربه رتبه بندی شرکت‌های کارگزاری در سازمان بورس، انتظار داریم نتایج مشابهی با تصویب این الزام برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری کسب شود. در گذشته با رتبه بندی کارگزاری‌ها شاهد افزایش رقابت برای بهبود عملکردبودیم که کیفیت و سبک مدیریتی آن‌ها را دچار تحول و بهبود کرد.

محسنی در پایان تصریح کرد: برخی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای رتبه بندی و درجه بندی عملکردی تمایل نشان دادند که شرکت این خدمت را به آن‌ها ارائه کرد. با این وجود به دلیل پایین بودن رتبه شرکت با اعتراض از سوی آن‌ها مواجه شد و خواستار توضیح شدند که در مقابل شرکت پاسخگوی آن‌ها بود.