تشکیلات جدید برای بازار ارز

به گزارش بورس امروز، رئیس‌کل بانک مرکزی از اجرایی شدن بازار متشکل ارزی تا پایان این ماه خبر داد. همتی تاکید کرد که اعضای هیات‌مدیره این بازار انتخاب شده و با رفع موانع سخت‌افزاری و نرم‌افزاری این بازار به‌زودی فعال خواهد شد، بازاری که برای انتقال معاملات غیرشفاف و خیابانی، به یک مکانیزم شفاف و متشکل طراحی شده است. همتی علاوه‌بر این، درخصوص سازوکار سیاست پولی جدید، وضعیت بازار ارز و بانک‌ها نیز نکاتی را تشریح کرد.

عبدالناصر همتی روز گذشته نخستین نشست رسمی خود را با اصحاب رسانه پس از هشت ماه فعالیت برگزار کرد. همتی پیش‌تر به این موضوع اشاره کرده بود که به‌دنبال مصاحبه کردن با رسانه‌ها نیست، زیرا در هیچ جای دنیا نیز روسای بانک مرکزی مرتب با رسانه‌ها مصاحبه نمی‌کنند. او در صحبت‌های دیروز خود نیز به این موضوع اشاره کرد، اما اضافه کرد که «بانک‌های مرکزی دیگر کشورها، مانند بانک مرکزی کشور ما درگیر موضوعاتی نظیر ارز، دارایی بانک‌ها و سایر مسائل نیستند». او تاکید کرد که پست‌های اینستاگرامی را جایگزین حرف زدن و مصاحبه کرده، تا آنچه می‌گوید حساب شده و از روی فکر باشد.

 یکی از مهم‌ترین صحبت‌های همتی در روز گذشته، درخصوص مشخص شدن اعضای هیات‌مدیره بازار ارزی بود، بازاری که قرار است تا پایان ماه جاری مورد بهره‌برداری قرار گیرد. رئیس‌کل بانک مرکزی با تاکید بر این موضوع که یکی از دستورات نخستین جلسه شورای پول و اعتبار، بحث بازار متشکل ارزی است، به این نکته اشاره کرد که روز شنبه، اعضای هیات‌مدیره بازار متشکل ارزی مشخص شد و با توجه به کار‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که زمانبر است، این موضوع تا پایان ماه جاری عملیاتی می‌شود. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بازار قرار است در قالب یک شرکت فعالیت کند و هیات‌مدیره آن از کانون صرافان، بانک‌های دولتی و تجاری، شرکت فرابورس و شرکت خدمات انفورماتیک تشکیل می‌شوند. در این بازار قرار است که صراف‌ها معاملات خرد را در یک بستر مشخص و شفاف انجام دهند و در نتیجه با توجه به آگاه بودن خریداران و فروشندگان، از قیمت خرید و فروش معاملات، این معاملات با بیشترین کارآیی صورت گیرد.

 به بیان دیگر، مکانیزم خرید و فروش ارز در این بازار مشابه بازار بورس خواهد بود. از سوی دیگر، در این مکانیزم ارز‌های معتبر به جای نگهداری در گاوصندوق‌ها یا خانه‌ها، در بانک‌ها قرار می‌گیرند که در مرحله بعد می‌تواند دست سیاست‌گذار را برای اجرای سیاست‌های ارزی باز نگه دارد. از سوی دیگر، صرافان نیز می‌توانند در صورت نیاز به اسکناس خرد، این اسکناس را از بانک‌ها تهیه کنند. در این شرایط بانک‌ها و صرافی‌ها نیز وارد این بازار می‌شوند و در صورت فعال شدن این بازار، زمینه برای اعطای کارت‌های ارزی (مانند کارت‌های بانکی ریالی) فراهم خواهد شد.

 البته کارشناسان معتقدند که در این بازار باید ملاحظاتی در نظر گرفته شود. نخست اینکه بانک مرکزی نیز باید مکانیزم بازار را برای قیمت تعادلی بپذیرد و خارج از این مکانیزم وارد خرید و فروش ارز نشود. از سوی دیگر، بانک مرکزی نباید به‌دنبال مدیریت نرخ نباشد و صرفا باید با بازارگردانی، نوسانات نرخ را مدیریت کند. از سوی دیگر، یکی از نگرانی‌ها درخصوص این بازار، عدم استقبال خریداران و فروشندگان خواهد بود که باید برای این موضوع نیز تمهیداتی در نظر گرفته شود تا به سرنوشتی مشابه حساب‌های ارزی بانک‌ها مبتلا نشود.

سیاست‌های باز پولی
رئیس‌کل بانک مرکزی در ادامه صحبت‌های خود به موضوع سیاست‌های باز پولی اشاره کرد که در جلسه شورای پول و اعتبار مطرح شد و قرار است که در سال‌جاری اجرایی شود. در این مکانیزم، کانالی برای نرخ سود تعیین می‌شود که بانک‌ها نیز باید در این محدوده عمل کنند و برای اضافه برداشت‌ها نیز مقررات جدی وضع خواهد شد. رئیس‌کل بانک مرکزی درباره دلیل عدم اطلاع‌رسانی درخصوص بسیاری از موضوعات به‌ویژه مسائل مربوط به ارز، اظهار کرد: اگر بخواهیم اطلاعات بدهیم دشمن از اطلاعات ما سوءاستفاده و براساس آن برنامه‌ریزی می‌کند؛ چراکه تمرکز مخالفان کشور و مردم بر این است که بازار پول و ارز را بر هم بزنند.

 همتی با بیان اینکه لازمه کاهش نرخ ارز هماهنگی سایر دستگاه‌های اقتصادی با بانک مرکزی است، به این موضوع اشاره کرد: درست است که ارز باید در خدمت تجارت باشد، اما این در شرایطی است که کشور روال عادی خود را طی می‌کند، اما زمانی که دشمن در حال حمله به بازار ارز است نمی‌توان گفت که ارز باید در خدمت تجارت باشد، بلکه اولویت با ارز است، چراکه به طور مستقیم با ارزش پول ملی و فشار‌های سیاسی وارد شده بر کشور ارتباط دارد.

رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد که دشمنان نمی‌توانند موفق شوند و جمهوری اسلامی مسیر خود را با قدرت و محکم ادامه خواهد داد، اما طبیعتا با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم بود. همتی افزود: قطعا ما این مرحله را طی می‌کنیم و وارد فاز جدیدی می‌شویم که نماد ملی در جهان خواهیم بود. او بیان اینکه دشمن به‌دنبال این بود که در چهل سالگی انقلاب کار خود را به نتیجه برساند و این را اعلام هم کرده بود، تصریح کرد: من گزارش‌های محرمانه‌ای از کشور‌ها دیده‌ام که گفتند باید بازار ارز ایران را به هم بریزیم.

رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه خیلی اهل صحبت کردن نیستم، گفت: اکنون مشکلاتی در نظام بانکی داریم که روی هم جمع شده، باید آن را مدیریت کنیم و در قبال آن جواب بدهیم؛ بنابراین زمانی که این اندازه فشار روی بانک مرکزی است، باید این موارد را پاسخ دهیم. او همچنین درباره پذیرش مسوولیت در بانک مرکزی گفت: سفیر بودن خیلی راحت‌تر بود، چون اگر کار را خراب کنی کسی نمی‌فهمد و اگر هم خوب کار کنی باز کسی متوجه نمی‌شود، اما من کار سخت را پذیرفتم و به بانک مرکزی آمدم.

تکذیب اظهارنظر دلار یازده هزارتومانی
او در ادامه به اظهارنظر درخصوص دلار یازده هزار تومانی واکنش نشان داد. او با بیان این موضوع که برخی از قول من گفتند اگر مردم ارز نخرند ارزان می‌شود، تاکید کرد: منظور من از خرید و فروش ارز این بود که مردم وارد دلالی ارز نشوند و خوشحالم که اکنون نیز وارد نمی‌شوند. او با اشاره به آمار خرید و فروش ارز در روز گذشته توسط صرافی‌های مجاز بانک مرکزی گفت: در روز شنبه ۱۰ برابر میزان فروش ارز، خرید داشتیم و این ارز را به قیمت ۱۳ هزار و ۱۰۰ تومان خریدیم. این در حالی است که قیمت دلار در بازار ۱۳ هزار و ۶۰۰ تومان اعلام می‌شد، این آمار مشخص می‌کند که این قیمت‌ها واقعی نیست. 

رئیس‌کل بانک مرکزی با بیان اینکه من به مردم نمی‌گویم این نرخ‌ها واقعی نیست، اظهار کرد: من نمی‌خواهم کسی براساس حرف من ارز نخرد و ضرر کند، اما می‌دانم که این نرخ‌ها واقعی نیست؛ اما هدف ما ثبات در بازار است، چراکه ثبات از قیمت برای ما مهم‌تر است. به گفته او، فعالان اقتصادی با ثبات بازار ارز می‌توانند برنامه‌ریزی کنند؛ بنابراین ما به همین دلیل این نرخ‌ها را می‌پذیریم تا ثبات در بازار حاکم شود. البته به‌نظر می‌رسد که بعد از صحبت‌های رئیس‌کل بانک مرکزی درخصوص نرخ ارز، قیمت ارز نیز افزایشی شد.

بانک‌های ناتراز زیادند
بخش دیگری از صحبت‌های همتی نیز درخصوص بازار پول و نقدینگی بود. همتی با بیان اینکه بانک‌های ناتراز ما زیادند، گفت: ما برای این بانک‌ها برنامه داریم و به طور تدریجی آن‌ها را عملیاتی می‌کنیم. اما چون این کار حساس است، زمانی که بخواهیم اجرا کنیم، آن‌ها را اعلام می‌کنیم و با توجه به تجربیات گذشته باید سعی کنیم با احتیاط پیش برویم. همتی همچنین درباره برخی اظهارنظر‌ها درباره سرگردان بودن نقدینگی، افزایش حجم نقدینگی را ناشی از سود سپرده‌ها و تسهیلات دانست و اظهار کرد: نقدینگی کجا سرگردان است؟ اگر نقدینگی سرگردان باشد باید بتوانیم به راحتی ۱۰ هزار میلیارد تومان را از بخشی به بخش دیگر ببریم که چنین امکانی وجود ندارد.

وی افزود: بخش عمده‌ای از نقدینگی به‌صورت تسهیلات ارائه شده و بیشتر از سود سپرده‌ها و تسهیلات ناشی می‌شود؛ چراکه سود سپرده‌ها و تسهیلات حدود ۲۰ درصد و رشد نقدینگی نیز همین مقدار است. رئیس‌کل بانک مرکزی اضافه کرد: از سوی دیگر هیچ‌کدام از این موارد در دست افراد نیست و به‌صورت الکترونیکی در حساب‌هاست و در بازار نیست. همتی با بیان اینکه نقدینگی در دارایی بانک‌ها و شرکت‌داری آن‌ها قفل شده است، گفت: اگر بخواهیم نقدینگی آزاد شود باید دارایی بانک‌ها و شرکت‌های آن‌ها فروخته شود که به‌طور جدی دنبال آن هستیم و اجرایی خواهد شد. وی با بیان اینکه هدایت نقدینگی یک تصور عمومی است، اظهار کرد: نقدینگی به جایی می‌رود که بازدهی وجود داشته باشد، بانک‌ها از این راه می‌توانند از اضافه برداشت جلوگیری کنند.

استفاده منابع صندوق برای سیل‌زدگان
رئیس شورای پول و اعتبار راجع به حوادث غیرمترقبه اوایل سال‌جاری تاکید کرد: متاسفانه جمع زیادی از هموطنان به‌دلیل سیل با مشکلات زیادی مواجه شدند که ضمن ابراز همدردی با آنان، ان‌شاءالله با استفاده از ظرفیت سیستم بانکی در جهت بهبود شرایط زندگی و ارائه تسهیلات لازم به‌ویژه در حوزه منازل مسکونی، واحد‌های تجاری و باغات و کارگاه‌های صنعتی و سایر نیاز‌ها تلاش خواهد شد. 

همتی با تاکید بر اینکه دشمنان در سال‌جاری نیز همچون سال گذشته به‌منظور دستیابی به اهداف خود در بازار ارز و پول تمرکز کرده‌اند، گفت: بانک مرکزی و دولت با برنامه‌ریزی‌های لازم از تلاطم و نوسان در بازار ارز ممانعت خواهد کرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود خواستار تسریع در فروش اموال مازاد بانک‌ها و عدم تداوم بنگاهداری شد و گفت: بانک‌ها باید با تشکیل کارگروه‌هایی، اقدامات لازم برای فروش اموال مازاد شرکت‌های زیرمجموعه را به‌صورت عملیاتی انجام دهند و در این زمینه فرآیند اجرای کار را تسریع بخشند. همتی با توجه به حجم خسارت‌های سیل بر زیرساخت‌ها و منازل و دارایی‌های مردم و بخش کشاورزی و دام‌ها تاکید کرد: قطعا بودجه ۹۸ امکان پاسخگویی به آن را ندارد و کنار تسهیلات بانکی، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی ضروری خواهد بود.