ارزیابی مثبت مجلس از عملکرد وزارت نفت؛ تحقق فراتر از اهداف برنامه هفتم
عملکرد وزارت نفت در سال نخست برنامه هفتم توسعه فراتر از اهداف تعیین‌شده بود؛ تولید صیانتی نفت به ۴.۱۵۲ میلیون بشکه (تحقق ۱۲۹٪) و جمع‌آوری گازهای مشعل با رشد ۴۶۰٪ انجام شد. با وجود پیشرفت چشمگیر، تأمین پایدار منابع مالی همچنان چالش اصلی وزارت نفت است.
به گزارش بورس امروز؛ با امضای ۱۲ قرارداد جدید جمع‌آوری گازهای مشعل در مناطق نفت‌خیز جنوب به فرمان رئیس‌جمهوری، وزارت نفت فصل تازه‌ای از همکاری با بخش خصوصی را آغاز کرده است؛ طرح‌هایی که به گفته وزیر نفت، افزون بر کاهش آلودگی هوا و حفاظت از محیط زیست، در جبران ناترازی انرژی و ایجاد منافع اقتصادی قابل توجه نقش دارند. در همین راستا، وزارت نفت در سال نخست اجرای برنامه هفتم توسعه موفق به تحقق ۲۵ درصد از هدف نهایی جمع‌آوری گاز مشعل شد و حجم گاز جمع‌آوری‌شده با ۴۶۰ درصد رشد به ۳.۳ میلیارد مترمکعب رسید؛ معادل صرفه‌جویی روزانه ۶۳ هزار بشکه نفت خام.
طبق ارزیابی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، عملکرد وزارت نفت در سال نخست این برنامه فراتر از اهداف تعیین‌شده بوده است. ظرفیت تولید صیانتی نفت خام کشور به ۴ میلیون و ۱۵۲ هزار بشکه در روز رسید و از هدف ۴ میلیون و ۱۰۰ هزار بشکه‌ای برنامه عبور کرد؛ به این ترتیب، شاخص تحقق اهداف تولیدی ۱۲۹ درصد برآورد شد. در حوزه تجارت گاز نیز، حجم مبادلات ایران در سال ۱۴۰۳ به ۱۷ میلیارد مترمکعب رسید که ۲۸ درصد هدف نهایی ۶۰ میلیارد مترمکعبی برنامه را پوشش می‌دهد.
بر اساس بند «ب» ماده ۱۴ قانون برنامه هفتم توسعه، دست‌کم ۶۰ درصد عواید حاصل از صادرات و فروش داخلی محصولات فرعی گازی (از جمله اتان، پروپان، بوتان، پنتان، گوگرد و مایعات گازی) باید ماهانه به حساب صندوق سرمایه‌گذاری نفت و گاز کشور واریز شود. با این حال، گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس عملکرد وزارت نفت در این زمینه را ۵۰ درصدی ارزیابی کرده است.
وزیر نفت در گزارش علنی خود به مجلس توضیح داده که تمام مبالغ واریزی به اجرای طرح‌های توسعه‌ای صنعت نفت اختصاص یافته، اما این مبالغ بسیار کمتر از نیاز واقعی سرمایه‌گذاری بوده است. او افزود: «بخشی از منابع قبل از واریز به حساب صندوق سرمایه‌گذاری نفت و گاز از سوی سازمان امور مالیاتی یا سازمان هدفمندسازی برای پرداخت یارانه‌ها برداشت شده که معادل حدود ۵۱ هزار میلیارد تومان بوده است.»
علاوه بر این، گزارش مرکز پژوهش‌ها به پیشرفت همکاری‌های منطقه‌ای اشاره دارد؛ از جمله موافقت‌نامه‌های امضاشده با عمان و عراق در زمینه بهره‌برداری مشترک از میدان‌های مرزی (موضوع بند الف ماده ۴۴). این موافقت‌نامه‌ها هنوز در مرحله مذاکرات اجرایی هستند و برای دستیابی به قرارداد نهایی، تسریع در روند کاری ضروری اعلام شده است.
در بخش ذخیره‌سازی گاز و سامانه جامع مدیریت هوشمند انرژی (بند پ ماده ۴۴) نیز این مرکز بر لزوم شتاب در اجرای تکالیف تأکید کرده است. طبق برنامه هفتم، ظرفیت برداشت گاز از محل پروژه‌های ذخیره‌سازی باید تا پایان برنامه در دو ماه سرد سال به ۱۲۰ میلیون مترمکعب در روز برسد؛ این رقم در حال حاضر حدود ۳۰ میلیون مترمکعب است و طبق اعلام وزیر نفت، با تکمیل فاز دوم ذخیره‌سازی در سراجه و شوریجه، تا پایان سال سوم برنامه به ۵۵ میلیون مترمکعب در روز افزایش خواهد یافت.
در مجموع، مرکز پژوهش‌های مجلس عملکرد وزارت نفت را در سال نخست اجرای برنامه هفتم، مطلوب، فراتر از اهداف کمی و همراه با پیشرفت ساختاری در همکاری‌های منطقه‌ای و زیست‌محیطی ارزیابی کرده است، هرچند استمرار این روند منوط به تأمین منابع مالی پایدار و رفع موانع برداشت بودجه‌ای از عواید صنعت نفت دانسته شده است.
منبع: شانا
