راهبرد صنعت فولاد در مواجه با چالش‌ها چیست؟
کارشناسان صنعت فولاد بر این باورند رُشد نامتقارن و نبود توازن در زنجیره تولید، مهم‌ترین چالش پیش روی این صنعت در سال‌های پیش روست و توسعه سرمایه انسانی، فناوری، حرکت به سمت تولید دانش‌بنیان و نوآوری، فولاد سبز، تحول دیجیتال، اصلاح ساختارهای مالی و ایجاد زیرساخت‌های لازم می‌تواند راه حل مواجه با این چالش‌ها باشد.
به گزارش بورس امروز؛ صنعت فولاد از گذشته‌های دور، در سطح ملی و بین‌المللی جایگاه ویژه‌ای به عنوان موتور محرک سایر صنایع پایین دستی در اقتصاد داشته است و این نگاه در اقتصاد روز دنیا هنوز ادامه دار است. صنعت فولاد در دهه‌های اخیر یکی از پایه‌های مهم و حیاتی اقتصاد کشورهای پیشرفته بوده است و بیشتر کشورهای صنعتی دنیا همواره در زُمره تولیدکنندگان برتر فولاد جهان قرار دارند. صنعت فولاد کشورمان در چهار دهه گذشته رُشد خوبی داشته و براساس گزارش‌های انجمن جهانی فولاد، تولید فولاد کشور از یک میلیون تُن در ابتدای انقلاب اسلامی، هم اکنون به بیش از ۳۰ میلیون تُن در سال‌های اخیر رسیده است.
علاوه بر رُشد فولاد تولیدی کشور در سالیان اخیر، با توجه به سرمایه‌گذاری‌های زیادی که در این صنعت مادر و راهبردی انجام شده است، هم‌اکنون ظرفیتی افزون بر ۴۵ میلیون تُن برای تولید فولاد خام در کشور به‌وجود آمده است و در ۲ سال آینده با به ثمر رسیدن سرمایه‌گذاری‌ها، تولید فولاد کشور ۱۵ میلیون تُن افزایش خواهد یافت و کشور باید از همین الان، خود را برای این افزایش تولید آماده کند.
صنعت فولاد کشورمان در سال‌های اخیر با چالش‌هایی از جمله تغییرات قیمت مواد اولیه، نوسانات بازار جهانی، تغییرات سریع فناوری‌های تولید، رکود بازار مصرف داخلی و بین‌المللی، سطح بهره‌وری، توسعه نامتوازن زیرساخت‌ها، لجستیک و هزینه‌های ناشی از افزایش بهای حامل‌های انرژی روبرو بوده است که باعث شده حاشیه سود برخی فعالان صنعت فولاد، در سایه آن کم شود و سودآوری برخی از واحدها دچار مخاطره شود.
آنچه تاکنون باعث شده شرکت‌های فولادی تا اندازه‌ای موفق به چیرگی بر این چالش‌ها شوند، اتخاذ راهبردهای بلندمدتی، نظیر افزایش تنوع محصولات فولادی تولیدی، مدیریت منابع و استفاده بهینه از منابع از جمله انرژی، آب، مواد اولیه و نیروی کار، انعطاف‌پذیری تولید در نوع و مقدار تولید در تطابق با شرایط بازار، دسترسی و بروز بودن فناوری‌ها در فرآیندهای تولید، مدیریت مالی در مواجهه با نوسانات بازار و تغییرات اقتصادی، مدیریت زنجیره تأمین و توسعه زیرساخت‌های انرژی و حمل و نقل بوده است.
بررسی چالش‌های صنعت فولاد نشان می‌دهد، چالش‌های زیرساختی مرتبط با آینده این صنعت بسیاری از واحدهای فولادی را مجبور به اصلاح ساختارهای قدیمی و حرکت به سمت فناوری‌های نو خواهد کرد که اگر امروز برای آن‌ها هدف‌گذاری نشود و راهبرد مشخصی اتخاذ نشود، بیشک در آینده نه چندان دور، گریبانگیر زنجیره تولید فولاد خواهد شد.
تولید فولاد سبز، تحول دیجیتال، اجرای برنامه‌های اصلاح ساختار مالی، برنامه‌ریزی جهت ایجاد زیرساخت‌های لازم وحرکت بسوی تولید دانش‌بنیان از جمله مواردی است که می‌تواند یاریگر صنعت فولاد در مواجه با چالش‌های پیش‌رو باشد.
رُشد نامتقارن و نبود توازن در زنجیره تولید مهم‌ترین چالش پیش روی این صنعت است
کارشناس فولاد در این پیوند گفت: با توجه به سرمایه‌گذاری‌های کلانی که در صنعت فولاد کشور انجام شده است، در ۲ سال آینده ظرفیت فعلی ۴۵ میلیون تُن تولید فولاد در کشور به ۶۰ میلیون تُن می‌رسد.
محمدیاسر طیب‌نیا ادامه داد: رسیدن به ظرفیت ۶۰ میلیون تُن تولید در سال می‌تواند در صورت آماده نبودن کشور، شرایط چالشی را برای صنعت فولاد کشور رقم بزند و در این مسیر، رُشد نامتقارن و نبود توازن در زنجیره تولید مهم‌ترین چالش پیش روی این صنعت است.
وی یادآور شد:هم اکنون نیز در حالی که حدود ۴۵ میلیون تُن ظرفیت تولید فولاد در کشور وجود دارد به دلیل وجود برخی چالش‌ها مانند قطعی برق و گاز، مشکلات حوزه حمل و نقل و زیرساخت‌های انرژی، امکان استفاده کامل از این ظرفیت وجود ندارد.
طیب‌نیا خاطرنشان کرد: البته فولاد مبارکه برای حل این چالش‌های کوچک و بزرگ اقداماتی انجام داده که راه‌اندازی نیروگاه‌های برق یکی از آنهاست.
وی ادامه داد: نیروگاه سیکل ترکیبی ۹۱۴ مگاواتی سردار سلیمانی فولاد مبارکه که عملیات اجرایی آن ۲۰ ماه پیش آغاز شد، ماه گذشته به بهره‌برداری رسید و احداث نیروگاه ۶۰۰ مگاواتی خورشیدی که زمینه‌ساز تولید فولاد سبز است، ابتدای امسال کلنگ آن زده شد و امیدواریم گام نُخست آن انتهای امسال و گام‌های بعدی آن در سال آینده به بهره‌برداری برسد.
راهبُرد مقابله با رُشد نامتقارن و نبود توازن در زنجیره تولید فولاد چیست؟
کارشناس فولاد خاطرنشان کرد: راهبرد ما برای مقابله با رُشد نامتقارن و نبود توازن در زنجیره تولید فولاد، توسعه سرمایه انسانی، ارتقای بهره‌وری، توسعه پایدار اقتصادی _ اجتماعی و تبدیل شدن به صنعت سبز است و راهبُرد دیگر ما، توسعه فناوری و نوآوری است که می‌تواند به همه این زمینه‌ها کمک رسان باشد.
طیب‌نیا اظهار داشت: فولاد مبارکه سال گذشته با وجود همه محدودیت‌ها توانست با ۱۰۰ درصد ظرفیت تولید داشته باشد ولی میانگین استفاده از ظرفیت در صنعت فولاد کشور ما حدود ۶۵ درصد و در فولاد دنیا حدود ۷۰ درصد است.
کارشناس فولاد ادامه داد: نگاه ما به توازن در صنعت فولاد، فقط به زنجیره تولید و حل چالش‌های خودمان نیست بلکه حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، انسانی را نیز مد نظر قرار داده‌ایم و توجه به تولید فولاد سبز نیز در این راستا انجام می‌شود.
وی تاکید کرد: توسعه کمی، کیفی و متوازن یکی از رویکردهای اصلی شرکت فولاد مبارکه برای مقابله با چالش‌هاست و در این مسیر، ایجاد توازن در زنجیره تولید فولاد از سنگ تا رنگ دُنبال و سرمایه‌گذاری‌های مناسبی برای پُرکردن خلأهای موجود انجام شده است.
طیب نیا یادآور شد: برای توسعه متوازن، اجرای برنامه‌های توسعه‌‌ای در برخی مناطق کمتر برخوردار کشور و استفاده از ظرفیت‌های جغرافیایی کشور در دستور کار قرار گرفته است.
وی تاکید کرد: صنعت فولاد کشور، می‌بایست از تمام ظرفیت‌ها برای مقابله با چالش‌ها استفاده کند و شاه کلید تحقق راهبردهای مقابله با آن‌ها، نگاه نوآورانه است، نوآوری در توسعه بازار و محصول، رقابت‌پذیری در حوزه فناوری، توسعه پایدار و تولید فولاد سبز اموری هستند که باید در ارتباط صنعت و دانشگاه مورد توجه باشد.
کارشناس فولاد تصریح کرد: تنها با نگاه درون‌زا و نگاه به درون نمی‌توانیم بر چالش‌ها فائق آییم بلکه برای تحقق راهبردها باید از همه حوزه‌ها به‌ویژه دانشگاه‌ها استفاده کنیم و برای تحقق اهداف باید کل ظرفیت‌های کشور را ببینیم.
وی خاطرنشان کرد: تلاش ما این بوده که از ظرفیت نوآوری همه دانشجویان، اساتید، هسته‌های فناورانه، شرکت‌های نوپا و شرکت‌های نابالغ استفاده کنیم و اصفهان را به قطب فناوری و نوآوری کشور تبدیل کنیم و این امر نیازمند زیرساخت‌هایی از جمله توسعه زیر ساخت‌های علمی در مراکز دانشگاهی است.
وی افزود: تخصیص کارانه‌های پژوهشی از دیگر اتفاقاتی است که به صورت جدی در فولاد مبارکه دنبال می‌شود و تاکنون افزون بر یک هزار و ۲۰۰ موضوع پژوهشی در این شرکت بررسی شده و بالغ بر ۴۰۰ طرح برای حل مسائل و مشکلات صنعت فولاد و دیگر صنایع برای مشارکت مورد تایید قرار گرفته است.
وی افزود: فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین واحد صنعتی کشور و بزرگترین تولیدکننده فولاد در غرب آسیا و شمال آفریقا، موتور مُحرکه بیش از سه هزار و ۵۰۰ بنگاه اقتصادی دیگر در سطح کشور است که اشتغال مستقیم و غیرمستقیم بیش از ۳۵۰ هزار نفر را فراهم کرده است، بنابراین حل چالش‌های پیش روی این صنعت، به ارتقای جایگاه صنعت کشور می‌انجامد.
فولاد سبز و اصلاح ساختار مالی کلید برنامه‌های تحولی ذوب‌آهن برای مقابله با چالش‌ها
کارشناس فولاد در این پیوند گفت: حرکت فولادسازان به سمت تولید فولاد سبز یک ضرورت است و در دنیا واحدهای تولید فولاد به کمک کوره بلند، برای تبدیل شدن به صنعت فولاد سبز می‌بایست پروژه‌های زیست محیطی را مورد توجه قرار دهند.
مهدی کوهی ادامه داد: «ذوب آهن اصفهان» برنامه ایجاد زیرساخت‌های لازم زیست محیطی را در دستور کار قرار داده است و این روزها هفت پروژه زیست محیطی در ذوب آهن اصفهان در حال اجراست و این شرکت راهی جُز تولید محصولات سازگار با محیط زیست، ندارد.
وی گفت: در نیمه نخست امسال، تولید «ذوب آهن اصفهان» مثبت بود ولی موضوعاتی که گریبانگیر ذوب آهن است سبب شده تا برای بهبود وضعیت کارخانه، برنامه اصلاح ساختار مالی از طریق افزایش سرمایه و تجدید ارزیابی دارایی‌ها در دستور کار قرار گیرد.
کارشناس فولاد خاطرنشان کرد: اجرای برنامه‌های تحولی پیش‌رو، زیان انباشته ذوب آهن را جبران می‌کند و ظرفیت‌های این کارخانه برای مواجه با چالش‌ها را افزایش می‌دهد.
جمهوری اسلامی ایران اکنون در بین ۶۳ کشور عضو انجمن جهانی فولاد، رتبه دهمین فولادساز را به خود اختصاص داده و پیش‌بینی شده با دستیابی به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی در سال ۱۴۰۴ به جایگاه هفتمین فولادساز جهان برسد.
افزون بر ۴۰ درصد فولاد تولیدی کشور در واحدهای فولادی استان اصفهان تولید می‌شود و از «اصفهان» به عنوان «پایتخت فولاد ایران» یاد می‌شود.
