بورس در زمین بایر اقتصاد سبز می‌شود؟/بررسی اثر کاهش دخالت دولت در توسعه بازار سهام
تحلیلگر بازار سرمایه با اشاره به اثر کاهش دخالت دولت در توسعه بورس گفت: راه اندازی صندوق‌های پوشش ریسک به دو‌طرفه بودن و نقدشوندگی بازار آپشن و آتی کمک می‌کند.
به گزارش بورس امروز، محمدصادق میرزایی با انتشار مطلبی با عنوان “بورس در زمین بایر اقتصاد سبز می‌شود؟” در دنیای اقتصاد اعلام کرد: بازار سرمایه در دنیا شفاف و مولد است و به سبب اینکه رشد آن به رشد تولید و صادرات می‌انجامد، اگر توسط دولت‌ها حمایت نشود، دست‌کم مداخله منفی در آن انجام نمی‌شود. در ایران اگرچه بازار سرمایه شفاف‌ترین و مولدترین بازار است اما یکی از دولتی‌ترین‌ها است و به همین دلیل بیشترین مداخلات در آن صورت می گیرد.
علاوه بر این لازمه رشد تولید بستر مناسب اقتصادی است اما اقتصاد در ایران مخصوصا طی یک دهه اخیر با مشکلات عدیده‌ای روبرو بود. به‌طوری‌که چنانچه رشدی هم در بازار سرمایه اتفاق بیفتد ناشی از انتظارات تورمی و متغیرهای اثرگذار اما خارجی مانند دلار است.
اقتصاد ایران مثل کشورهای کمونیستی نیست اما این اقتصاد معمولی مریض و در بعضی قسمت‌ها ناکارآمد است. اقتصادی که بر پایه خام‌فروشی شکل گرفته و سهم فروش نفت در درآمدهای دولتی بسیار بالاتر از به‌عنوان مثال بخش کشاورزی است. از طرفی بخش صنعتی هم به اندازه کافی رشد نکرده است.
با توجه به ریسک‌های سیستماتیکی که به علت این ناکارآمدی و بیماری اقتصاد بر فضای بازار سرمایه حاکم است، همواره بسیاری از سهام شرکت‌ها کمتر از ارزش ذاتی معامله می‌شوند و بعضی شرکت‌هایی که حتی سودده بودند و روند مناسبی را طی کردند هم بعد از مدتی با تصمیمات نابجا و یک‌شبه ممکن است به مشکل بخورند و سود تحت تاثیر قرار بگیرد. بنابراین ریسکی که بر بازار سرمایه و فضای اقتصادی و صنعتی حاکم است بیشتر ریسک سیستماتیک است تا غیر‌سیستماتیک.
نکته بعدی موضوعی است که در مورد بازار سرمایه عنوان می‌شود و بورس را دماسنج اقتصادی می‌نامند البته این‌طور نیست. این جمله درست‌تر است که بورس دماسنج وضعیت صنایع است. بورس ایران پر از ظرفیت و فرصت است و با کوچک‌ترین تلنگر مثبت، تصمیمات مدیریتی درست، بهبود فضای ارتباطی در سیاست خارجی و … سود این شرکت‌ها می‌تواند تحت‌تاثیر قرار بگیرد. ارزش روز بازار فعلی بورس به‌شدت پایین است و این موضوع می‌تواند برای سرمایه گذاران کلان خارجی در صورت تامین امنیت سرمایه‌گذاری به‌شدت جذاب باشد.
اگر امنیت سرمایه‌گذاری وجود نداشته باشد به هیچ عنوان نمی‌توان سرمایه‌گذار خارجی جذب کرد. بنابراین چالش‌هایی از این قبیل در اقتصاد و در قدم بعد بازار سرمایه وجود دارد که وضعیت را پیچیده کرده است. قدم اول حل این مشکلات نیز بهبود روابط بین‌المللی با سایر کشورها است. هرقدر این روابط بهبود پیدا کند، چالش‌های موجود نیز بیش از پیش رفع می‌شود.
یکی از ظرفیت‌های قابل‌توجهی که در بازار سرمایه مطرح است بحث صندوق‌ها است. صندوق‌های سرمایه‌گذاری وضعیت مطلوبی نسبت به کلیت بازار سهام دارند و تعداد و تنوع آنها طی چند سال اخیر رشد مناسبی داشت اما نیازمند چارچوب‌بندی و نظارت کافی به منظور جلوگیری از رانت اطلاعاتی هستند تا ناکارآمدی و ناکارآیی بازار بر عملکرد این صندوق‌ها اثر زیادی نگذارد و در قدم بعد عملکرد این صندوق‌ها نوسانات نامتعارف در سهام را تشدید نکند.
افزایش تنوع صندوق‌ها اخیرا بسیار قابل توجه است. صندوق املاک، صندوق مختلط، صندوق درآمد ثابت، صندوق سهامی، صندوق کالایی مبتنی بر زعفران، کالاهای کشاورزی، صندوق‌های چندکالایی و صندوق‌های اهرمی و فرا صندوق‌ها عملکرد قابل‌قبولی در بازار سرمایه دارند. البته در این حوزه نیاز به تنوع بیشتر نیز احساس می‌شود. برای مثال صندوق‌های پوشش ریسک باید سریع‌تر به بازار بیایند. چرا که این صندوق‌ها به دو‌طرفه بودن و نقدشوندگی بازار آپشن و آتی کمک می‌کنند و اگر ساعت معامله و دامنه نوسان افزایش پیدا کند به نقدشوندگی بیشتر سهام کمک خواهد کرد.
مهم‌تر از آن بازار جایی است که عرضه و تقاضا قیمت را در آن تعیین می‌کند و هر چه دخالت‌های دولت در این زمینه کاهش یابد، می‌تواند به توسعه بازار سرمایه بسیار کمک کند.
