عرضه محصولات پالایشی در بورس انرژی مناسب یا نامناسب؟

به گزارش بورس امروز، در بازار سرمایه اگر هر رقابتی بر اساس عرضه و تقاضای موجود در بازار شکل گیرد، شفافیت بیشتری را ایجاد خواهد کرد. عرضه محصولات و فرآورده های نفتی و پالایشی در بورس انرژی  باعث کاهش ابهامات و افزایش شفافیت می شود. در  حال حاضر خوراک پالایشگاه های  کشور از سوی  دولت عرضه می شود.

این عرضه انحصاری سبب شده است که تا این مواد اولیه بر اساس همان قیمت پایه مورد معامله قرار گیرند و هیچ گونه تغییری نداشته باشند. مگر انکه میان  پالایشگاه ها بر سر خرید خوراک رقابت صورت گیرد که این موضوع منجر به افزایش قیمت خواهد شد، اقدامی که به نفع دولت و ضرر پالایشگاه ها تمام خواهد شد.

با از میان رفتن انحصار عرضه نفت خام و قرار گرفتن دیگر عرضه کنندگان نفت خام در کنار دولت، می توان امیدوار به عرضه خوراک پالایشی ها در بورس انرژی بود.

با توجه به مصوبه دولت در شهریورماه سال ۹۷، گزیده محصولات پالایشی با قیمت گذاری بر اساس سازوکار تعیین شده توسط قانون، در بورس انرژی عرضه می شوند. این قیمت گذاری هم در رینگ داخلی برای مصارف و خوراک صنعت میانی نفت و هم در در رینگ صادراتی برای خرید به تجار و بازرگانان برای صادرات صورت می پذیرد.

این شفافیت در سه سال اخیر (از سال ۱۳۹۷ به بعد) منجر شد تا پرونده تعزیراتی به عنوان گرانفروشی، ارزانفروشی برای پالایشگاه های کشور  تشکیل نشود. اگرچه باید با مشخص شدن قیمت پایه برای محصولات قابل عرضه در بورس انرژی، شرایط را برای انجام رقابت فراهم ساخت. در این راستا نیز کارگروه تشکیل شده از سوی انجمن ها تلاشی شد برای جلوگیری از عرضه فرآورده های پالایشگاه ها با قیمت های متفات و قیمت گذاری غیرقانونی و غیر متعارف.

پالایشگاه ها ۴۱ محصول و فراورده ویژه و ۶ محصول اصلی را دارا هستند. ۶ محصول اصلی توسط پالایشگاه ها تولید می شود و به دولت تحویل داده می شود و ۴۱ محصول ویژه نیز تماما در بورس عرضه می شود. اگرچه در این میان برخی مصرف کنندگان، تجار و یا تولید کنندگان داخلی مصرف کننده این فرآورده ها، بر نامناسب بودن عرضه شرکت های پالایشی در بورس انرژی تاکید دارند. این درحالیست که شرکت های پالایشی نمی توانند محصولات خود را در بورس انرژی  عرضه نکنند. با وجود این گاهی محصولات پالایشگاه ها، زیر قیمت و صرفا به منظور فروش در بورس انرژی عرضه می شوند، تا انبارها را برای تولیدات جددید خالی کنند. به عنوان مثال سال گذشته نفتا با ۱۵ درصد زیر قیمت فروخته شد تا پالایشگاه ها با تخلیه انبار خود قادر به تولید باشند.