بازار دو طرفه‌ای که بی‌طرف ماند
ابزار مالی به‌طور عمده مشتق یا مبتنی بر یک دارایی پایه است و به عبارتی ارزش آن‌ها برخاسته از ارزش دارایی دیگری است و به همین دلیل، ابزار مشتقه نیز نامیده می‌شود.
حمیدرضا نظری کارشناس بازار سرمایه | یکی از ابزارهای مشتقه قرارداد اختیار معامله است؛ اختیار معامله قراردادی دوطرفه بین خریدار و فروشنده است که براساس آن خریدار قرارداد حق (نه الزام و تعهد) دارد که مقدار معینی از دارایی مندرج در قرارداد را با قیمت معین و در زمانی مشخص خریداری یا به فروش رساند.
بنابراین براساس این قرارداد، دو طرف توافق می‌کنند که در آینده معامله‌ای انجام دهند. در این معامله خریدار اختیار معامله، در ازای پرداخت مبلغ معینی، حق خرید یا فروش دارایی مندرج در قرارداد را در زمانی مشخص یا قیمتی که هنگام بستن قرارداد تعیین شده است، به دست می‌آورد.
از طرف دیگر، فروشنده قرارداد اختیار معامله، در مقابل اعطای این حق به خریدار با دریافت مبلغ معینی هنگام عقد قرارداد، براساس مفاد قرارداد، آماده فروش دارایی مذکور است.
- اختیار معامله سهام در بورس ایران
بازار اختیار معامله سهام در بورس ایران یک بازار جدید نوپاست و از اواخر سال ۹۵ به وجود آمده است؛ یکی از مشکلات و ایرادات اساسی بازار سرمایه دوطرفه نبودن این بازار است؛ این نقیصه را می توان با اختیار معامله سهام به وسیله قرارداد اختیار خرید سهام و قرارداد اختیار فروش سهام تا حد بسیار زیادی رفع کرد.
در حال حاضر کارگزارانی که بازار اختیار معامله ارائه می‌دهند تحت دو پلتفرم صحرا و تدبیر فعالیت می کنند. با وجود اینکه این بازار، قابلیت حل کردن مشکل بسیار بزرگ بازار سرمایه کشور یعنی قفل صف های خرید و فروش را برخوردار است؛ اما از آن حمایت خاصی صورت نمی گیرد.
بر این اساس به نظر می رسد که راه اندازی بازار این ابزار صرفا برای رفع تکلیف صورت گرفته است؛ به گونه‌ای که فقط چند سهم شاخص ساز اقدام به انتشار این اوراق نمودند؛ ازسوی دیگر کارگزاری‌ها خدمات مربوط به ثبت نام و ارائه معاملات این بازار را سخت‌گیرانه انجام می‌دهند، مانند چک ضمانت؛ و یا مبالغ بالای موجودی نقد و سهام در پورتفوی و پشتیبانی‌های لازم توسط کارگزاری‌ها صورت نمی‌گیرد.
از مهمترین مسائل و مشکلات بازار اختیارمعامله در بازار سرمایه کشور می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نواقص سامانه‌های معاملاتی و زیرساخت کارگزاری
- عدم بازارگردانی مناسب در معاملات اختیار
- ارائه ناقص وجوه ابزار مشتقه در برخی کارگزاری‌ها همچون وثیقه سهام به عنوان وجه‌تضمین در حالیکه متن صریح دستورالعمل معاملات اختیارمعامله می‌باشد. با حل این مشکل، امکان اجرای استراتژی‌های معاملات اختیار فراهم می‌شود و نهایتا به افزایش عمق و کارایی بازار منجر خواهد شد.
- اجرا شدن فروش استقراضی سهم هایی که دارای اختیار معامله‌اند.
- محاسبه شاخصی برای بازار اختیار معامله
- ایجاد معاملات اختیار معامله برای دارایی‌های با درآمد ثابت مثل اوراق مشارکت و اخزا
