ﺳﻬــﺎم ﻋﺪاﻟــﺖ ﺑﻪ ﮔﺮو ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻰ رود

به گزارش بورس امروز، در سخنان رهبر انقلاب در خصوص آزادسازی سهام عدالت تاکید شده است که دولت تلاش کند تا سهام عدالت نزد خانوارها باقی بماند. براساس تصمیمات اتخاذ شده در ستاد اقتصادی دولت که از سوی رئیس‌جمهور اعلام شد، مقرر شد که به ازای هر برگ سهام عدالت یک میلیون تومانی ۱۴ میلیون تومان اعتبار و برای هر برگ سهام عدالت ۵۰۰ هزار تومانی هفت میلیون تومان اعتبار در کارت‌های سهام عدالت لحاظ شود. آغاز پرداخت وام به مشمولان سهام عدالت از ۲۵ بهمن سال ۱۳۹۹ آغاز شد.

مدت زمان بازپرداخت این تسهیلات سه ساله است و هیچ‌گونه مدرک یا ضامنی غیر از مدارک هویتی نیاز نیست و سهام عدالت ضامن این وام خواهد شد. تا قبل از ایام نوروز دو بانک ملی و تجارت زیرساخت‌های لازم را پیاده سازی کرده بودند و تا دو هفته مانده به سال نو بیش از ۳۰۰۰ درخواست از سوی مشمولان سهام عدالت که روش مستقیم یا روش غیرمستقیم را برای مدیریت سهام خود انتخاب کرده بودند، به سمت شرکت سپرده گذاری ارسال و توثیق آن انجام شد.

به گفته سمیه محمدی مدیر پروژه کارت‌های اعتباری شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، به طور کلی ۶۰ درصد دارایی سهامداران قابل معامله است و بانک بر مبنای همین ۶۰ درصد کارت اعتباری صادر می‌کند. این اقدام دولت در حالی انجام شده است که اکبر حیدری سخنگوی شرکت‌های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت در ارتباط با این طرح نظرات متفاوتی دارد.

به گفته وی؛ صدور کارت اعتباری سهام عدالت به نوعی نقض اصول حاکمیتی و شرکتی است و خلاف قانون تجارت محسوب می شود زیرا در این قانون آمده است که تصمیم‌گیری در موارد مرتبط با سهامداران در امتیازات و اختیارات شرکت و مجمع آن است و افراد باید از طریق مجامع پیگیر باشند. حیدری با اظهار تاسف می گوید: تبلیغات دریافت کارت اعتباری سهام عدالت از اقداماتی است که برای برگزاری مجامع الکترونیک انجام می شود.

این در حالی است که به عقیده دارابی کارشناس بازار سرمایه صدور کارت اعتباری سهام عدالت می تواند برای معیشت مردم مفید باشد اما با توجه به سوابق نظام بانکی، ارائه تسهیلات خرد از سوی بانک‌ها نمی تواند جوابگوی همه نیازها باشد.

رعایت نکردن ترتیبات قانونی

موضوع مهمی که این روزها باید پیگیر آن بود، اقداماتی است که در شورای بورس برای سهام عدالت مصوب می‌شود که یکی از آنها بحث کارت اعتباری سهام عدالت است. نوع اقداماتی که برای سهام عدالت به طور عام و خاص انجام می شود، ناشی از عدم رعایت ترتیبات قانونی است. بر اساس توصیه رئیس سازمان بورس به سهامداران عدالت، نرخ سودی که برای این کارت‌های اعتباری در نظر گرفته شده، ۱۸ درصد است، اما اگر مصرف‌کننده این کارت‌ها تا آخر هر ماه مبلغ کارت را تسویه کند، هیچ سودی از او هم گرفته نمی‌شود.

پس از ارائه درخواست به بانک‌ها و دریافت کارت اعتباری، افراد می‌توانند با مراجعه به فروشگاه‌های مشخص‌شده، اقدام به خرید تا سقف درنظرگرفته‌شده در کارت اعتباری خود کنند. چنانچه سهامداران نتوانند به تعهدات خود در قبال بازپرداخت مبالغ کارت‌های اعتباری عمل کنند، سهام عدالت آنها توسط بانک به فروش می‌رسد. این در حالی است که در صورت بازپرداخت اقساط این کارت‌ها توسط افراد به شکل منظم، اصل سهام آنها که در وثیقه است، باقی می‌ماند و عوایدی مانند سود سالانه، حضور در مجمع و حق رای متعلق به سهامدار عدالت پابرجا بوده و توسط سهامداران عدالت قابل استفاده خواهد بود. این در حالی است که مردم با دریافت سود سهام و توانایی خرج کردن آن مقروض خواهند شد.

باز هم حیدری با اظهار تاسف می گوید که به مردم القا شده است مبالغ دریافتی از طریق کارت اعتباری سهام عدالت، بلاعوض است؛ در حالی که این مبلغ به عنوان وام با بهره ۱۸ درصد است. در صورتی که دریافت کنندگان از زمان دریافت این مبلغ تا یک ماه، کل مبلغ را به بانک مربوطه پرداخت کنند؛ میزان بهره وام بخشیده خواهد شد، درغیر اینصورت به صورت وام ۳ ساله با بهره ۱۸ درصد بازپرداخت خواهد شد.

در صورتی که افراد این مبالغ را پرداخت نکنند، سهام عدالت خود را از دست خواهند داد. این در حالی است که دارابی در خصوص مقروض شدن مردم معتقد است بدهکار شدن مردم چندان بار منفی ندارد زیرا مردم می توانند این پول را خرج کرده و مجدد بازگردانند. متاسفانه در نظام اقتصادی کشور، کارت اعتباری برای مردم تعریف نشده است و مردم تا زمانی که حقوق دریافت نکنند، نمی توانند مایحتاج خود را خریداری کنند در حالی که با این اقدام مردم می توانند به میزان لازم استفاده کرده و سرمایه آن را پرداخت کنند. هرچه این روند ادامه یابد، میزان اعتبار افراد بیشتر می رود.

طرح کارت اعتباری سهام عدالت قابلیت اجرایی خوبی ندارد

جنس تسهیلات کوتاه مدت سهام عدالت از نوع بازار سرمایه است. بنا به گفته دارابی در نظام بانکی کشور، مشکلات زیادی در تسهیلات خرد وجود دارد. زیرا بانک های کشور تمایل چندانی به ارائه تسهیلات خرد به مردم ندارند. بانک ها در تلاشند که تنها تسهیلات کلان ارائه دهند و عملیات‌های کلان آنقدر بالاست که تمایلی به ارائه خدمات تسهیلاتی خرد به مردم ندارند. در نتیجه مردم روند سختی را برای دریافت وام های کوتاه مدت با رقم های پایین دارند.

مساله مشکلات در نظام بانکی نکته ای است که بسیاری از کارشناسان در خصوص سهام عدالت در آن نقطه اشتراک دارند. مطابق با گفته های حیدری سیستم بانکی کشور نیز توان تامین این میزان نقدینگی را ندارد.

بر این اساس بسیاری از کارشناسان معتقدند که بهتر است کارت اعتباری سهام عدالت از سوی بازار سرمایه به مردم ارائه شود به گونه ای که دارابی می گوید: با توجه به اینکه شرکت های سرمایه گذاری استانی سهام عدالت در بازار سرمایه فعال هستند و سهامداران آن نیز عضوی از بازار سرمایه اند، بازار سرمایه می تواند ابزارهای مناسبی برای ارائه تسهیلات خرد برای سهامداران باشد. به عقیده بنده سبدگردان ها می توانند نهاد خوبی برای ارائه این تسهیلات باشند.

بر این اساس با توجه به این که نظام بانکی تمایلی به ارائه تسهیلات خرد ندارد، بعید است که مردم نیز از این امکان استقبال کنند. اما بازار سرمایه پتانسیل های خوبی را برای اجرای این طرح دارد. بازار سرمایه با داشتن حدود ۲۸ میلیون کد فعال، خرید و فروش های بیشتری دارد. همچنین بازار سرمایه تطبیق پذیری بیشتری نسبت به نظام بانکی در ارائه تسهیلات خرد دارد. امیدواریم که بتوان از این پتانسیل بازار برای ارائه تسهیلات خرد به مردم استفاده کرد.