سیاست‌گذاری اشتباه سازمان بورس و اوراق بهادار در هفته های ابتدایی سال جدید

شنیده‌ها حاکی از آن است که قانون دامنه نوسان نامتقارن حداقل تا پایان سال‌جاری به قوت خود باقی است. این تداوم می‌تواند رخوت حاکم در بازار سرمایه را وارد فاز جدیدی از افت فرسایشی کند. ت بنا به گفته دهقان دهنوی رییس سازمان بورس و اوراق بهادار دامنه نوسان مثبت و منفی پنج بود که با تصمیم گیری به مثبت شش و منفی دو رسید.

اجرای سیاست درست یا غلط؟

به گفته دهقان دهنوی بر این اساس، اولا افزایش دامنه نوسان مورد تاکید شورا قرار گرفت؛ ثانیا این افزایش به شکل تدریجی همراه با اطلاع رسانی کامل و آمادگی بازار انجام می شود و ثالثا مقرر شد که همراه با سیاست افزایش دامنه نوسان ، فرهنگ سازی و ترویج روش های سهامداری غیر مستقیم نیز انجام شود.

دامنه نوسان باید بازتر از آن چیزی باشد که اکنون هست، چرا که کارایی بازار این را حکم می‌کند. این در حالی است که  سیاست‌گذار ۴ تصمیم جدید را در راستای فروکش کردن تب هیجانی فروش بازار سهام اعمال کرد که البته با واکنش‌‌های مثبت و منفی همراه شد؛ اقتصاددانان تصمیمات مزبور همچون دامنه نوسان نامتقارن مثبت ۶ درصد و منفی ۲ درصد را اولاُ مصداق دخالت در بازار (معامله)، ثانیاً تاخیر در کشف قیمت ثالثاً سر ریز نوسان به روزهای بعد و رابعاً اثر کهربایی (شتاب قیمت به سقف یا کف قیمتی) می‌دانند.

با تداوم اجرای سیاست دامنه نوسان نامتقارن، کما بیش نیمی از نمادهای معاملاتی در هر روز با صف‌های فروش و عدم‌تحرک معاملاتی دست و پنجه نرم می‌کنند.

به‌رغم آشکار شدن آثار منفی ادامه این سیاست بر نقدشوندگی بازار و کاهش انگیزه خریداران به دلیل هراس از افتادن در تله صف‌های فروش، هنوز نهاد ناظر زمان مشخصی در خصوص نحوه تغییر محدودیت‌ها اعلام نکرده است. این در حالی است که در آخرین جلسه شورای عالی بورس در هفته پایانی اسفند، اختیارات لازم به سازمان جهت تعدیل محدوده نوسان بر اساس ملاحظه شرایط اعطا شد.

محدودیت نقد شوندگی با باز شدن دامنه نوسان

بنا به گفته رییس سازمان بورس، سازمان بورس درصدد است کمک کند تا نقدشوندگی بازار بالا رود. در ابتدای سال ۹۹ به خاطر اینکه روند صعودی شدیدی در بازار سرمایه وجود داشت، نصاب صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سقف سهام آنها را تغییر داده‌ایم.

از دید بسیاری از صاحب‌نظران این تصمیمات بدون پشتوانه کارشناسی لازم صورت گرفته و انتظار می‌رود سیاست‌گذار تصمیمات جدی دیگری را در این راستا به انجام برساند.

در سوی دیگر اما رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به انتقادات تاکید کرده تصمیم‌گیری درباره دامنه نوسان با بررسی اثر تصمیمات جدید تغییر خواهد کرد و نباید در این خصوص نگران بود. البته برخی از فعالان بازار سرمایه با حمایت از تصمیمات مزبور، معتقدند رفتار ناظر بازار را در چارچوب شرایط کنونی روند دادوستدها در بازار سهام مورد ارزیابی قرار داد. این در شزرایطی است که  بازار سرمایه با چرخه‌ای معیوب رو به رو است.

بر این اساس همان طور که در گزارش‌های پیشین نیز بارها به آن اشاره شد، به کارگیری قوانین ابداعی مسوولان نظیر دامنه نوسان و حجم مبنا سبب شده تا در ادوار گوناگون جریان عادی عرضه و تقاضا در معرض خطر قرار گیرد و نقدشوندگی به عنوان یکی از ارکان مهم ثبات و سلامت بازارهای مالی تهدید شود.

هم اکنون نیز در بازار سرمایه این اتفاق افتاده است. در حالی که به گفته بسیاری از کارشناسان اوضاع سهام از لحاظ بنیادی در موقعیت خوبی قرار دارد، ریسک نقدشوندگی که به میزان سهولت تبدیل یک دارایی به وجه نقد اشاره دارد، در بورس و فرابورس تا حد قابل توجهی افزایش یافته است.

دلیل این افزایش نیز چیزی نیست جز قانون حجم مبنا که در همدستی با  دامنه نوسان نامتقارن در عمل انجام معاملات در جهت رسیدن قیمت‌ها به تعادل را ناممکن کرده است.