به گزارش بورس امروز، وزارت نفت مردادماه امسال دستوری برای تخفیف خوراک پالایشی‌ها ابلاغ کرد که طبق آن قیمت خوراک این شرکت‌ها از فوب خلیج فارس (براساس گزارش‌های نشریه پلتس) به میانگین قیمت ماهانه معاملات صادراتی محموله‌های نفت خام سبک و سنگین تغییر یافت.
بسیاری از کارشناسان این عملکرد را عاملی برای جذابیت بیشتر این شرکت‌ها اعلام کردند تا راهی برای کاهش قیمت خوراک پالایشگاه‌های کشور باشد.
در نتیجه انتظار می‌رفت که با این رخداد صندوق پالایش یکم نیز جذابیت بالایی برای سهامداران داشته باشد، در کنار این رخدادها شاهد تخفیف ۲۰ درصدی و سرانجام ۳۰ درصدی پذیره‌نویسی این صندوق بودیم تا سهامداران این صندوق متضرر نشوند و به عبارت اقتصادی توجیه سرمایه‌گذاری داشته باشد.
با وجود اینکه برخی کارشناسان همواره تأکید بر ارزندگی صندوق در بلندمدت داشتند اما بی‌گمان همه سهامداران با دیدگاه بلندمدت اقدام به سرمایه‌گذاری ننموده‌اند و مناسب با ریسکی که پذیرفته‌اند انتظار بازده کوتاه‌مدتی نیز از فروش این صندوق دارند؛ به‌طوری که در دارا یکم نیز این رخداد اجرا شد و سرمایه‌گذاران اولیه از بازده قابل توجهی با فروش واحدهای این صندوق به دست آورده‌اند.
باتوجه به نگرانی‌هایی که درباره بازگشایی این صندوق وجود دارد، در این گزارش به پیشنهادهایی که برخی نسبت به بازگشایی این صندوق داشته‌اند، می‌پردازیم، این پیشنهادها شامل دو پیشنهاد بازارگردانی صندوق توسط دولت و تخفیف نرخ خوراک است.
باتوجه به برخورداری قیمت خوراک پالایشی‌ها در مردادماه امسال تخفیف، ابتدا لازم است اثر این تخفیف را بر پالایشگاه‌ها را درک کنیم تا عقلایی یا غیرمنطقی بودن پیشنهاد تخفیف خوراک مجدد را برای پالایشی‌ها درک کنیم.
تخفیف خوراک پالایشی‌ها قیمت محاسبه نفت خام و میعانات گازی از فوب خلیج فارس به درصدی از میانگین قیمت فروش صادراتی نفت خام ایران است که از آن به عنوان α و β یادشده است، تغییر داده است.
برای بیان جزئیات بیشتر از تأثیرگذاری نرخ خوراک پالایشی‌ها بر درآمد و هزینه آن‌ها به صورت‌های مالی شرکت‌های پالایشی حاضر در بورس مراجعه می‌کنیم.
از آنجا که حضور شرکت‌ها در بورس زمینه شفافیت عملکردی این شرکت‌ها را فراهم می‌کند بهترین زمینه برای آگاهی بیشتر سرمایه‌گذاران از وضع شرکت‌هاست.
طبق گزارش‌های تفسیری شرکت‌های پالایشی نرخ خوراک اعلامی به‌دلیل محدودیت‌های عرضه صادراتی نفت توسط دولت در بازارهای جهانی، به جای ماهانه به صورت فصلی ارائه می‌شود که آن نیز علی الحساب است.
به عبارت دیگر ارائه گزارش‌های شرکت‌های پالایشی تا زمانی که نرخ قطعی توسط وزرات نفت اعلام نشود، قابلیت اتکا ندارد.
افزون بر این، شرکت‌های پالایشی اعلام نکرده‌اند که این نرخ‌ها حتی درصورت قعطی شدن احتمال تغییر دارند بنابراین این رخداد شفافیت هزینه‌ها و درآمدهای شرکت‌های پالایشی را تا حدودی کم می‌کند. باتوجه به اینکه نرخ‌های اعلامی به صورت علی‌الحساب بعد به پالایشگاه‌ها اعلام می‌شود زمینه انتشار صورت‌های مالی حسابرسی شده پالایشگاه‌ها را در پایان سال مالی را ناممکن می‌کند.
در کنار این نبود اتکای نرخ‌های اعلامی علی الحساب به شرکت‌های پالایشی، باید توجه داشت که دولت قیمت فرآورده‌های این شرکت‌ها را تعیین می‌کند.
از آنجا که بخشی از فرآورده‌های این شرکت‌ها به عنوان فرآورده اصلی توسط شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی عرضه می‌شود، بنابراین مبلغی به‌طور مستقیم در اختیار این شرکت‌ها قرار نمی‌گیرد.
طبق گزارش‌های تفسیری پالایشی‌ها در سازمان بورس، ابتدا مابه التفاوت فروش این فرآورده‌ها با قیمت صادراتی یا وارداتی آن‌ها محاسبه و پس از افزودن هزینه‌هایی همچون حمل و نقل و… در حساب بدهکار نزد شرکت‌های اصلی و فرعی تابعه وزارت نفت ثبت و در نهایت در حاسب بدهکار دولت (خزانه داری کل کشور) ثبت می‌شود و حداکثر تا تیرماه سال بعد تسویه فیزیکی و مالی انجام می‌شود.
طبق گفته برخی کارشناسان این نحوه محاسبه به این صورت است که اگر مابه‌التفاوت به صورت کسری باشد شرکت‌های پالایشی ملزم هستند فوری تسویه حساب را اجرا کنند، اما درصورتی که حساب‌های فوق بدهکار شوند به صورت مطالبات پالایشی از شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی تا زمان اعلام شده ممکن است باقی بمانند.
این رخداد سبب می‌شود شرکت‌ها نتوانند هزینه‌ها و درآمدهای خود را به‌طور شفاف به اطلاع سهامداران برسانند.
نتیجه این گفته‌ها می‌تواند این باشد که انتظار داشتن از تخفیف خوراک دوباره چندان تأثیری بر فعالیت شرکت‌ها نخواهد داشت زیرا تخفیف اعلام شده در مردادماه نیز تأثیر خود را آشکار نکرده است.
مورد دیگر مربوط به بازارگردانی صندوق پالایش یکم است، این موضوع به قوانین سازمان بورس ربط دارد، برای دارا یکم هم تجربه نشان داد ، دامنه نوسان ۱۰ درصدی برای صندوق‌های قابل معامله موثرتر از تعیین بازارگردان است.
نتیجه نهایی این سخن آن است که سهامداران و پذیره‌نویسان صندوق پالایشی یکم درصورتی که دیدگاه بلندمدت داشته باشند باید منتظر نتایج تخفیف خوراک مردادماه باشند و برای بازده کوتاه مدت تنها وضع بازار در شرایط بازگشایی نماد تعیین کننده خواهد بود
در نتیجه در شرایطی که بازار افت و خیزهای خود را تجربه می‌کند باید تنها شاهد سبز و قرمز شدن نمادهای بورسی و فرابورسی بود و به زمانی مناسب برای بازگشایی امید بست.
