مطرح کردن بحث خام فروشی یک دروغ بزرگ است

به گزارش روند بورس امروز، صنعت پتروشیمی کشورمان در مقایسه با صنایع دیگر دچار پیچیدگی خاصی است. نیاز کشور به تولیدات محصولاتی با کیفیت و متنوع و همچنین افزایش صادرات باعث شده تا در سال‌های اخیر بحث مربوط به جلوگیری از خام فروشی در کشورمان مطرح شود. بسیاری معتقدند که نباید منابع طبیعی را به صورت خام و بدون ایجاد ارزش افزوده صادر کرد.

در همین زمینه با محمدرضا مدیری مدیرعامل پتروشیمی زنجان به گفت‌وگو پرداختیم. وی مطرح کردن بحث خام فروشی را یک دروغ می‌داند و معتقد است که بر اساس نیاز اقتصادی باید در خصوص صادرات یا عدم صادرات تصمیم گرفت. یعنی این صرفه اقتصادی است که تعیین می‌کند چه کالایی به صورت خام و چه کالایی به صورت ارزش افزوده صادر شود. شرایط کلی صنعت پتروشیمی، توسعه یا عدم توسعه این صنعت و مشکلات و چالش‌های این صنعت و همچنین جایگاه این صنعت در بازار سرمایه بخش دیگری از گفت‌وگوی ما با مدیرعامل پتروشیمی زنجان است.

وضعیت صنعت پتروشیمی کشورمان را با توجه به شرایطی که تحریم‌ها به وجود آورده است را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اگر بخواهم به صورت عام در مورد صنعت پتروشیمی صحبت کنم باید بگویم که این صنعت هم قدرتمند است و هم وضع و حال عمومی این صنعت هنوز خوب است. در یک حوزه‌هایی در پتروشیمی شاید تاریخ به ما فرصت آن را ندادکه به جای دلخواهمان برسیم. ما حوزه مهندسی تقطیری به شدت توانمند هستیم. در مهندسی پایه هم در عمده حوزه‌ها به جایی وابستگی نداریم.

اما در تکنولوژی و دانش فنی خیلی متاسفانه عمق پیدا نکرده‌ایم. چرا که شرکت‌های مهندسی در کشورمان درآمدهایشان به حدی نمی‌رسد که بخواهند دانش فنی را گسترش بدهند و عمق ببخشند. در ساخت تجهیزات هم ما در بخشی که اقلام روتاری وجود دارد و دانش ایرودینامیک نیاز است ما عقب هستیم. یعنی ما در بحث ایرودینامیک و ترمودینامیک هنوز جای کار داریم. اگر این دو جزء هم در سال‌ های گذشته به صنعت ما اضافه می شد احتمالا امروز وضع صنعت پتروشیمی‌مان به مراتب حادی وجود نداشته است. در این خصوص فقط هزینه‌ها بیشتر شده است.

در بحث مراودات مالی اصولا چه راهکاری وجود دارد؟

اگر در دنیا همه کشورها به یک کنوانسیون پیوسته‌اند به آن معنی است آن کنوانسیون ضروری است. خودمان را از ارتباطات بانکی محروم نکنیم و دچار خود تحریمی نشویم. تحریم‌هایی که آمریکایی‌ها گذاشته‌اند تحریم‌ بین‌المللی نیست و روزنه‌هایی برای نفس کشیدن صنعت از آن پیدا می‌شود. چون صنعت نفس می‌کشد و خودش راه‌حل پیدا می‌کند تصمیم‌گیران فکر می‌کنند که اوضاع خوب است. صنعت مانند مریضی است که تنگی نفس دارد اما هنوز نیفتاده که اگر فشاری به آن وارد شود قطعا زمین می‌افتد. در خصوص کارهای تجاری هم باید بگویم که ما در فروش محصولات به صورت بلندمدت دچار مشکل هستیم. مثلا شرکت‌ها به دلایل مختلف جسارت فروش ۱۰ ساله محصولات به تجار را ندارد.

در حال حاضر ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی ما چقدر است؟ صنعت پتروشیمی کشورمان روی تولید چه محصولاتی تاکید دارد؟

صنعت پتروشیمی ما عمدتا صنعت گاز است تا نفت. ما دومین منابع گاز دنیا را داریم که از آن هم خیلی نمی‌توان استفاده خاصی کرد. یا باید به صورت انرژی و سوخت استفاده کنیم و تولیدات دیگری توسط کارخانه ها داشته باشیم. این سوخت می تواند برای ایجاد گرمایش یا حمل و نقل هم استفاده شود. تنها ۷ درصد گاز طبیعی مصرفی کشور در صنعت پتروشیمی استفاده می‌شود. در خود صنعت هم به طور مستقیم می‌توان آن را تبدیل به متانول و آمونیاک اوره  کرد. در یک دوره‌ای ما در ساخت این محصولات تردید کردیم و همین باعث شد در سکوتی که ما داشتیم رقبای‌مان نهایت استفاده را ببرند. اما به هر حال صنعت پتروشیمی ما چه در پایین دست صنعت نفت و چه در پایین دست صنعت گاز عمدتا به تولید کالاهای مرسوم‌تر پرداخته‌ایم.

اوره، متانول و پلی‌پروپیلن و… تولید کرده‌ایم اما خیلی پایین‌تر از این حد نرفتیم. خیلی به پایین‌ دست این صنعت ورود نکردیم که ارزش افزوده بیشتری به دست آوریم. دلیل آن هم این بوده که فرصت توسعه در این بخش وجود نداشته است. تا سال ۸۶ پتروشیمی در وضعیت بسیار خوبی قرار داشت اما به یکباره حرکت رو به جلو متوقف شد. به همین علت محصولات متنوعی در صنعت پتروشیمی ایران نمی‌بینید.

به بحث تولید محصولات با ارزش افزوده بالا اشاره کردید. چه اقداماتی قرار است برای تولیدات با ارزش افزوده بالا در شرکت شما انجام شود؟

ببینید در پایین دست اوره خیلی کالایی برای توسعه نیست. اوره مانند متانول یا پلی پروپیلن نیست که بتوان در آن عمیق و عمیق‌تر شد. ما در همان محصولات محدودی که زیر دست اوره وجود دارد مانند کودهای شیمیایی که گران‌تر هستند کار کرده‌ایم و برنامه داریم.

به نظر شما صنعت پتروشیمی این توانایی و پتانسیل را برای جایگزینی با صنعت نفت و جلوگیری از خام فروشی دارد؟

این جمله خام فروشی یک دروغ است که سال‌ها با آن‌ درگیر هستیم. هر چیزی که فروش آن در اقتصاد صرفه داشته باشد باید انجام داد. یک جایی کالایی صرف می‌کند که به صورت خام به فروش برود و یک جایی صرفه با این است که به صورت ارزش افزوده به فروش برسد. موضوعات استراتژیک را نیابد با موضوعات اقتصادی خلط کنیم. یک جایی ضرورت دارد که نفت را به صورت خام بفروشیم. اگر نفت را نفروشیم به راحتی بازار را از دست می‌دهیم.

با توجه به شرایط فعلی چه پیشنهادی برای بهبود وضعیت پتروشیمی کشور دارید؟

یک پیشنهاد استراژیک ساده دارم و این است که دولت دست از سر صنایع و بخش خصوصی بردارد. یعنی به بهانه‌های مختلف بازار را دستکاری نکند.

وضعیت گروه پتروشیمی را در بازار سرمایه چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سهام صنعت پتروشیمی سهام قوی و قدرتمندی است. یعنی هرکسی که سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه می‌کند باید در پورتفوی خودش سهام پتروشیمی‌ها را هم داشته باشد. پورتفویی که سهام پتروشیمی در آن نباشد به نظر من پورتفوی مناسبی نیست. چرا که بخش مهمی از اقتصاد ایران به صنعت پتروشیمی وصل است. من این صنعت را با دوام‌تر از سایر صنایع می‌دانم. جدا از برخی شرکت‌های پتروشیمی در حال حاضر به زور قیمت خوراک زنده‌اند و وضع تکنولوژیکی بدی دارند اما اگر هزینه استهلاک را از برخی دیگر از شرکت‌های پتروشیمی حاضر در بازار سرمایه کم کنیم، بعضا تا ۲ برابر قیمتی که در بازار سرمایه معامله می‌شوند ارزش دارند.