بازار سهام میان وسوسه بازگشت و سایه بی‌اعتمادی
بازار سهام ایران به دلیل بی‌اعتمادی به سیاست‌گذاری‌ها و ریسک‌های سیاسی، با بازدهی ضعیف و خروج سرمایه‌گذاران مواجه است. ابزارهای حمایتی مانند “بیمه همیار” و افزایش ضریب صندوق‌های اهرمی، تنها در صورت هماهنگی با سیاست‌های کلان اقتصادی (ثبات قوانین، کنترل تورم، رشد اقتصادی) و بهبود عملکرد شرکت‌ها، می‌توانند به بازسازی اعتماد و جذب سرمایه کمک کنند. در غیر این صورت، اثر آن‌ها محدود و کوتاه‌مدت خواهد بود.
به گزارش بورس امروز؛ در شرایطی که طی ماه‌های اخیر بازدهی بازار سهام در مقایسه با صندوق‌های درآمد ثابت ضعیف‌تر بوده و شاخص کل در محدوده‌ای کم‌رمق نوسان می‌کند، طبیعی است که سرمایه‌گذاران حقیقی به‌خصوص خردها، برای ورود دوباره به بازار مردد باشند. تجربه‌های زیان‌بار سال‌های اخیر، بی‌اعتمادی به سیاست‌گذاری‌های ناپایدار، و نوسانات ناشی از ریسک‌های سیاسی (از جمله تنش‌های ژئوپلیتیک، نااطمینانی نسبت به فعال سازی مکانیسم ماشه)باعث شده سرمایه‌گذاران در فاز «دفاعی» باقی بمانند.
در این فضا، ابزارهایی نظیر«بیمه همیار» که به‌نوعی بازگشت اصل سرمایه در برابر ریسک کاهش قیمت را تضمین می‌کند، در نگاه اول جذاب به‌نظر می‌رسند. اما مسئله اینجاست که ابزار به‌تنهایی نمی‌تواند جایگزین شفافیت، اعتماد و افق روشن برای سرمایه‌گذاری شود. اگر سیاست‌گذار بازار سرمایه صرفاً به ارائه ابزار بدون ارائه راهبرد جامع توسعه بازار بسنده کند، احتمالاً استقبال محدودی از این طرح‌ها خواهد شد.
در واقع، فعالان بازار برای بازگشت نیازمند مجموعه‌ای از اطمینان‌بخشی‌ها هستند؛ اعم از ثبات قوانین، مدیریت نرخ بهره در بازار پول، مهار کسری بودجه دولت، بهبود عملکرد عملیاتی شرکت‌ها، و همچنین چشم‌انداز رشد اقتصادی. در نبود این موارد، بیمه همیار ممکن است نقش مکملی برای حفظ سرمایه بازی کند، اما به‌تنهایی نمی‌تواند بازی را تغییر دهد.
ترکیب ابزارهای حمایتی مانند «بیمه همیار» و افزایش ضریب صندوق‌های اهرمی به ۷۰ درصد از منظر طراحی، گامی هوشمندانه برای افزایش جذابیت بازار سهام در نگاه معامله‌گران ریسک‌پذیرتر است. اما اثربخشی این ابزارها در متوقف‌کردن روند خروج پول، بیش از هر چیز به شرایط کلان اقتصاد و رفتار سیاست‌گذار بستگی دارد.
در حال حاضر، بخش زیادی از پول‌هایی که خارج یا وارد صندوق‌های درآمد ثابت شده‌اند یا در بازارهای موازی (مانند طلا، ارز و رمز ارز) در حال گردش‌اند. بازگشت این منابع به بورس نیازمند ایجاد یک روند پایدار صعودی و جذاب در قیمت سهام است. افزایش قدرت اهرم صندوق‌ها، در بهترین حالت می‌تواند ابزار تقویت‌کننده این روند باشد، نه عامل اصلی آن.
همچنین نباید فراموش کرد که ابزارهای اهرمی، به‌ویژه در بازارهایی با نقدشوندگی پایین و عمق کم می‌توانند ریسک سیستماتیک بازار را هم افزایش دهند. اگرچه افزایش ضریب می‌تواند در کوتاه‌مدت به رشد ارزش معاملات و شاخص‌ها کمک کند، اما در نبود چشم‌انداز بنیادی مناسب ممکن است پس از دوره‌ای نوسان صعودی بازار مجدداً با اصلاح سنگین‌تری مواجه شود.
در مجموع، اگر این ابزارها در قالب بسته‌ای هماهنگ با سیاست‌های پولی، تقویت حکمرانی شرکتی، بهبود عملکرد بنگاه‌ها و برنامه تثبیت نرخ ارز ارائه شوند، می‌توانند بخشی از اعتماد ازدست‌رفته را بازسازی کنند. اما در غیاب آن‌ها، احتمالاً اثرات‌شان محدود به بازه‌ای بسیار کوتاه‌مدت خواهد بود.
علی آقائی مدیر مطالعات و بررسی‌های اقتصادی گروه مالی صبا تامین
منبع: ماهنامه شماره ۱۰۹ بورس امروز-مرداد ماه
