بازاری که هر روز ارزنده‌تر می‌شود

به گزارش بورس امروز؛ همه فعالان بازار می‌دانند که اتمسفر بازار بعد از سال ۱۳۹۹ و آن اتفاقات عجیب و غریب تغییر کرد و فضای تحلیلی و تصمیم‌گیری بعد از ۹۹ کاملا متفاوت از سال‌های گذشته آن است. البته اگر قبول داشته باشیم که اصلا تحلیل جایی در بازار این سه سال گذشته داشته باشد.

در واقع اوضاع پیچیده بازار بعد از سال ۹۹ با بازیگران انبوه جدید و افکار متفاوت و رکود سال بعد از آن مصادف شد با استقرار دولت جدید و شروع تصمیمات سیاسی و اقتصادی جدید که آنچنان همسو با سرمایه‌گذار و سرمایه‌گذاری نبود.

کسری بودجه دولت و نیاز به تامین منابع دولت از یک سو و تفکراتی که با سوبسید به تولیدکننده‌های بزرگ و استفاده آنها از منابع طبیعی کشور مشکل اساسی داشتند از سوی دیگر باعث شد طی دو سال گذشته چندین مرتبه با تغییر عوارض و شرایط مالیاتی شرکت‌ها و نرخ‌های فروش شرکت‌های بزرگ ضربه بزرگی به بدنه بازار سهام زده شود. ضربه‌ای مهلک که بی‌اعتمادی ایجاد شده ناشی از آن باعث خروج هر روزه نقدینگی، آن هم بعد از سه سال رکود در بازار شده است.

مساله آزاردهنده در بازار سرمایه نرخ بدون ریسک در حوزه مالی می‌باشد. احتمالا به بهانه جذب منابع آزاد در جامعه و جلوگیری از رشد نقدینگی کل، نرخ بهره بانکی روند افزایشی خود را از سال گذشته آغاز کرده است. بطوریکه اگر نرخ بازدهی اوراق دولتی را فهرست کنید، با بازدهی بالاتر ۳۶ درصد مواجه می‌شوید. با مراجعه به بانک‌ها حتی دولتی‌ها با مبالغ بالاتر از پنجاه یا صد تومان پیشنهاد نرخ ۳۲ درصد بانکی را دریافت می‌کنید و صندوق‌های درآمد ثابت هم که نرخ‌های موثر بالاتر از ۳۲ درصد را تقدیم سرمایه‌گذاران می‌کنند.

به همین نسبت شرکت‌ها که برای طرح‌های توسعه‌ای خود یا حتی برای سرمایه در گردش و امور جاری خود طبق روال گذشته تامین مالی از محل انتشار اوراق یا اخذ تسهیلات را انجام می‌دادند، الان با سود تسهیلات بالای ۳۵ درصد برای بازپرداخت وام بانک و نرخ بازپرداخت بالاتر از ۴۰ درصد برای بازپرداخت اوراق مواجه شده‌اند. بدیهی است که بسیاری از طرح‌ها و شرکتها با این نرخ‌های جدید از توجیه اقتصادی خارج شده و متوقف می‌شوند. بنابراین در صورتی که این نرخ‌های بهره در نیمه دوم سال نیز ادامه‌دار باشد تا پایان سال باید منتظر اثرات مخرب قابل توجه آن در سودسازی شرکت‌های تولیدی و خدماتی باشیم. اثراتی که جبران آن به زودی قابل بازگشت نخواهد بود.

لذا به نظر می‌رسد این شرایط و این نرخ‌های بهره و تامین مالی دلیل بعدی سرمایه‌های بزرگ برای عدم ورود به بازار سرمایه و تحمل ریسک‌های متعدد آن خواهد بود.

موضوع بعدی و تازه برای بازار سرمایه، مساله شهادت نابهنگام رئیس جمهور و هیات همراه و تغییر یکباره و پیش‌بینی نشده در مسیر اقتصادی کشور است. به رغم بحث‌های مطرح شده در محافل بازار سرمایه، به نظر نمی‌رسد که با تغییر آتی رئیس جمهور و هیات وزیران، تغییر ویژه‌ای در مسیر سیاسی کشور و روند مذاکرات و روابط کلان بین‌المللی ایجاد شود. اما قطعا با آمدن دولت جدید و تغییر وزرای اقتصادی، شاهد تغییر کم و زیاد در مسیر تصمیم‌گیری‌های اقتصادی خواهیم بود. لذا تا دوره انتخاب رئیس دولت جدید و مشخص شدن وزرای اقتصادی و خط فکری دولت، باز هم بازار سرمایه در یک بلاتکلیفی جدید قرار گرفته است و سرمایه‌های کلان ترجیح می‌دهند در کنار (صندوق های فیکس) بمانند تا شرایط جدید را بررسی کنند.

اما با این حال بازار سرمایه به رغم همه ریسک‌ها و بلاتکلیفی‌های موجود کماکان ارزنده‌ترین بازار سرمایه‌گذاری کشور است. با رکود قابل توجهی که در بازار املاک کشور شاهد هستیم، هیچ خریداری رغبت برای ورود سرمایه خود به این بازار را ندارد. بازار دلار نیز به دلیل اخبار مذاکرات و میزان مناسب فروش نفت طی ماه‌های گذشته روند کاهشی را در پیش گرفت و طی چند وقت گذشته بیشتر از ۱۵ درصد از ارزش خود را از دست داد و تا قبل از شهادت رئیس جمهوری روند ریزشی خود را دنبال می‌کرد. بنابر این بازار دلار نیز پتانسیل جذب منابع آزاد را ندارد. بازار خودرو نیز به تبع دلار، دیر مدتی است که وضعیت رکود را پیش روی خود دارد.

اما بازار بورس تنها بازاری است با رشد‌های ملک و دلار و خودرو طی سال‌های گذشته همراه نشده و عقب ماندگی شدید تورمی در دل آن موج میزند. سرمایه‌گذاران بورسی طی سه سال گذشته نه تنها در حوزه فعالیت خود بازدهی مناسبی را کسب نکرده‌اند بلکه در مقایسه با سایر بازارهای موازی فرصت‌های سودآوری خارج از بورس را نیز از دست داده‌اند. لذا بازار بورس تنها بازار ارزنده ایست که طی چند سال گذشته ارزنده باقی مانده و مشخص نیست چه زمانی از این ارزندگی خارج خواهد شد.

نویسنده: احسان حاجی- مدیرعامل و عضو هئیت شرکت سبدگردان سینا

منبع: شماره ۹۵ نشریه بورس امروز- خرداد ۱۴۰۳