سهام عدالت در چه حال است؟

به گزارش بورس امروز، شنیده‌ها حاکی بر این است که در روزهای پایانی دولت دوازدهم، برخی از کارگزاری‌ها اقدام به ثبت سفارش فروش سهام عدالت کرده‌اند؛ این در حالی است که دولت با توجه به ریزشی بودن بازار و لزوم مدیریت دارایی مردم، طی یک سال گذشته خریدوفروش سهام عدالت را متوقف کرد. در این میان آنچه که حاصل شده، نگرانی از عرضه‌های سنگین سهام عدالت و ریزش‌های شدید است.

صدور ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت

نزدیک به یک سال است که ابلاغیه آزادسازی سهام عدالت از سوی رهبر انقلاب اعلام‌شده و به دنبال آن، آیین‌نامه آزادسازی سهام عدالت در شورای عالی بورس نیز تصویب شد.

در این مدت اقدامات دولت و شورای عالی بورس نه‌تنها منجر به آزادسازی سهام عدالت نشد بلکه منجر به آشفته‌بازاری شد که اکنون با آن روبرو هستیم. اکبر حیدری سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت درحالی به انتخاب روش مستقیم سهام عدالت از سوی اکثریت مشمولان سهام عدالت برای مدیریت سهام خود اشاره می کند که همین مشمولین از شرایط این روش مدیریتی ناراضی هستند. متأسفانه دولت نیز به‌جای تشویق مردم به باقی ماندن در روش غیرمستقیم، آن‌ها را به سمت مدیریت مستقیم دعوت کرد.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت با اشاره به اینکه ۱۹ میلیون سهامدار سهم عدالت، روش مستقیم را انتخاب کرده‌اند، بر این باور است که در حال حاضر بسیاری از آن‌ها پشیمان هستند و می‌خواهند به روش غیرمستقیم بازگردند زیرا پیچیدگی های مدیریت مستقیم برای سهامداران سهام عدالت که تسلطی به بازار سرمایه ندارند، دشوار است. این در حالی است که بسیاری از سهامدارانی که این نوع روش را انتخاب کرده‌اند، برخلاف شعارها، تاکنون هیچ قدرتی در اعمال مدیریت سهام خود نداشتند. آن‌ها نمی‌توانند در خصوص سهام عدالت خود، تصمیم بگیرند؛ در این حالت بلاتکلیفی، سازمان بورس نیز مجوز حضور این افراد را در مجامع شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی داده است.

آیا اقدامات سازمان بورس منجر به تضییع حق مردم می‌شود؟

در حال حاضر سهام عدالت ۱۳ شرکت غیر بورسی دارد. انتظار می‌رفت در زمان انتخاب روش مستقیم و غیرمستقیم این شرکت‌های غیر بورسی در سبد سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی باقی بمانند و سهامداران به نسبت سهم خود، از آن بهره ببرند اما این اتفاق روی نداد. بنا به گفته حیدری؛ بعد از اینکه مردم روش‌های مدیریتی خود را انتخاب کردند؛ دولت اعلام کرد که هلدینگی تأسیس می‌شود که سهم سهامداران سهام عدالت در شرکت‌های غیربورسی را مدیریت می‌کند! این امر خلف وعده است و همین شرایط منجر شده است که بلاتکلیفی ایجادشده و دارایی‌های مردم در شرکت‌های غیر بورسی مشخص نباشد.

سخنگوی کانون شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی سهام عدالت این شرکت‌های غیر بورسی را شرکت‌هایی تعریف می کند که به دلیل عدم حضور در بورس، نمی‌تواند اطلاعات دقیقی از سود عملکردی آن‌ها داشت اما در میان آن‌ها شرکت‌هایی همچون مگاموتور، فابیر، پتروشیمی ها و … را داریم که نمی‌توان گفت سودآور نیستند.

وضعیت سهامداران سهام عدالت به روش مدیریتی غیرمستقیم

در حال حاضر شرایط سهامداران سهام عدالت به روش غیرمستقیم هم مبهم است. دولت اصرار دارد که جایگاه قانونی تعاونی سرمایه‌گذاری سهام عدالت شهرستانی و نمایندگی آن‌ها از مردم برای حضور در مجامع باعث شده است که مجامع قانونی این شرکت‌ها معطل بماند. این درحالی است که طی سال‌های اخیر، مجامع به‌صورت کاملاً قانونی و مطابق قانون تجارت با تأییدیه سازمان بورس با حضور تعاونی‌ها به نمایندگی از مردم، برگزار و به تصویب رسید.

انتقال سهام عدالت

در حال حاضر سازمان بورس و اوراق بهادار با بهانه‌تراشی‌ها، بازار فروش سهام عدالت را متوقف کرده است و انتقال قهری را نیز به دلیل راه‌اندازی سامانه مخصوص خود، انجام نمی‌دهد. این در حالی است که ترتیبات انتقال سهام به اشخاصی که افراد مایل هستند، در روند خرید و فروش سهام عدالت امکان‌پذیر است اما متأسفانه این روش دیده نشد.

کارشناسان سهام عدالت انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث یا همان انتقال قهری، قبل از آزادسازی سهام عدالت نیز انجام می‌شد اما بعد از آزادسازی حتی همین انتقال ساده از مجموع ۲.۵ تا ۳ میلیون سهام عدالت به ۱۰ میلیون سهامدار ورثه این افراد متوقف شد زیرا شرکت سپرده‌گذاری اصرار داشت تا سامانه ای ایجاد کند که تا به این زمان موفق به انجامش نشده است. درنتیجه وراث سهام عدالت متوفیان یک سال است که در انتظار راه‌اندازی یک سامانه هستند تا بتوانند امور خود را انجام دهند.

سهامداران سهام عدالت توقع دارند که مانند تعاونی‌ها بتوانند سهام خود را به اعضایی که تمایل دارند، ارائه دهند نه لزوماً بر اساس ترتیبات بازار سرمایه که در بازار ارائه شود و غریبه آن را خریداری کند.

در این زمینه حیدری می گوید: می‌توان با استفاده از ابزارهای دیگر، انتقال سهام عدالت متوفیان را انجام داد، شرکت سپرده‌گذاری می‌تواند با استفاده از ابزارهای دیگر، سهام عدالت را به وراث منتقل کند و به‌ مرور این سامانه را راه‌اندازی کند؛ اصرار به توقف انتقال سهام تا زمان راه‌اندازی سامانه باعث می‌شود که حجم زیادی از درخواست‌ها معطل باقی بماند.

به گفته کارشناسان در این مقوله، این ترتیبات در مورد سهام مردم عملیاتی نشده است و حتی نمی‌تواند خرید و فروش معمول در بازار سرمایه را انجام داد. به‌عبارت‌دیگر انتقال قهر به ورثه، انتقال به اشخاصی که مایل‌اند خودشان سهمشان را به آن‌ها منتقل کنند یا حتی انتقال از طریق فروش که این روش نیز با فراز و نشیب‌های متعددی مواجه و تقریباً غیرعملی است.

ریزش‌های پیاپی

بر اساس مصوبه شورای عالی بورس، صندوق توسعه بازار، بازار گردان شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی شد. سهام این شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی در اولین روزی که روی تابلو رفتند، ۳۰ درصد از ارزش سهام عدالت سهامداران با مدیریت روش مستقیم بالاتر بود اما اکنون ۳۰ درصد پایین‌تر است. به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت که ارزش سهام عدالت به روش غیرمستقیم ۶۰ درصد ریزش داشته است و این خلاف تأکیدی است که رهبر انقلاب بر اساس آن شورای عالی بورس را موظف کرد.

این در حالی است که سهامداران سهام عدالت وقتی می‌بینند که ارزش سهامشان ۶۰ درصد ریزش داشته است، دلیلی نمی‌بینند آن را نگه‌دارند؛ بنابراین اقدامات شورای عالی بورس و نحوه اجرای ترتیبات در سازمان بورس منجر شد تا مردم از طرح سهام عدالت و نگهداری آن ناامید شوند.

در این زمینه حیدری بر این باور است که مردادماه سال گذشته مصوب شد تا صندوق توسعه بازار سرمایه، بازار گردانی شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی را انجام دهد، به گفته وی، مقرر شد تا ۲ هزار میلیارد تومان به ارزش همان روز از دارایی‌های سهام عدالت به‌حساب صندوق توسعه بازار منتقل شود. این در حالی است که هنوز هیچ‌کدام از این مقررات محقق نشده است. تنها، ریزش‌های پیاپی نتیجه قصور و ترک فعل صندوق توسعه بازار است و در این راستا باید پاسخگو باشد.