کاهشی عامدانه برای نرخ ارز؛ اقتصاد در مسیر سراشیبی
در پی آزاد سازی بخشی از مطالبات ارزی حدود ۲ میلیارد دلاری دولت در برخی کشورها و مذاکرات برجام، به نظر می رسد که تلاش دولت در هفته های پایانی فعالیت خود، کاهش نرخ ارز باشد.. هیچیک از اقتصاددانان و فعالان اقتصادی از کاهش نرخ ارز با یک روند منطقی و منطبق با فاکتورهای اقتصادی نگران نمی‌شوند؛ اما آنچه که اکنون آنها را دغدغه‌مند کرده، کاهش شدید نرخ ارز بدون توجه به عوامل بنیادین بازار است. به گونه ای که طی آن، مسیر نامبارکی را به سمت فشرده شدن فنر ارز پیش روی اقتصاد ایران قرار می‌دهد.
به گزارش بورس امروز، ثبات اقتصاد کلان از طریق کاهش قابل توجّه نااطمینانی و پیشبرد برنامه ریزی بلند مدت، کمک زیادی به رشد واقعی اقتصاد می نماید. با ثبات قیمت ارز در کشور، تولیدکنندگان می توانند با برنامه ریزی های خود، شعار سال جاری مبنی بر جهش تولید را محقق کرده و موانع تولیدی خود را مرتفع سازند.
سید ناصر موسوی لارگانی نماینده مجلس شورای اسلامی تولیدکنندگان در گفت و گو با بورس امروز، بر ترجیح دولت بر ثبات ارز تاکید و اشاره می کند: تولیدکنندگان اگر مواد اولیه خود را با ارز ۱۲ هزار تومان خریداری کنند، طی روند تولید آنها، نرخ ارز افزایش یا کاهش یافته است. این نوسانات منجر می شود که تولیدکنندگان با مشکلات زیادی از جمله تامین مواد اولیه روبرو شوند. بر این اساس تولیدکنندگان باید از ثبات نرخ ارز طی روندتولید خود اطمینان حاصل کنند.
- نوسانات کم در بازار ارز قاب هضم است
بسیاری از تولیدکنندگان در حال حاضر به بانک ها بدهی ارزی دارند؛ زمانی که نوسانات ارزی زیاد است، بدهی آنها نیز به بانک ها افزایش می یابد و از توان پرداخت آنها خارج می شود. بگونه ای که در مواردی تولیدکننده به رغم فروش تمامی اموال خود، قادر به جبران این نوسان ارزی نبوده و نیست.
زمانی که نرخ ارز حد ۱۰۰ تومان نوسان دارد، تولیدکنندگان می توانند بر اساس این نوسان برنامه ریزی داشته باشند اما در نوسانات ارزی زیاد مانند افزایش نرخ ارز از ۱۰ به ۳۰ هزار تومان، تولیدکنندگان نمی توانند وضعیت خود را با آن وفق دهند. لارگانی معتقد است؛ مطالبات ارزی بانک ها، به دلیل وابستگی به نرخ روز ارز، با نوسانات آن همراه می شود و این موضوع بسیاری از تولیدکنندگان را با ورشکستگی مواجه می سازد. مواجه صنعت و تولید کشور با مشکل به طور قطع، اشتغال را نیز با مشکل مواجه خواهد ساخت.
- نقش تولید در رونق اقتصادی کشور
تولید مهمترین نقش را در توسعه اقتصادی هر کشور بر عهده دارد. تولید به عنوان یکی از مولفه‌های مهم رشد اقتصادی درون‌زا، باعث ایجاد ارزش افزوده فراوان شده و برخلاف خام‌فروشی، درآمد زیادی را نصیب کشور می‌کند. تثبیت نرخ ارز تولید و صادرات را تحت تاثیر قرار می دهد و با توجه به نقش این دو در رونق اقتصادی، کشور نیز با مشکل مواجه می شود. در صورت تصویب نرخ ارز در بودجه کشور و درنظر گرفتن نرخی ثابت برای آن در کشور، قادر به ترسیم چشم انداز مناسبی برای اقتصاد کشور بودیم. این وضعیت در حالی است که لارگانی معتقد است حدود ۹۰ درصد نوسانات ارزی که در دوره فعالیت دولت یازدهم و دوازدم، مربوط به مدیریت دولت است. کمااینکه دولت نیز به این مسئله اذعان داشته و ۲ الی ۳ مرتبه به این امر اعتراف کرده است. در این میان وی تاکید می کند که دولت از تفاوت نرخ تسعیر ارز سواستفاده های کلانی انجام داده است.
- کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر
به دلیل برخی هیجانات دولتی و تلاش آنها برای پایین نگاه داشتن تصنعی نرخ ارز، بارها فنر فشرده ارز در بازار رها شده و شرایط نامناسبی را برای اقتصاد ایران رقم زده است؛ در نتیجه ضمن توقف تولید، تجارت نیز با چالش مواجه شده است. احتمال رفع تحریم‌ها و آزادی منابع بانک مرکزی، انتظارات مثبتی در بازار ارز ایجاد کرده است و کاهش نرخ ارز در این بازار امری منطقی است. ظرف هفته‌های گذشته آنچه که در بازار ارز مشهود است، روند کاهشی نرخ ارز با شیب فزاینده و بدون توجه به عوامل بنیادین اقتصاد ایران است؛ اگرچه بخشی از آن به طور قطع به هیجانات و خوش‌بینی هیجانی به مذاکرات وین برمی‌گردد؛ اما به طور قطع اثر اتفاقی که هنوز چشم‌انداز مشخصی ندارد، این گونه نمی‌تواند در بازار به جای بماند؛ اگرچه شاید بهانه‌ای برای آغاز یک حرکت خطرناک از سوی دولت و بانک مرکزی در دستکاری نرخ در بازار باشد. این در حالی است که دولت وقت به روزهای پایانی خود نزدیک می شود. لارگانی این کاهش نرخ ارز را به دولت نسبت می دهد که در پی آزادسازی از حدود ۲ میلیارد دلاری مطالبات ارزی از سوی برخی از کشورها صورت گرفته است. در این میان برخی از نمایندگان مجلس معتقدند که در روزهای پایانی عمر دولت دوازدهم، دولت دوازدهم این ارز را با قیمت بالا به دولت بعدی تحویل نخواهد داد. بنابراین تلاش دولت براین است که در زمان مدیریت خود به توافق برجام دست یابد که در پی آن قادر به کاهش نرخ ارز باشد.
هیچیک از اقتصاددانان و فعالان اقتصادی از کاهش نرخ ارز با یک روند منطقی و منطبق با فاکتورهای اقتصادی نگران نمی‌شوند؛ اما آنچه که اکنون آنها را دغدغه‌مند کرده، کاهش شدید نرخ ارز بدون توجه به عوامل بنیادین بازار است که در واقع، مسیر نامبارکی را به سمت فشرده شدن فنر ارز پیش روی اقتصاد ایران قرار می‌دهد. لارگانی عضو هیات رییس مجلس معتقد است که نوسانات ارزی چه در جهت صعود و چه در جهت نزول، آسیب زا است. بسیاری از کارشناسان نسبت به آینده بازار ارز نگران هستند و بر این باورند که کاهش نرخی که با سرعت زیاد ظرف هفته‌های گذشته در بازار ارز رخ داده است، ناشی از دستکاری تصنعی دولت در رابطه با بازار ارز است که این خود نگرانی‌ها و دغدغه‌هایی را برای فعالان اقتصادی و کارشناسان دلسوز ایجاد کرده است؛ به این معنا که روند کاهشی نرخ ارز یک اقدام سیاسی از سوی دولت برای نشان دادن دستاورد دولت در جریان مذاکرات وین در روزهای پایانی دولت است.
فعالان اقتصادی اظهار تاسف می کنند که به رغم افزایش قیمت کالاها با افزایش نرخ ارز، در پی کاهش قیمت ارز، ارزان نمی شوند. در این راستا نیز نظارتی وجود ندارد! برخی از تولیدکنندگان که با نرخ ارز پایین تولید کرده اند، اکنون می خواهد با نرخ روز محصولات خود را بفروشند. و اما در شرایط کاهش نرخ ارز، برای تولید کنندگان فروش تولیداتشان بر مبنای قیمت ارز پایین مقرون به صرفه نیست. موسوی لارگانی با اظهار تاسف می گوید: خودروی ایرانی که هر روز از کیفیتش کاسته می شود، طی هر فصل، قیمت آن افزوده می شود. وقتی نرخ دلار در حال افزایش بود، خودروسازان این بهانه را داشتند که با توجه به افزایش نرخ ارز، باید قیمت خودرو نیز افزایش یابد! حال که نرخ ارز در حال ریزش است، باز هم شاهد افزایش قیمت خودرو هستیم.
