وضعیت صنعت سیمان، تبعات آزاد سازی قیمت سیمان بر این صنعت چیست؟

به گزارش بورس امروز، صنعت سیمان همواره جزو صنایع پیشرو کشور بوده است که با توجه به احداث کارخانه‌های متعدد این صنعت در دهه‌های ۸۰ و ۹۰، کشور طی سال‌های اخیر از واردات این کالا بی‌نیاز شده و همچنین فرصت‌های صادراتی جذابی نیز به وجود آمده است. صنعت سیمان کشور با حدود ۸۰سال سابقه، که ۲درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهد. باین حال صنعت سیمان ایران در سال‌های اخیر با رکود ادامه‌داری مواجه بوده است. عوامل مختلفی در این رکود و کاهش تولید سیمان اثرگذار بوده‌اند. افزایش قیمت سیمان و طرح‌هایی همچون مسکن ملی، امیدها را به بازگشت این صنعت بورسی به روزهای خوشش زنده کرده است. در این گزارش، مروری اجمالی بر وضعیت این صنعت و شرکت‌های سیمانی ایرانی صورت گرفته است.

وضعیت صنعت سیمان در بازار سرمایه

با توجه به شرایط کنونی بازار، خریدار واقعی وجود ندارد و تنها شکارچیان سهام که قدرتمند هستند و با صبر زیاد، خریدهای خوبی را برای آینده خود در میان مدت و بلندمدت خریداری کرده اند. این افراد در حال حاضر اصلاح پرتفوی قدرتمندی داشته و سودهای خوبی از خرید خود کرده اند. وضعیت تولید و فروش شرکت های سیمان در سنوات گذشته به دلیل قیمت گذاری دستوری از تعادل خارج شده است و این امر تنها مسئله سال گذشته و جاری نیست.

برخی سهامداران نیز به صورت هجومی، در برخی روزها وارد بازار شده و خریدهای خوبی می کنند اما این میزان خریدها، تاثیر چندانی در روند بازار ندارد.

به گفته محمدجواد خلیلی کارشناس صنعت سیمان در حال حاضر با توجه به افزایش قیمت اخیر شرکت های سیمانی، آینده خوبی برای سهام این شرکت ها در بازار سرمایه دیده می شود. البته برخی معتقدند که قیمت گذاری سیمان آزاد شده است اما این افزایش قیمت نیز مانند سایر افزایش قیمت ها به صورت توافقی مصوبه شد.

آزاد سازی قیمت سیمان

اکنون در برخی از بازارهای کشور مانند فولاد و پتروشیمی که قیمت آزاد شده است و در بورس کالا بر اساس عرضه و تقاضا قیمت کشف می شود، شرایط بسیار بهبود یافته است. در حال حاضر افزایش قیمت سیمان باعث شده است که شرایط شرکت های تولیدکننده سیمان از نظر هزینه های تولید، بهبود یابد. این افزایش قیمت می تواند کمک زیادی به توجیه پذیری تولید کرده و منجر شود شرکت های تولیدی از همه توان تولیدی خود استفاده کنند. در شرایط کنونی صنعت سیمان نمی تواند به دلیل ظرفیت مازاد تولیدخود، به قیمت واقعی برسد. ۲۰ الی ۲۵ درصد از کارخانه‌های تولید سیمان با ظرفیت تولید یک میلیون تن دیگر کار نمی کنند.

مطابق با گفته های خلیلی؛ در صورتی می توان گفت قیمت سیمان آزاد شده است که این محصول متناسب با نرخ جهانی سیمان، نرخ ارز و سایر کامودیتی ها قیمت گذاری شود. در این حالت صنعت سیمان با نرخ شناوری روبرو می شود که روزانه تغییر می کند. اما به نظر می رسد که آزادسازی قیمت ها، وضعیت بازار سیمان را بهبود دهد.

با افزایش قیمت سیمان و افزایش تولید، جذابیت صادرات سیمان نیز بیشتر می شود. این در حالی است که سیمان کاران متفق القول موافق این اتفاق هستند. به گفته سیامک جودکی معاون امور سهام شرکت سیمان درود باید توجه داشت که به علت فراوانی تعداد فعالین گروه سیمان در کشور و به دنبال آن عرضه گسترده محصولات تولیدی آنها در بازار و نیز روند رو به رشد بهای تمام شده محصولات، آزادسازی نرخ فروش در صورتی که با در نظر گرفتن همه این جوانب صورت پذیرد، می تواند بر سودآوری شرکت ها اثرگذار باشد.

خلیلی با اشاره به آمارهای صادرات صنعت سیمان در سال گذشته معتقد است: در صورتی که سرانه مصرف سیمان در کشور افزایش یابد، می توان به صادرات بیشتر امید داشت و از این طریق با توجه به قیمت های جهانی و بازار آزاد، نرخ شناور و نرخ واقعی را برای خود تعیین کند.

کارخانه های جدید و پر تعداد آسیب رسان به صنعت سیمان

با توجه به شرایط کنونی صنعت سیمان، در حال حاضر نیازی به سرمایه گذاری برای ایجاد کارخانه های جدید نیست بلکه نیاز است که کارخانه های قدیمی که راندمان ندارند، کم کم از رده خارج شده و ظرفیت تولید کشور به میزان ظرفیت اسمی کارخانه ها باشد.

خلیلی در خصوص افزایش سرمایه گذاری در صنعت سیمان و ایجاد کارخانه های تولیدی سیمان معتقد است: در صورتی که میزان سرمایه گذاری در ایجاد کارخانه های سیمان افزایش یابد، رقابت منفی همانند سنوات گذشته به وجود می آید. در این حالت دیگر نمی توان امید داشت که قیمت سیمان افزایش یابد.

در سنوات گذشته رقابت منفی منجر به افزایش نیافتن قیمت سیمان شد، فعالیت های انجمن سیمان در خصوص کنترل بازار، بخشنامه بازار و مدیریت صادرات سیمان منجر شد تا شرایط صنعت کمی بهبود یابد. همچنین افزایش هزینه های حمل و نقل باعث شد تا بسیاری از کارخانه ها که در شهرهای دور هستند، از دسترسی شرکت های توزیع کننده خارج شوند. در نتیجه بازار بخش بندی شد و با مدیریت بازار داخلی، روند رقابت منفی در صنعت سیمان کنترل شد.

افزایش قیمت اخیر سیمان

برخی معتقدند که قیمت داخلی ارتباطی با میزان صادرات ندارد اما علتی که بسیاری از شرکت های تولیدی داخلی نتوانستند از همه توان تولیدی خود استفاده کنند، قیمت پایین سیمان در داخل کشور بود. شرایط اقتصادی کشور نیز به دلیل بودجه پایین عمرانی کشور موجب شده بود تا میزان تولید کاهش یابد. از سوی دیگر قیمت مسکن نیز در این مسیر رسوب کرده و تاثیرات منفی در بازار سیمان گذاشته است.

تنها عرضه و تقاضا می تواند قیمت متعادل را در بازار تعیین کند. تجربه نشان داده است که در هر زمینه ای که دولت دخالت کرده و قیمت گذاری دستوری انجام شده است تنها حکم مسکن را برای بازار داشته و درد اصلی درمان نشده است.

بنا به گفته خلیلی افزایش قیمت سیمان در مدت اخیر، به همان شکل قیمت گذاری دستوری بوده است؛ با این حال این میزان افزایش قیمت می تواند حاشیه سود ۳۰ درصدی شرکت های را که طی دو سال اخیر داشته اند، حفظ کند.

اینکه هزینه های تولید حدود ۴۰ درصد افزایش یافته است. وی در این خصوص معتقد است در صورتی که افزایش قیمت سیمان روی نمی داد، بسیاری از شرکت های تولیدی سیمان همانند سنوات گذشته با زیان روبرو می شدند؛ بنابراین می توان گفت افزایش قیمت سیمان تنها توانسته است هزینه های افزایش یافته را جبران کند. این در حالی است که مطابق با گفته های محمدرضا احسان‌فر عضو هیات‌مدیره انجمن کارفرمایی تولیدکنندگان صنعت سیمان از مسوولان درخواست شده است که قیمت گذاری سیمان، طبق فرمول یک به ۳۰ قیمت فولاد لحاظ شود یا ۸۰ درصد نرخ صادرات فوب بندرعباس در نظر گرفته شود.

هر کدام که اعمال شود، تقریبا به همین عدد ۶۳ درصد می‌رسد که در واقع سیمان از ۲۲۰ هزار تومان به ۳۶۰ هزار تومان رسیده است. سال‌هاست سیمان بدون هیچ دلیلی در گروه قابل کنترل و مشمول قیمت‌گذاری قرار گرفته است و نتیجه اینکه امروز ماهانه ۱۲هزار میلیارد تومان به خاطر این سرکوب قیمتی وارد بخش واسطه‌گری می‌شود.

امکان عرضه سیمان در بورس کالا

با عرضه سیمان در بورس کالا می توان آزاد سازی قیمت سیمان را عملیاتی کرد. در گذشته به دلیل اینکه دلال ها واسطه توزیع سیمان بودند، هر زمان که صحبت عرضه در بورس کالا می شد، مافیا سدی مقابل آن می گذاشت. در حال حاضر با افزایش هزینه های تولید، به خصوص کالاهای مصرفی، شرکت ها نیاز دارند تا سرمایه در گردش خود را افزایش دهند. بنابراین سیستم فروش حواله ای کاهش یافت و نقش دلال ها در این مسیر کم شد.

در سال های اخیر، انجمن صنفی سیمان توانست بازارها را طبقه بندی کند، تقسیم بندی کرده و مدیریت نظارت برای آن مستقر کند. با هماهنگی صنعت و انجمن و ورود سیمان به بورس کالا، به نظر می رسد که صنعت سیمان بتوانند به قیمت های جهانی نزدیک شود و با ورود به بازارهای جهانی، به رقابت باتولید کنندگان خارجی بپردازد.