از کمبود روغن در بازار تا مدیریت در واردات

 به گزارش بورس امروز، این روزها تامین کالای اساسی از مهمترین اخباری است که شهروندان آن را دنبال می کنند، اقلامی مانند برنج، مرغ، گوشت قرمز و روغن که مصرف روزانه مردم را تشکیل می‌دهند و عموما نیز اخبار نادرستی مبنی بر کمبود آن در بازار در دسترس قرار می‌گیرد.

وضعیت توزیع کالاهای اساسی در آستانه آغاز ماه مبارک رمضان همچنان بی‌ثبات است و صف‌ها و مشکلات پابرجاست؛ با این حال رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس پنج عامل را مقصر اصلی گرانی‌ها و ویرانی اقتصاد می‌داند و معتقد است تنظیم بازار کالاهای اساسی باید به وزارت کشاورزی سپرده شود. این در حالی است که سیامک ربیعی دبیر انجمن روغن و چربی‌های خوراکی معتقد است در حال حاضر در بازار روغن کم نیست و  با تدابیر شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران کمبود خاصی در حوزه روغن وجود ندارد.

انحصار واردات روغن خام به دست دولت، منجر به ایجاد بحران در آینده می شود. از سوی دیگر وزارت جهاد کشاوری اعلام کرده است که تعرفه دانه های روغنی ۱۶۵ درصد می شود. با وجود قیمت جهانی و تعرفه دانه های روغنی از سوی وزارت جهاد کشاورزی، قیمت پالم حدود ۱۴ هزار تومان تمام می شود که این برای تولیدکنندگان با وجود افزایش نیافتن قیمت نهایی روغن، جز زیان چیزی به همراه ندارد.

در این میان محمودرضا شه رضایی عضو هیئت مدیره شرکت صنعتی بهشهر معتقد است که روغن در بازار به میزان نیاز خانوارها وجود دارد و نیازی نیست که مردم برای خود انبار خانگی ایجاد کنند. و اینگونه توضییح می دهد که در حال حاضر بطور ماهیانه ۱۸۰ هزار تن روغن تولید می شود. از سوی دیگر مصرف ماهیانه روغن در کشور اعم از مصرف خانگی و صنعتی حدود ۱۴۰ هزار تن است. وی حتی به این نکته نیز اشاره می کند که در بسیاری از ماه های سال حتی میزان مصرف تا ۱۲۰ هزار تن است. بر این اساس وی بعید می داند که در ماه مبارک رمضان بازار روغن خوراکی با مشکل کمبود این کالای خوراکی مواجه شود.

در این میان سیامک ربیعی دبیر انجمن روغن و چربی‌های خوراکی به نگرانی های هر ساله ناشی از احتمال افزایش قیمت روغن در ماه مبارک رمضان اشاره می کند و برای اطمینان خاطر  وعده عدم افزایش قیمت روغن نه تنها در ماه مبارک رمضان بلکه تا شش ماه نخست سال جاری را داد و در نهایت خواستار توجه دولت به کالاهای اساسی به ویژه روغن خوراکی شد.

مصــرف خانگــی ماهیانــه روغــن در کشــور حداکثر حــدود۱۳۰ هــزار تــن اســت کــه این میــزان مصرف در برخــی از بازه هــای زمانــی ماننــد شــب عیــد، مــاه مبــارک رمضــان و یــا مــاه محــرم بــه ۱۴۰ تا ۱۵۰ هــزار تــن می رســد؛ ایــن درحالیســت کــه میــزان تولیــد روغــن خوراکــی بطــور ماهیانــه ۱۸۰ هــزار تن اســت. آن طــور کــه فعــالان و کارشناســان تصریــح می کنند افزایــش نــرخ دانه هــای روغنــی از ســوی روســیه و بازارهــای جهانــی، تأثیــرات افزایــش قیمــت جهانــی بــر بــازار، تولیــد، افزایــش تقاضــا و افزایــش کــف قیمــت خریــد همســایه ها و رقبــای ایــران در ارائــه خدمــات بــه تجــار ایرانــی بــه دلیــل مشکلات در پرداخــت بهــای خریــد باعــث شــده کــه بــازار ایــران بــا کمبــود روغــن مواجــه شــود. امــا ربیعــی بــا توجــه بــه آمــار تولیــد روغــن، با رد هرگونه کمبود تولید، این تقاضا برای روغن را ناشی از هیجــان مــردم عنوان می کند.

کارخانه های تولیدی روغن در حال حاضر در کنار دولت مشغول به کار هستند و تلاش دارند تا نیاز مردم را تامین کنند. طی ۲۱ روز فروردین ماه بیش از۱۵۰ هزار تن روغن تولید و بلافاصله وارد شبکه توزیع شده و به دست مصرف کننده رسیده است.

مردم مقصر اصلی کمبود روغن

در حالی نگرانی از افزایش قیمت روغن خوراکی، مردم را به احتکار روغن سوق داده است که بنا به گفته ربیعی؛ اگر هر خانوار یک کارتن روغن را انبار کند، با احتساب ۲۵ میلیون خانوار ایرانی، حدود ۲۵۰ هزار تن روغن تنها در خانه ها انبار شده است. در کنار آن صنایع و صنوف نیز در حد نیاز خود، روغن را انبار کرده اند و همین امر منجر به کمبود این کالای خوراکی می شود.

اما آنچه که منجر به کمبود روغن در بازار طی ماه های اخیر شده است بنا به اظهارات عضو هیئت مدیره شرکت صنعتی بهشهر به موجب تصمیم دولت در سال ۹۷ بود که کالاهای اساسی را مشمول ارز ۴۲۰۰ تومانی بود. به طوری که بسیاری از شرکت ها بر اساس همین نرخ، روغن خام را وارد کرده و بر اساس قیمتی که دولت تائید می کرد، روغن فرآوری شده را به بازار عرضه می کردند؛ اما تصمیم مجلس برای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش قیمت چندین برابری روغن خوراکی به موجب ارز ۲۵ هزار تومانی

بنا به گفته این کارشناس صنعت روغن سبب نگرانی مردم و هجوم آنها برای خرید روغن شد. در واقع با توجه به اینکه روغن تا یک سال تاریخ انقضا دارد، تقاضای روغن را بالا برد و همین امر منجر به کمبود بازار از این کالای خوراکی شد.

زیان واردات روغن خام و پالم را چه کسی برعهده می گیرد؟

انحصار واردات روغن خام به دست دولت، منجر به ایجاد بحران در آینده می شود. از سوی دیگر وزارت جهاد کشاوری اعلام کرده است که تعرفه های دانه های روغنی ۱۶۵ درصد می شود. با وجود قیمت جهانی و تعرفه دانه های روغنی از سوی وزارت جهاد کشاورزی، قیمت پالم حدود ۱۴ هزار تومان تمام می شود که این برای تولیدکنندگان با وجود عدم افزایش قیمت نهایی روغن، جز زیان چیزی به همراه ندارد.

از سال گذشته تاکنون، قیمت جهانی روغن خام دو برابر شده است و این منطقی نیست که تولیدکنندگان بر اساس قیمت های جهانی، روغن را به مردم عرضه کنند. در همین راستا نیز دولت تصمیم گرفت تا روغن خام مورد نیاز کارخانه های تولیدی را از طریق شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران تامین کند. بنا به گفته ربیعی؛ روند کنونی دارای نقص هایی است و در آینده ممکن است منجر به بروز بحران شود. درحال حاضر شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران ، قیمت روغن خام را زیر قیمت جهانی به تولیدکنندگان عرضه می کند. به عنوان مثال روغن خام آفتابگردان با توجه به قیمت جهانی حدود ۹ هزار تومان تمام می شود در حالی که شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی ایران روغن خام را بر اساس قیمت مصوب سازمان حمایت یعنی ۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم، به دست تولیدکنندگان می رساند.

 نمی توان به شکل دستوری قیمت روغن را پایین نگاه داشت

بنا به گفته انجمن روغن؛ ۸۰ درصد قیمت تمام شده روغن نهایی، نرخ روغن خام کارخانه هاست، کارخانه‌های تولیدی علاوه بر روغن خام، هزینه های تولید دیگری از جمله حامل های انرژی، ملزومات بسته بندی، نیروی کار و .. دارند که همه این موارد در سال جاری افزایش یافته است.. اکنون پی تی از ۱۲ الی ۱۳ تومان که قیمت محاسباتی سازمان حمایت است به ۳۰ هزار تومان رسید. از سوی دیگر حقوق و دستمزدها نیز ۳۰ درصد افزایش یافته است.

 ضرورت وجود ۵۸۰ ماشین حمل و نقل روغن در کشور

درحال حاضر باید روزانه ۷ هزار تن روغن خام به کارخانه های تولیدی روغن برسد تا بتوان نیاز کشور را تامین کرد. بر این است باید روزانه ۲۵۰ تانکر روغن بار زده شود. این در حالی است که بسیاری از ماشین های حمل و نقل به سمت سوخت می روند زیرا در صنعت سوخت، نرخ های بالاتری به آنها پرداخت می شود.  بالغ بر ۵۸۰ تانکر باید در مسیر این صنعت باشند، صنعت حمل و نقل باید همسو با مسیر صنعت صنعت روغن باشد. زیرا اکنون با کمبود وسایل حمل و نقل و انتقال روغن مواجه هستیم. در صورت استفاده از تمامی از ظرفیت تولیدی کشور تولید حدود ۴.۵ میلیون تن روغن خواهیم داشت.