مفهوم P/E مبنای سنجش ارزندگی شرکت ها

نویسنده: دکتر مظفرنیا مدیر تحلیل کارگزاری بانک سپه

به گزارش بورس امروز، مفهوم P/E (قیمت به سود شرکت) یکی از رایج ترین و پرکاربرد ترین نسبت ها برای سنجش ارزندگی شرکت های مختلف حاضر در بازار سرمایه می باشد. به طوری تاریخی این نسبت تا انتهای سال ۹۶ و قبل از رشد بی سابقه بازار سرمایه در محدوده ۶.۵ واحد قرار داشته است اما بعد از رشد قابل توجه بازار طی سالهای ۹۷ تا ۹۹ میانگین این نسبت به عدد ۷.۵ واحد رسیده است و در حال حاضر نیز در محدوده ۱۲ واحد قرار دارد.

نسبت P/E

نسبت P/E در بازار سرمایه به دو شکل بیان می شود P/E ttm (در این حالت قیمت بر سود ۴ فصل گذشته تقسیم میشود) و P/E forward (در این حالت قیمت بر سود پیش بینی شده ۴ فصل آتی تقسیم میشود).

نسبت P/E ttm به دلیل ماهیت تورمی اقتصاد ایران به درستی نمی تواند وجود یا عدم وجود حباب در بازار سرمایه را به خوبی نمایش دهد، چرا که در صورت کسر قیمت سهم ها بر اساس انتظارات آتی از وضعیت کل اقتصاد، صنایع و شرکت ها می باشد اما سود در مخرج کسر بر اساس ۴ فصل گذشته می باشد در چنین حالتی اگر در آینده انتظار کاهش سودآوری شرکت ها را داشته باشیم این نسبت اعداد پایین و اگر انتظار افزایش سود شرکت ها را داشته باشیم این نسبت اعداد بالاتری را به ما نشان میدهد و می تواند گمراه کننده باشد.

P/E forward

نسبت P/E forward به دلیل آنکه هم صورت و هم مخرج کسر بر اساس انتظارات آینده سهم و بازار تعدیل شده است به درستی وضعیت بازار را به سرمایه گذاران نشان می دهد. در حال حاضر تحلیل گران بازار با توجه به پیش بینی سود ۴ فصل آتی شرکت ها این نسبت را در محدوده ۹ واحد تخمین می زنند. روش این تخمین هم به این صورت می باشد که ارزش بازار فعلی بورس و فرابورس در صورت کسر و کل سود قابل پیش بینی شرکت ها در مخرج کسر قرار می گیرد.

پس از رشد محسوس P/E ttm بازار طی سال های ۹۷ تا شهریور ۹۹ تا محدوده ۳۷ واحد، از مهر ۹۹ به دلیل افزایش مجدد نرخ بهره، کاهش انتظارات تورمی و تغییر در فضای سیاسی کشور ناشی از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و امید به احیای برجام و رفع تحریم ها شاهد بازگشت این نسبت به میانگین تاریخی خود بودیم.

اما همچنان به دلیل مبهم بودن فضای سیاسی و اقتصادی کشور بسیاری از سرمایه گذاران از پیش بینی وضعیت آینده بازار ناتوان گشته اند. چرا که در صورت عدم احیای برجام و رفع تحریم ها میتوان انتظار داشت که نرخ ارز مجددا روند صعودی پیدا کند و از آنجا که بیش از ۶۰ درصد شرکت های حاضر در بازار سرمایه درآمدهای ارزی دارند همین امر میتواند محرک رشد بازار سرمایه گردد. اما در صورت رفع تحریم ها و احیای برجام سناریوی افزایش نامتعارف نرخ ارز حداقل تا ۲ سال آینده منتفی خواهد شد و آنگاه می بایست برای رشد بازار سرمایه به دنبال دلایل دیگیری باشیم. دلایلی از قبیل کاهش نرخ بهره، بهبود روند صادرات ،کاهش هزینه های صادرات، افزایش نرخ های کامودیتی ها (نفت، فولاد، مس، آلومینیوم، روی، محصولات شیمیایی و ….)، افزایش سرمایه گذاری های خارجی، افزایش سرعت اجرای طرح های توسعه ای شرکت ها و ….