EPS منتشر شود یا خیر؟ تاثیرات آن در درازمدت بر بازار چیست؟

به گزارش بورس امروز، اعلام گزارش پیش بینی سود شرکت های بورسی و فرابورسی اواخر بهمن یا اسفند ماه امسال در نظرگرفته شده بود. سه سال پیش و در زمان ریاست شاپور محمدی بر سازمان بورس، اعلام پیش بینی سود از اطلاعات مندرج شرکت ها حذف شد. در واکنش به حذف الزام انتشار گزارش پیش ‌بینی سود شرکت‌ ها یا همان EPS با وجود سابقه ۲۵ ساله، انتقادات بسیاری از سوی کارشناسان صورت گرفت. اکنون انتشار مجدد این گزارشات به همان سیاق قدیمی این سوال را به وجود می‌ آورد که آیا نهاد ناظر، بحران آن روزها را فراموش کرده است؟

یکی از مهم‌ترین موارد برای یک سرمایه‌گذاری موفق در بازار سهام، رصد و پیگیری صورت‌های مالی و اطلاعاتی مانند گزارش‌های ماهانه منتشر شده از سوی شرکت‌های فعال در بازار سرمایه است. در واقع این گزارش‌ها با زبان ارقام و اعداد، سرمایه‌گذاران را از آخرین وضعیت مالی، سودآوری، جریانات نقدی و همچنین پروژه‌ها و برنامه‌های آتی شرکت مطلع می‌کند.

حذف این سرفصل مهم نه تنها در همان دوران، هجمه‌های زیادی را به دنبال داشت و با مخالفت‌های فراوانی مواجه شد، بلکه هنوز هم آثار این موضوع را در برخی از اظهارنظرهای کارشناسان و فعالان بازار سرمایه مشاهده می‌کنیم.

هر چند مخالفان زیادی برای جلوگیری از توقف انتشار EPS تلاش کردند، اما در واقع هدف اصلی برای این امر کاهش انحرافات در اطلاعات مالی بنگاه‌ها بود. انحراف ۴۶۶‌ درصدی سود پیش‌بینی اولیه شرکت‌ها با سود محقق شده منتهی به پایان سال مالی ۱۳۹۵، موضوعی بود که نهاد ناظر را بر آن داشت تا تصمیم به حذف آن در سال ۱۳۹۶ نماید. بنابه گفته عزت طیبی مدیرعامل شرکت سبد گردان کاریزما؛ گزارش EPS در صورتی می‌تواند در روند بازار موثر باشد که شفاف و دارای پشتوانه باشد. اگر همانند گذشته به صورت فرمالیته منتشر شود، چندان موثر نخواهد بود بر این اساس نیاز است که در کنار EPS شرکت ها، گزارش های تحلیلی شرکت های مشاوره سرمایه گذاری نیز در کدال منتشر شود.

EPS مانع از تحلیل درست می شود

کارشناسان معتقدند در شرایط فعلی به دلیل مستولی بودن فضای رفتارهای دسته جمعی بر بازار سرمایه و عدم توجه کافی به متغیرهای بنیادی موجود، الزام مجدد انتشار سود پیش‌بینی شده آنچنان کارساز نخواهد بود. بهروز زندی فر کارشناس بازار سرمایه در این خصوص اعتقاد به عدم انتشار این نوع گزارش های پیش بینی سود دارد. به گفته او؛ گزارش های EPS مانند یک چراغ، می‌تواند راهنمای سرمایه گذاران و سهامدارانی باشد که قدرت تحلیل ندارند و نمی‌توانند با نگاه کردن به تابلوی یک سهم، افق پیش روی سال جاری آن را ببینند.زندی فر تاکید دارد که باید توجه داشت که روند گذشته مجدد تکرار نشود. این در حالی است که طیبی در این خصوص باور دارد که قاعدتا هر گزارش شفاف و دارای پشتوانه‌ای می‌تواند به روند بازار کمک کند.

گزارش های EPS چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی نماد، عموما محافظه کارانه تنظیم می‌شود تا در صورت اتفاق ناخوشایند، سهامداران آن را پیش بینی کرده باشند.

اگر انتشار گزارش‌های EPS فرمالیته باشد، طبیعی است که نمی‌تواند تاثیر مثبتی بر بازار سرمایه داشته باشد. اما در مقابل این دیدگاه متعادل، رئیس هیئت مدیره سبد گردان هدف نیز بازگشت پیش بینی سود سهم شرکت ها را عامل ریزشی در آینده بازار می داند.

بنا به گفته حقانی نسب؛ تبعات منفی برگشت پیش بینی سود هرسهم شرکتها را مانند پوست خربزه ای زیرپای بازار سرمایه و عامل ریزش ها و عدم توسعه آتی بازار سرمایه توصیف می کند.

وی کاهش نقدشوندگی بازار و افزایش توقف نمادها، کاهش سطح تحلیلگری و شفافیت بازار سرمایه، معطوف شدن بازار فقط به یکی از اجزای تحلیل جامع آن هم فقط برای یکسال، سطح دستکاری مدیران ناشران در بازار در محافظه کارانه اعلام کردن سود هر سهم، افزایش نقش رانت و زد و بند در معاملات بازار را از عوامل بازگشت پیش بینی سود می داند.

چالش های گذشته انتشار گزارش های EPS

مدیر عامل شرکت سبدگردان هدف در نظریات خود در خصوص EPS به کاهش سطح قیمت ها و پی بر ایی بازار، افزایش ریزش بازار به دلیل مقایسه سطح پی بر ایی بازار با پی بر ایی سود بانکی، معطوف شدن نگاه بازار به دوره کوتاه مدت اشاره دارد. انحراف مثبت و منفی سود واقعی نسبت به پیش ایی پی اس باعث تلاش مدیران شرکتها در هموار سازی سود و پنهان کردن آن در شرکتهای تابعه و روشهای دیگر می شود از جمله مواردی بود که مورد تاکید وی قرار گرفت.

اما مظابق با گفته های طیبی اگر این گزارش‌ها به صورت عمومی منتشر شود، می‌تواند برای بازار سرمایه مفید باشد زیرا منجر می شود که گزارش های EPS از حالت فرمالیته خارج شوند و از سوی دیگر میزان انحراف معیار آنها نسبت به واقعیت کمتر شود. انتظار می رود شرکت ها با توجه به مشکلات پیشین گزارش های EPS، با حساسیت و وسواس بیشتری پیش بینی خود را ارائه بدهند. این در حالی است که زندی فر معتقد است بازار سرمایه در گذشته تجربه بدی از انتشار گزارش های EPS داشته است؛ برخی از نمادها مانند کنتورسازی، پیش‌بینی‌هایی داشتند که با واقعیت انحراف زیادی داشت و به دنبال آن سهامداران آسیب می‌دیدند.

بنابراین نیاز است تا در صورت بازگشت گزارش های EPS فیلترهایی بر سر راه شرکت‌ها قرار داده شود. به گفته زندی فر برخی کارشناسان بازار سرمایه بر این اعتقادند که گزارش‌های EPS به تائید حسابرس برسد اما متاسفانه بارها دیده شده است که حسابرس نیز در این حوزه اشتباه داشته است.

سایت TSETMC اجازه انتشار EPS شرکت ها

در حال حاضر در سایت TSETMC می‌توان چند EPS را نشان داد. با این حال برخی گزارش های EPS بر اساس فوروارد و برخی دیگر بر اساس TTM هستند؛ اگر گزارش های EPS بر اساس فوروارد در اختیارمان قرار بگیرد، قابلیت انتشار آن نیز فراهم است.

روح الله دهقان مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران معتقد است که انتشار بررسی های گزارش EPS شرکت ها در سایت TSETMC از نظر فنی و تکنولوژی مشکلی ندارد اما با توجه به اینکه ارتباط با ناشران در حوزه ماموریت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران نیست، به صورت مستقیم این سایت نمی‌تواند این بررسی ها را منتشر کند. بنا به گفته وی؛ در صورتی که شرکت هایی مانند مشاوران بازار سرمایه می خواهند EPS های شرکت ها را بررسی کنند، باید این اطلاعات در سایت کدال منتشر شود. در صورتی که در کدال منتشر شود، سایت TSETMC نیز می تواند از این کدال اطلاعات را برداشته و در خود منتشر کند.

پیشنهادات

بنا به گفته مدیرعامل شرکت سبد گردان کاریزما انتظار می رود شرکت ها با حساسیت بالا و سناریو بندی درست، اقدام به انتشار گزارش های EPS کنند. آنها با انتشار این گزارش ها می‌توانند ریسک های متعددی که در مسیر سهام خود دارند، به سهامداران نشان دهند تا آنها نیز با توجه به روند سهم و چشم انداز سرمایه خود، اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.

طیبی با اشاره به چالش های گذشته انتشار گزارش های EPS پیشنهاد می دهد که گزارش های EPS، با بررسی و تحلیل شرکت های مشاوره سرمایه منتشر شوند. البته می‌توان بررسی شرکت های مشاوره سرمایه را نیز به صورت جداگانه منتشر کرد تا بازار شفاف تر باشد.

اما در این خصوص زندی فر به تشکیل تیمی کاملا مستقل باور دارد. به گفته وی؛ اگر تیم کارشناسی مستقلی که تحت نفوذ هیچ ارگان و ناشری نباشد، در این مسیر قرار گیرد و گزارش ها را کارشناسی کرده، انحراف معیار آن را به دست بیاورد و سپس بعد از تائید آنها، گزارش منتشر شود، روند معقول تری را در بازار برای استفاده از این گزارش ها ایجاد کرده ایم. زندی فر در خصوص نحوه کارشناسی گزارش های EPS بر گروه کارشناسی ای که به صورت تخصصی با توجه به نرخ ارز، تورم و قیمت های جهانی صنایع را بررسی کند تاکید دارد.

همین مسئله نشان می دهد که هر گروه کارشناسی تنها می‌تواند در چند بخش صنعت اقدام به بررسی گزارش ها کند یعنی برای هر صنعت تیمی جداگانه تشکیل شود.