شاخص هم وزن عامل ایجاد تورم یا تعیین کننده وضعیت بازار؟

به گزارش بورس امروز، در حال حاضر وضعیت بازار نوسانی است. زمانی که شاخص هم وزن مثبت است اما شاخص کل بورس منفی است این معنی را می رساند که تعداد شرکت‌هایی که سبز هستند از تعداد شرکت‌های قرمز بیشترند. رشد شاخص هم وزن در زمانی که شاخص کل روند نزولی دارد می‌تواند زنگ خطری برای رشد هیجانی بازار سرمایه باشد.
در چنین شرایطی تعداد نمادهای پرمتقاضی بیشتر از تعداد نمادهایی است که روند نزولی دارند. حتی اگر با آمریکا به توافق برسیم و تحریم‌ها برداشته شود تورم در آینده نیز وجود دارد. در حال حاضر نیز تورم نهفته‌ای وجود دارد و سود شرکت‌ها، قیمت آنها را توجیه نمی‌کند زیرا جذابیت‌ها از بین رفته است. این نشانه‌ها زنگ خطری برای توجه به رشد هیجانی امسال است و می‌تواند خطرناک باشد.
سوالی که در میان سرمایه داران بازار بورس و اهالی بازار سرمایه وجود دارد این مساله است که آیا با بالا رفتن حجم معاملات می توان شاخص هم وزن را در کنار شاخص کل در نظر گرفت؟ در تقابل با شاخص هم وزن، شاخص کل بورس می تواند معیار مناسبی برای وضعیت کلی بازار بورس و سرمایه محسوب گردد و یا خیر؟ می توان بر اساس شاخص هم وزن شرایط بازار را پیش بینی کرد.
موضوع مهم دیگر در تقابل شاخص هم وزن و شاخص کل، این مساله است که شاخص هم وزن می تواند حجم معاملات را تخمین زند یا خیر؟ حجم معاملا‌ت باید تایید کننده روند معاملات باشد. حجم معاملات می تواند به عنوان راهنما در پیش بینی روند بازار سرمایه ایفای نقش کند. خرید و فروشی که در یک بازه زمانی بر روی یک سهم انجام می‌پذیرد، حجم معاملا‌ت آن سهم است.

سنجش بازار و نقدینگی در بازار سرمایه

همزمان با بالا رفتن حجم معاملات می توان شاخص هم وزن را در کنار شاخص کل در نظر گرفت و وضعیت بازار را با استفاده از حجم معاملات پیش بینی کرد. تعیین روند معاملات مهمترین کاربردی است که حجم معاملات می تواند در تحلیل سهام داشته باشد. با بالا رفتن حجم معاملات، بازار به شرایط مطلوبی دست می یابد و در آن به جریان می افتد.
با توجه به تخصصی‌تر شدن بازار بنا به عقیده فعالان بازار سرمایه ، شاخص‌های دیگری از جمله شاخص هم‌وزن هم برای سنجش بازار باید مورد توجه قرار گیرد. امتیاز شاخص هم‌وزن در میزان بازدهی اکثر شرکت‌ها است. در محاسبه شاخص هم‌وزن به همه شرکت‌ها وزن یکسانی داده می‌شود . شاخص هم وزن برخلاف شاخص کل بورس میزان مثبت و منفی بورس را نشان می‌دهد.
اگر شاخص هم‌وزن مثبت شود یعنی اینکه تعداد بیشتری از شرکت‌ها در بورس مثبت هستند. در مواردی امکان دارد شاخص کل منفی باشد اما شاخص هم وزن مثبت باشد. که این معنی را می رساند که اگرچه سهام‌های شرکت‌های خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکت‌ها (با حجم کوچک و متوسط) مثبت‌اند.
در محاسبه شاخص هم‌وزن، میزان بازدهی اکثر شرکت‌ها مورد بررسی قرار می گیرد و سرمایه‌گذاران بر پایه آموزش هایی که دارند و تحلیل شاخص هم وزن با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و نیز وضعیت کلی بازار بورس تصمیم گیری می کنند. رشد شاخص هم وزن برخلاف شاخص کل، نشان دهنده رشد سهام‌ کوچک در بازار سرمایه است که می‌تواند تاثیر مثبتی در حفظ نقدینگی در بازار سرمایه داشته باشد.

شاخص هم وزن سبز

در بررسی شاخص هم وزن می‌توان گفت که شرکت‌های بزرگ و کوچک فارغ از ارزش خود، به صورت مساوی در این شاخص نقش دارند. زمانی که شاخص هم وزن مثبت است اما شاخص کل بورس منفی است این معنی را می رساند که تعداد شرکت‌هایی که سبز هستند از تعداد شرکت‌های قرمز بیشترند. در چنین شرایطی تعداد نمادهای پرمتقاضی بیشتر از تعداد نمادهایی است که روند نزولی دارند.
این مفهوم توسط امید قائمی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهداف این گونه تشریح شد که شاخص هم وزن می‌تواند راهنمای سهامداران باشد. شاخص هم وزن، شاخصی است که با توجه به شرایط بازار، قسمتی از واقعیت آن را بهتر می‌تواند نشان دهد و همین امر می‌تواند این شاخص را مدنظر سهامداران قرار دهد.
نمادهای کوچک می‌توانند باعث رشد شاخص هم وزن شوند. مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری اهداف بر این باور است که زمانی که شاخص هم وزن سبز است ولی شاخص کل منفی است، بازار سرمایه به شرکت‌های کوچک گرایش دارد. محمد یوسف امین داور کارشناس بازار سرمایه نیز در این زمینه چنین اظهارکرده است که در شاخص هم وزن فرقی نمی‌کند نماد بزرگ باشد یا کوچک. هر نمادی به صورت یکسان بر این شاخص تاثیر می‌گذارد؛ بنابراین وقتی شاخص کل بیشتر از شاخص هم وزن بالا می‌رود بیانگر رشد نمادهای بزرگ در بازار سرمایه است و زمانی که شاخص هم وزن رشد می‌کند در حالی که شاخص کل منفی است، نشان‌دهنده رشد نمادهای کوچک و متوسط است. همچنین محمد دارستانی کارشناس بازار سرمایه حفظ نقدینگی را در نتیجه رشد نمادهای کوچک و متوسط می داند. بر همین اساس معتقد است که رشد شاخص هم وزن برخلاف شاخص کل، نشان دهنده رشد سهام‌ کوچک در بازار سرمایه است که می‌تواند تاثیر مثبتی در حفظ نقدینگی در بازار سرمایه باشد.

حجم معاملات

همه شرکت‌ها در شاخص هم وزن صرف نظراز ارزش بازارشان، موثر هستند. امید قائمی با تاکید بر این موضوع، در خصوص حجم مبنا بیان کرده است که در بازار سرمایه عاملی به عنوان حجم مبنا داریم .حجم مبنا نشان می‌دهد در تعداد بیشتری از نمادها، چه حجمی معامله شده است. بعد از اینکه حجم معاملات یک نماد به حد مبنا می‌رسد، مبحث مورد اهمیت دیگر بحث میانگین روز است . در این شرایط قیمت شاخص و حجم معاملات نمادهای دیگر مطرح نیست و نمی تواند عاملی تعیین کننده باشد.
درباره میزان حجم معاملات بازار سرمایه دارستانی کارشناس بازار سرمایه به حجم معاملات بازار بورس و فرابورس اشاره دارد و بر این اساس تشریح می کند که اگر حجم معاملات بازار بورس و فرابورس، ۲۰ هزار میلیارد تومان باشد یا بورس به تنهایی بین ۱۲ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان باشد، می‌توان ادعا کرد که نقدینگی در بازار حفظ شده است.

رشد نمادهای کوچک

در مواردی شتاب حرکت صعودی شاخص‌ هم وزن بیشتر از شاخص‌کل بوده است در این شرایط معامله گران سعی می‌کنند به سمت نمادهای کوچک‌تر و صنایعی بروند که کمتر در کانون توجه قرار دارد. در نتیجه این شرایط بررسی ورود نقدینگی سهامداران حقیقی و حقوقی نیز اهمیت می یابد.
شاخص هم وزن آلارم خطر نیست . سهامداران تازه وارد از سرمایه‌گذاری در نمادهای بزرگ واهمه دارند، امین داور کارشناس بازار سرمایه بر این اساس معتقد است که این مسئله بیانگر این است که سهامداران تازه وارد ترجیح می‌دهند تا با خرید سهام‌کوچک، ریسک کمتری در بورس تجربه کنند. اینکه در صورت مثبت بودن شاخص هم وزن تحلیل شود که افراد به سوی خرید سهام شرکت‌های کوچک بروند، اشتباه هست. وی بر این باور است که رشد شاخص هم وزن می‌تواند جذابیت بازار را فراهم کند.در خصوص وضعیت رشد شاخص هم وزن می توان گفت که برخی از سهام کوچک بنیادین هستند. به عنوان مثال صنعت دارو، شامل نمادهای کوچکی در بازار سرمایه است که برخی از آنها بنیادین هستند. تعداد این شرکت‌ها زیاد است و می‌توانند روند شاخص هم وزن را تغییر بدهند.
دارستانی با بیان اینکه مدتی است که سهامداران از سرمایه‌گذاری در نمادهای بزرگ دلزده شدند، دلیل این دلزدگی و شاید یکی از دلایل آن را عملکرد نامناسب برخی حقوقی‌ها می داند. به همین دلیل است که سهامداران حقیقی به سمت نمادهای کوچک که فروشنده حقیقی خاصی ندارند، متمایل می شوند. عیسی حسین پناه مدیر اسبق نظارت بر بورس هانیز در جریان روند بازاربر این باور است در زمانی که بازار در مقاطعی مورد اقبال نیست و واسطه‌گران و دلال‌ها به سراغ نمادها و شرکت‌های کوچک می‌روند، حرکت این دو شاخص زاویه پیدا می‌کند و به سمت رشد و تنزل حرکت می‌کنند.

احتمال تکرار رشد هیجانی بازار سرمایه

رشد شاخص هم وزن در زمانی که شاخص کل روند نزولی دارد، می‌تواند زنگ خطری برای رشد هیجانی بازار سرمایه باشد. در این شرایط احتمال پیش‌خور کردن تورم توسط بازار سرمایه نیز با توجه به شرایط فعلی با قوت مطرح می شود. چرا که شاخص در چند ماه اخیر رشد زیادی را شاهد بوده است. همچنین یکی از احتمالات موجود، احتمال بالا رفتن نرخ دلار از میزان فعلی تا پایان سال جاری وجود دارد. این امر، در سال آینده نیز تورمی را ایجاد خواهد کرد.
ممکن است مجدد این روند و تکرار رشد سهم‌های کوچک دوباره رخ دهد. این در حالی است که بنا به گفته دارستانی در حال حاضر سهم‌های کوچک در حال رشد هستند و ممکن است همانند سال گذشته بازار سرمایه مورد اقبال مردم قرار بگیرد و سهم‌های بزرگ نیز در این راستا رشد کنند. در خصوص وضعیت شرکت ها و تورم موجود به گفته محمد دارستانی در ابتدای سال ۹۸، سهم‌های کوچک همانند امروز در حال رشد بودند در حالی که سهم‌های بزرگ رشدی نداشتند و روند نزولی خود را طی می‌کردند. زمستان سال گذشته، رشد سهم‌های کوچک بازار سرمایه را جذاب کرد و منجر شد تا سهم‌های بزرگ نیز در آن زمان به سمت رشد بروند.
شرایط و رشد هیجانی درشرایطی میتواند به بازار آسیب بزند، امین داور بر این اساس معتقد است با توجه به روند سال گذشته باید در نظر گرفت که شرکت های بزرگ تحلیل های خود را دارند. در حال حاضر نمادهای بزرگ در بازار سرمایه وقتی رشد اندکی دارند، به وفور فروشنده حقیقی برای خود دارند. یکی از دلایل این حضور پر رنگ فروشنده حقیقی در شرایط رشد محدود نیاز به پول و یا این تدبیر است که می خواهند با حداقل ضرر خارج شوند. در حال حاضر شرایط موجود چنین است اما این نشانه‌ها زنگ خطری برای توجه به رشد هیجانی امسال است و می‌تواند خطرناک باشد. در حال حاضر وضعیت بازار نوسانی است و حتما تورم در آینده نیز وجود دارد. حتی اگر با آمریکا به توافق برسیم و تحریم‌ها برداشته شود. در حال حاضر نیز تورم نهفته‌ای وجود دارد و سود شرکت‌ها، قیمت آنها را توجیه نمی‌کنند زیرا جذابیت‌ها از بین رفته است.
بنا به اظهار مدیر اسبق نظارت بر بورس ها، عیسی حسین پناه تضاد حرکتی شاخص کل و هم وزن نشان دهنده حرکت غیرعادی در بازار است. در کوتاه مدت دو شاخص کل بورس و شاخص هم وزن باید همگن باشند و دلیلی ندارد که این دو باهم زاویه پیدا کنند. هر کدام از این شاخص ها تاثیر خود را در بازار سرمایه دارند، بر این اساس در میان مدت و بلندمدت جهت حرکت این دو شاخص باید متناسب باشد اگر این تناسب مشاهد نشود، به این معناست که حرکت غیرعادی در بازار انجام می شود.

سلامت در بازار سرمایه

حسین پناه به وجود حرکت های دلالی در بازار اعتقاد دارد و معتقد است که فعالان بازار نباید گول حرکت های دلالی را بخورند. به نظر می رسد تضاد این دو شاخص کل بورس و شاخص هم وزن ناشی از حرکت‌های دلالی و غیرتحلیلی است و مبنای واقعی و تحلیلی ندارد. فعالان بازار باید مراقب باشند که گول حرکت‌های غیرمتعارف و دلالی را نخورند.
بنا به توصیه وی سهامداران باید به سمت سهم های دارای مبنا و کیفیت‌های بنیادین تمایل داشته باشند. کوچک یا بزرگ بودن سهم نباید اهمیتی داشته باشد. اصلا فرقی نمی‌کند سهم بزرگ یا کوچک باشد بلکه افراد باید مبنای تصمیم‌گیری‌های خود را بر اساس شناخت درست و صحیح از سهم مورد نظر خود قرار دهند و با شناخت سهام خود را خریداری کنند.
بازار سرمایه باید در یک بازه زمانی مانند دوره یکساله، حداقل یک بار بر اساس رقم مشخصی بچرخد. بنا به گفته حسین پناه در صورتی که بر اساس شاخص تعیین شده در این بازه مشخص، بازار سرمایه این چرخش را داشته باشد، می‌توان گفت بازار سرمایه از سلامت مناسبی برخوردار و دارای عمق کافی است.
در شاخص هم وزن، ورود و خروج نقدینگی چندان مهم نیست و مبنا قرار ندارد. ولی نکته حائز اهمیت این است که زمانی که این شاخص مثبت است ولی شاخص کل روند نزولی دارد، نشان می‌دهد که سهامداران تازه وارد رغبتی برای ورود به سرمایه‌گذاری در نمادهای بزرگ را ندارند؛ بنابراین نقدینگی به این نمادهای بزرگ ورود پیدا نمی‌کند. بنابراین شاخص هم وزن نشان می‌دهد تعداد نمادهای مثبت و منفی چگونه است و آرایش عرضه و تقاضا در نمادها به چه شکل پخش شده است.
همچنین در خصوص حجم معاملات میتوان چنین گفت که حجم معاملات شرکت‌های کوچک در شاخص کل تاثیر زیادی ندارد زیرا یک نماد بزرگ مثل فولاد مبارکه معادل ۵۰ تا نماد کوچک است. با این حال حجم معاملات نمادهای کوچک می‌تواند در شاخص هم وزن تاثیر بگذارد و نشان دهد تا چه میزان بازار متقاضی این نمادهای کوچک است.