لزوم انتخاب بازارگردان برای داراها
در حال حاضر در حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان از سهام بانکی و شرکت‌های پالایشگاهی دولت به تفکیک در صندوق دارا یکم به میزان ۱۶ هزار میلیارد تومان و در صندوق دارا پالایش در حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان به سهامداران منتقل شده است که تقریبا ۲۰ هزار میلیارد تومان نیز مقرر شد از طریق دارا سوم باقی‌مانده سهام دولت نزد بانک‌های تجارت، صادرات و ملت منتقل و پذیره‌نویسی شود.
بر این اساس مجموع ارزش دارایی سه صندوق ۵۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد. در این میان یکی از اشکالات اساسی و مهم این صندوق‌ها نبود رکن بازار گردان است. به‌گونه‌ای که در اوایل بازگشایی صندوق دارا یکم مشاهده شد که استقبال سهامداران برای صندوق یکم حدودا ۲۵ درصد بالاتر از ارزش NAV آن بود؛ این امر منجر به توقف نماد از سوی ناظر بازار و درج اطلاعیه به سهامداران مبنی بر در نظر گرفتن NAV صندوق در خریدوفروش شد؛ اما متاسفانه بعد از مدتی با وجود پایین آمدن سهام صندوق به حدودا ۳۰ درصد پایین‌تر از ارزش ذاتی آن، هیچ‌گونه توقف و اطلاعیه‌ای از سوی ناظر در بازار منتشر نشده است.
به نظر بنده دو دلیل با وجود نبود بازارگردان تاکنون منجر شده تا قیمت این صندوق پایین‌تر از ارزش ذاتی آن مورد معامله قرار گیرد. یکی از دلایل آن نداشتن اطلاعات، دانش و تجربه سهامداران صندوق دارا یکم که عمدتا عموم مردمی هستند که جدیدا وارد بازار شده‌اند. موضوع دیگر ضعف ناظر و سازمان بورس در اطلاع و شفاف‌سازی است که مشاهده می‌شود در پایان معاملات روز چهارشنبه پنجم آذرماه ۹۹ تفاوت قیمت پایانی با ارزش NAV صندوق دارا یکم ۲۶ درصد پایین‌تر باشد. این موضوع به معنی فاصله و شکاف قیمتی ارزش صندوق به نسبت خالص ارزش دارایی صندوق دارا یکم در حدود ۴ هزار میلیارد تومان در کل سرمایه سهامداران است. این درحالیست که با مقایسه این صندوق با ETF های بازار نباید این چنین تفاوت قابل اهمیتی وجود داشته باشد.
با توجه به عملکرد تغییرات قیمتی دارا یکم در بازار که عمدتا همواره قیمت معاملاتی روز صندوق با NAV آن تقریبا ۲۰ درصد پایین‌تر معامله می‌شود نشان از آن دارد که ارزش خالص دارایی صندوق نادیده گرفته شده است؛ به واقع علت آن را می‌توان نبود بازارگردانی، نظارت ضعیف ناظر بازار و همچنین صدور مجوز فعالیت به این صندوق‌های دولتی بدون رکن بازارگردان برشمرد. این در حالی است که سازمان بورس تاکید دارد تا ناشران شرکت‌های بازار سرمایه سریعا به تشکیل و ایجاد صندوق بازارگردان برای حمایت از حقوق سهامداران اقدام کنند!
بر این اساس پیش‌بینی می‌شود باوجود استقبال مردم در صندوق دارا یکم و استقبال ضعیف‌تر در صندوق پالایش، در صندوق دارا سوم استقبال به نسبت پایین‌تری از سوی مردم صورت گیرد مگر با اعتمادسازی و حل مشکلات بازارگردانی و بازدهی صندوق دارا پالایش.
به نظر بنده بهبود وضعیت عملکرد حجم ۵۰ هزار میلیارد تومانی در سه صندوق ETF که حدودا ۹۰ درصد سرمایه صندوق‌های ETF بازار سرمایه خواهد شد، نیازمند نظارت و حمایت و ایجاد رکن بازارگردانی در کنترل قیمتی در صندوق‌ها است تا بتواند در عمر فعالیت این صندوق‌ها حقوق سهامداران حفظ شود.
