انواع روش های افزایش سرمایه شرکت ها در بورس

این امر در مفاد ماده ۱۵۸ قانون تجارت برای شرکت‌های سهامی عام مورد پیش‌بینی واقع شده است که دارای روش‌های افزایش سرمایه از محل سود انباسته و اندوخته‌ها، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی شرکت، افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات اقدام کرد.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته و اندوخته‌ها

معمولاً شرکت‌ها در این روش، مقداری از سود سنواتی خود را در حساب سود انباشته یا اندوخته ذخیره می‌کنند و در زمان مقتضی با انتقال موجودی این حساب به حساب سرمایه و انتشار اوراق سهام جدید، سرمایه شرکت را افزایش می‌دهند و سپس اوراق سهام جدید را به نسبت سهام قبلی بین سهامداران توزیع می‌کنند.

این روش افزایش سرمایه برای سرمایه‌گذاران مراحل چندان سختی پیش‌بینی نکرده است و پس از ثبت افزایش سرمایه تعداد سهام سهامداران به صورت خودکار در سپرده‌گذاری و کارگزاری افزایش می‌یابد.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی­ دارایی‌های شرکت

قیمتی که در تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای ارزش ثبت شده­ یک دارایی تعیین می‌شود، مازاد تجدید ارزیابی نامیده می‌شود.

این مازاد محاسبه شده به­عنوان درآمد یا سود خالص تلقی نمی‌شود، زیرا این روش فقط منتسب کردن ارزش‌های جدید به دارایی‌های موجود و اتفاقی مبنی بر ایجاد درآمد و عایدی نیست.

در این روش نیز پس از تایید در مجمع عمومی فوق‌العاده و ثبت سرمایه جدید شرکت، تعداد سهام سهامداران به صورت خودکار افزایش می‌یابد.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات

در این حالت شرکت با تصویب افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده تصمیم می‌گیرد از محل آورده نقدی یا مطالبات سهامداران، افزایش سرمایه را انجام دهد.

پس از تصویب افزایش سرمایه توسط مجمع عمومی فوق‌العاده، مراتب از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشار به اطلاع صاحبان سهام می‌رسد. در این آگهی اطلاعات مربوط به مبلغ افزایش سرمایه و مبلغ اسمی سهام جدید و تعداد سهامی که هر صاحب سهام، حق تقدم در خرید آنها را دارد و مهلت پذیره‌نویسی و نحوه پرداخت آن ذکر می‌شود.

به هر سهامدار به نسبت تعداد سهام قبلی حق تقدم تعلق می‌گیرد و برگه‌های حق تقدم به نشانی سهامداران ارسال می‌شود.

در این روش با توجه به تعهد پرداخت مبلغ پذیره‌نویسی سهام جدید از طریق استفاده از حق تقدم خرید سهام شرکت توسط سهامداران فعلی، نیازمند اقدام سهامدارانی است که مالک حق تقدم خرید سهام هستند.

سهامداران پس از دریافت برگه‌های حق تقدم در صورت تمایل به استفاده از حق تقدم خرید سهام، مبلغ اسمی سهام متعلقه را در مهلت مقرر به حساب شرکت واریز و پس از امضای برگه تعهد سهم، برای شرکت ارسال می‌کنند. سهامدار باید به ازای هر سهم جدید، مبلغ قیمت اسمی سهم به حساب شرکت واریز کند.

درصورتی‌که سهامدار مطالباتی از قبیل مطالبات ناشی از سود تقسیمی از شرکت داشته باشد، می‌تواند از محل مطالبات مبلغ پذیره‌نویسی را تأمین کند.

با توجه به اینکه مالکیت سهامدار بر این مطالبات و نیز اختیار تعیین تکلیف این مبالغ به عهده سهامدار است، شرکت بدون اعلام رضایت رسمی و مکتوب سهامدار حق استفاده از مطالبات وی و انتقال این مبالغ به سرفصل وجوه پذیره‌نویسی سهام جدید را ندارد.

بدین منظور سهامدار باید به صورت مکتوب تعداد حق تقدم‌هایی که مایل به تبدیل آن به سهام است و در صورت کافی نبودن مبلغ مطالبات، فیش پرداختی بابت باقی‌مانده مبلغ پذیره‌نویسی را به شرکت ارسال کند؛ بنابراین شرکت‌ها اقدام چاپ و ارسال برگه حق تقدم به سهامداران شرکت کرده و تعداد سهام تعلق گرفته به سهامدار، مبلغ لازم برای پذیره‌نویسی سهام، میزان افزایش سرمایه جدید، مهلت استفاده از حق تقدم و شرکت در پذیره‌نویسی و مبلغ مطالبات سهامدار از شرکت را در این برگه به وی ابلاغ می‌کنند که در ظهر این برگه در دو بخش جدا اعلامیه واریز مبلغ پذیره‌نویسی و فیش واریزی مربوطه توسط سهامدار درج می‌شود.

در صورت وجود مطالبات توسط سهامدار، موافقت وی با انتقال مبلغ لازم برای پذیره‌نویسی از حساب مطالبات وی اعلام، با امضای وی تایید و از طریق پست یا سایر روش‌های ارتباطی تعیین شده، برای شرکت ارسال می‌شود.

پس از پایان مهلت پذیره‌نویسی و پرداخت کامل مبلغ پذیره‌نویسی از طرف مالکان اوراق حق تقدم بررسی شده و تعداد حق تقدم‌هایی که از طرف سهامداران مبلغ پذیره‌نویسی آن کاملاً پرداخت شده تعیین می‌شود.

فرآیند فعلی افزایش سرمایه با انتشار حق تقدم با دشواری‌های فراوانی برای مالکان گواهی حق تقدم همراه است.

با توجه به تعداد بالای سهامداران شرکت‌ها، اعمال گواهی حق تقدم در رویه فعلی از سهامداران و سایر افراد درگیر در این فرآیند زمان و انرژی زیادی طلب می‌نماید همچنین با توجه به فاصله زمانی زیادی که بین اعمال حق تقدم و دریافت سهم وجود دارد، سرمایه­گذاری که قصد شرکت در افزایش سرمایه را دارد، علاوه بر ارزش زمانی پولی که برای شرکت در افزایش از آن استفاده می‌کند با نبود اطمینان از قیمت سهم در آینده مواجه است.

با کاهش زمان بین اعمال حق تقدم و دریافت سهم علاوه بر کاهش هزینه ناشی از ارزش زمانی پول، سهامدار می‌تواند دید بهتری از قیمت سهم داشته و قیمت منصفانه­تری را پیشنهاد کند.